TikTok en de muziekindustrie lijken tegenwoordig hand in hand te gaan in het bepalen van wat de volgende grote wereldhit is. Een pakkende melodie wordt al snel omgetoverd tot een trend of challenge op dit social media platform. Dit zorgt weer voor een toename van duizenden, soms zelfs miljoenen streams op een nummer. Maar wat voor invloed heeft het viral gaan op TikTok op een muziekwedstrijd als het Eurovisie Songfestival? Daar duiken we dieper in.

Veranderende muziekwereld

De muziekwereld is al lang niet meer wat het vroeger was, als je al kijkt naar zo’n tien jaar geleden, zijn er al grote verschillen op te merken. Niet alleen in de manier waarop we naar muziek luisteren, maar ook het gemak waarop muziek gemaakt kan worden. Hugo Schaap, muziek samensteller bij 3FM, vertelt hier meer over:

Hugo Schaap over veranderingen in de muziekwereld

.

Ook Cenk Karakaya, onderzoeksjournalist en coördinator sociale media & strategie, kan meepraten over de veranderingen in “De manier waarop we media consumeren is de afgelopen jaren drastisch veranderd. De schermtijden zijn gigantisch. We zitten de hele dag op onze telefoons, omdat social media de afgelopen tien jaar heel goed is geworden in het vinden van content dat de gebruiker waarschijnlijk wil zien, of horen in het geval van muziek. Zo worden onze muziekvoorkeuren bepaald door algoritmes van bijvoorbeeld Spotify en Apple music, die op basis van wat je luistert allerlei afspeellijsten maakt met nieuwe muziek.”
Ook algoritmes van social media spelen een belangrijke rol. “Wanneer je op social media zit als muziekliefhebber, dan is het in eerste instantie makkelijk om op zoek te gaan naar de muziek en genres die je leuk vindt. Maar wat tien jaar geleden niet zo was, en tegenwoordig een grote rol speelt in het succes van nieuwe artiesten, is dat de platforms jou als gebruiker in aanraking brengen met content op basis van wat je daarvoor al leuk vindt.” Artiesten komen op deze manier direct terecht op een beeldscherm van iemand die houdt van hun genre of soort muziek, maar de artiest waarschijnlijk nog niet kent. “Als algoritmes en social media deze lijn blijven aanhouden, dan zullen apps en socials alleen maar belangrijker zijn om actief op te zijn om succes te behalen,” vertelt Karakaya.

Hugo van 3FM vertelt ook nog: “We komen uit een tijd waarin een kleine groep mensen kon sturen wat succes kreeg. Kijk naar grote platenmaatschappijen, grote radiozenders, de live industrie, zoals festivals, en geschreven media zoals het blad Oor. Iedereen keek daar naar elkaar, dus dan kreeg je op een gegeven moment een cirkeltje. Als iedereen van dat cirkeltje dezelfde kant op keek, kon een artiest of een liedje binnen aanzienlijke tijd veel succes krijgen.”

In deze cirkel zijn er wel wat dingen veranderd, er komen manieren van muziek consumeren bij en er gaan er wat weg. Toch komt het uiteindelijk op hetzelfde neer. Hugo: “Je hebt heel veel andere bronnen om je muziek te verkrijgen dan vroeger. Radio is heel verschillend ten opzichte van TikTok. TikTok is een nieuwe soort van versnelling, maar de neuzen in al die verschillende bronnen moeten alsnog dezelfde kant opstaan om van een TikTok hype een langdurige hit of een succesverhaal te maken. We kunnen honderdduizenden platforms maken die hypes creëren, maar iets bij de massa brengen, door middel van bijvoorbeeld radio, dat duurt lang.”

Is radio dan nog steeds zo’n invloedrijk medium als het vroeger was? Schaap vertelt hier het volgende over:

Hugo Schaap over de invloed van radio nu

.

Commercieel succes dankzij Songfestival

Het Eurovisie Songfestival bestaat al meer dan een halve eeuw en heeft al voor heel wat succesverhalen gezorgd.

ABBA
Neem bijvoorbeeld het bekendste voorbeeld, ABBA. Zij wonnen het Eurovisie Songfestival in 1974 met Waterloo. De carrière van ABBA is na hun overwinning in 1974 gelanceerd en zijn ze wereldberoemd geworden. Dit gebeurde niet meteen na hun Songfestival winst. Waterloo werd een wereldwijde hit, zo was het lied nummer één in hitparades in heel Europa en kwam zelfs in de top tien in de Verenigde Staten, een land dat niks met het Eurovisie Songfestival te maken had. Toch was ook toen het stigma er al dat Songfestival winnaars moeilijk een tweede hit uit brengen na hun overwinning. Zo’n 18 maanden later heeft de band hun tweede wereldwijde hit gehaald met de single S.O.S. Ondanks dit gigantische wereldwijde succes, werd de band in november 2021 pas voor het eerst genomineerd voor een Grammy Award met de single I Still Have Faith In You van het nieuwste album Voyage. Voor de Grammy Awards daarna zijn ze nog vier keer genomineerd, maar hebben er geen gewonnen.

Céline Dion
Céline Dion won in 1988 het Eurovisie Songfestival in Dublin met haar Franstalige lied Ne Partez Pas Sans Moi. Dit werd geen wereldwijde hit, maar wordt wel gezien als de start van haar wereldwijde carrière. Twee jaar later scoorde ze haar eerste gecertificeerde gouden single in de Verenigde Staten met Where Does My Heart Beat Now, waarmee ze op de vijfde plaats van de hitparade kwam. Ze is 16 keer genomineerd voor een Grammy Award, waar ze er vijf van heeft gewonnen.

Ook in de 21e eeuw hebben Songfestival winnaars een succesvolle doorbraak gehad na het overhandigd krijgen van de felbegeerde kristallen Eurovisie trofee.

Loreen
De grootste Songfestival hit van na het jaar 2000 is Euphoria van Loreen. Dat is misschien wel de meest bekende Eurovisie inzending van de recente jaren. Na het winnen van het Songfestival was Euphoria niet alleen een Europees succes, maar een globaal succes, ook in Australië kwam de single in de hitparades terecht. Euphoria was in 2012 het grootste succes dat een Eurovisie winnaar behaalde in de hitparades in jaren.

Duncan Laurence
Duncan Laurence, de Nederlandse winnaar van 2019 met zijn inzending Arcade, had niet direct wereldwijd succes. Pas later, toen zijn nummer Arcade halverwege 2020 viral ging door een Harry Potter TikTok waarin Arcade als sound werd gebruikt. Daardoor zijn de streams van dit lied omhoog geschoten en is het nu de meest gestreamde Songfestival inzending ooit met meer dan 935 miljoen streams. In februari 2021 kwam Arcade in de UK Singles Chart Top 40. Arcade was de eerste Songfestival inzending die de Amerikaanse Billboard Hot 100 behaalde in 45 jaar tijd.

Måneskin
Ook Måneskin was een gigantisch succes op TikTok. Zij wonnen in 2021 het Eurovisie Songfestival in Rotterdam met Zitti E Buoni. Nadat hun cover van Beggin’ viral ging op TikTok na hun Songfestival winst, hebben ze meer dan 20 miljoen maandelijkse streamers op Spotify. Deze cover werd in 2022 ook genomineerd voor TikTok Bop of the Year voor de iHeartRadio Music Awards. In 2023 werd de band genomineerd voor een Grammy Award voor Best New Artist.

.

.

.

.

Succesvolle niet-winnaars

Niet alleen winnaars van het Eurovisie Songfestival hebben het ver geschopt in de muziekindustrie. De hoogste klassering op het scorebord van de muziekwedstrijd hoeft niet altijd te betekenen dat die inzending ook de meest succesvolle is van dat jaar.

Domenico Modugno
In 1958 vertegenwoordigde Domenico Modugno Italië op het Eurovisie Songfestival met Nel Blu Dipinto Di Blu (Volare), ook wel bekend als simpelweg Volare, waarmee hij op de derde plaats eindigde. Hier zijn meer dan 22 miljoen kopieën van verkocht, mede dankzij de vele cover-versies van het lied. In de Amerikaanse hitparade heeft deze Songfestival inzending zelfs vijf weken lang op nummer één gestaan. In 1959 werden de eerste Grammy Awards georganiseerd, waar Nel Blu Dipinto Di Blu zowel Song of the Year als Record of the Year won.

Meerdere Grammy genomineerde artiesten hebben meegedaan aan het Eurovisie Songfestival. Neem bijvoorbeeld Olivia Newton-John, bekend van haar rol als Sandy in de film Grease en hits zoals Physical. Zij deed mee aan het Eurovisie Songfestival in 1974, hetzelfde jaar als ABBA. Met Long Live Love eindigde ze op de vierde plaats. Ze heeft in haar carrière twaalf Grammy nominaties gekregen, waar ze er vier van heeft gewonnen.

.

Dat was vroeger, maar hoe belangrijk is het als artiest tegenwoordig, na veranderingen zoals sociale media, om daar in mee te gaan? Volgens Cenk gebruiken mensen social media tegenwoordig om in contact te komen met, of op zoek te gaan naar, nieuwe content zoals muziek. Dan is het belangrijk om dat te benutten, in plaats van veel meer moeite doen en geld uitgeven om op traditionelere manieren meer fans te krijgen. “Het is uiteindelijk als artiest wel mogelijk om succesvol te worden zonder social media, maar dat is waarschijnlijk wel vele malen lastiger dan mét social media.” Ook Hugo Schaap deelt deze mening. “Kleine artiesten kunnen inderdaad het best meedoen met social media interactie. Als je veel geld hebt, is er niks veranderd in de muziekwereld en hoef je niet al te veel deel te nemen in dit soort nieuwe trends. Maar dat is voor weinig namen weggelegd.”

Songfestival en TikTok virals

Hoe zit dat dan op het Eurovisie Songfestival? Een deelname aan het Eurovisie Songfestival en viral gaan is geen nieuw fenomeen. Zo zijn Duncan Laurence en Måneskin mega hits geworden dankzij TikTok. Maar niet alleen winnaars doen het goed op sociale media.

Neem bijvoorbeeld de Armeense inzending van 2022, Snap van Rosa Linn. Zij eindigde niet hoog tijdens de finale van het Eurovisie Songfestival. Met 61 punten werd ze 20e. Toch is Snap na het Songfestival erg succesvol geworden op platforms zoals TikTok en Instagram. Hierdoor is dit lied uiteindelijk de tweede meest gestreamde Songfestival inzending ooit geworden met meer dan 609 miljoen streams. Dankzij dit succes zit ze nu bij het platenlabel Columbia Records. Snap debuteerde op de Amerikaanse Billboard Hot 100 op de 97e plek en piekte later op de 67e plaats.

Maar zelfs voordat er überhaupt sprake was van TikTok, ging een niet-winnaar van het Songfestival al viral. De inzending van Estland in 2011, Rockefeller Street van Getter Jaani, was ook een groot succes op TikTok. Een versnelde nightcore versie van dit lied ging al viral op YouTube in 2014. Deze nightcore versie van het lied heeft inmiddels al meer dan 83 miljoen weergaven op YouTube. Ondanks dat Getter Jaani met Rockefeller Street op de 24e plaats eindigde in de finale, is het toch nog een succesvolle TikTok hit geworden.

Oudere liedjes die viral gaan op TikTok zijn niet nieuw. Het komt nog vaak voor dat nummers uit de jaren ’80 viral gaan en daardoor soms zelfs ook weer op de radio zijn te horen. Hugo ziet dit ook vaak tijdens zijn werk als muziek samensteller.

Hugo Schaap over oude liedjes die weer trending zijn door TikTok

.

Dit jaar is het voor het eerst voorgekomen dat een Songfestival viral ging voordat het überhaupt was gekozen als Songfestival inzending. In januari werd Alessandra Mele bekend gemaakt als één van de de deelnemers aan Melodi Grand Prix, de Noorse nationale finale voor het Eurovisie Songfestival. Nadat ze haar lied Queen of Kings uitbracht en optrad in een van de rondes van deze nationale finale, ging het viral door een TikTok post. Dit was een TikTok die op 12 januari 2023 was gepost, waarin de Oekraïense Miss Universe te zien is met Queen of Kings als TikTok sound.

Sindsdien is Alessandra’s inzending in de hitlijsten van meerdere landen te zien:

Alle donkerbruin gekleurde landen zijn de landen waar Queen of Kings in de hitlijsten heeft gestaan. Opvallend is dat het lied ook in drie niet-deelnemende landen in de hitlijsten is beland, Bulgarije, Hongarije en Slowakije.

Toch heeft Loreen, ja, diezelfde zangeres van Euphoria, de meeste streams met haar inzending Tattoo. Hiermee vertegenwoordigde ze Zweden voor een tweede keer op het Songfestival. Haar inzending ging ook viral op TikTok. Op 11 maart 2023 telde een TikTok met een versnelde versie van het nummer 1,3 miljoen likes en 7 miljoen views.

Voordat het Songfestival plaats vond afgelopen mei, stond ze op kop met meer dan 50 miljoen streams. Op de derde plaats stond Alessandra met Queen of Kings. Van de top vijf meest gestreamde inzendingen, zijn er vier in de daadwerkelijke top vijf van het Songfestival terecht gekomen. Hugo Schaap vertelt over of dit verband heeft met elkaar:

.

.

.

.

Hugo Schaap over verband tussen streams en successen op het Songfestival

.

Eén keer viral gaan staat ook niet gelijk aan een groot commercieel succes. Ook volgens Karakaya moet je een goed plan hebben om écht succesvol te worden. “Het zal natuurlijk weleens gebeurd zijn dat iemand na één viral ineens succes behaalde, maar dat is dan zeker een uitzondering. Vaak zorgt één viral nog niet voor een extreme groei in volgers. Laat staan volgers waar je echt iets aan hebt, die fan worden en de interactie aangaan met de rest van je content.” Volgens Cenk is het belangrijk dat je snapt waarom je viral bent gegaan voordat je dat kan proberen te hercreëren. Dan is het ook nog de vraag of je timing nog goed is en of je niet een kopie of aftreksel wordt van jezelf. En met alleen viral gaan kom je er ook niet. Je moet weten hoe je dat viral gaan omzet tot een commercieel succes. “Je moet ondernemend genoeg zijn om op zoek te gaan naar manieren om geld te verdienen aan je volgers en kijkcijfers,” vertelt Karakaya, “Bijvoorbeeld door het aangaan van samenwerkingen of door platforms in te zetten waar je advertentie inkomsten kan genereren. Want als je wel volgers erbij hebt dankzij een viral, maar niets weet te verdienen aan een groter bereik, dan kun je alsnog niet spreken van succes. Daar is dus meer voor nodig.”

Het grote aantal streams dat Loreen voor het Songfestival al had op haar lied Tattoo is dus niet per se de oorzaak van haar winst. Het kan beter gezien worden als het gevolg van de promotie van Loreen’s inzending, wat uiteindelijk resulteerde in de eerste plaats op het Eurovisie Songfestival.

Hetzelfde kan gezegd worden over Alessandra’s Queen of Kings. Dankzij de TikTok boost heeft ze veel streams gekregen, waardoor ze veel promotie heeft kunnen doen voor haar Songfestival inzending. Daardoor zijn die streams harder omhoog gegaan, waardoor ze in de uiteindelijke top vijf is beland op het Songfestival.

Kortom, viral gaan op TikTok op een muziekwedstrijd als het Eurovisie Songfestival heeft indirect invloed op de uitkomst.