Let op: dit interview bevat details die als schokkend kunnen worden ervaren.

Door de verscherpte maatregelen tegen het coronavirus, spreken we elkaar via Skype. Zo overbruggen we toch een beetje de afstand tussen Leeuwarden en Den Haag. Esther Deinum is opgegroeid in Friesland en komt oorspronkelijk uit Bangladesh. Op het vierkante scherm oogt ze intelligent en fier. Dat beeld wordt versterkt als ik haar hoor praten en de ene na de andere rake quote uit haar mouw schudt. Meer dan twintig jaar heeft Esther vanuit COC Friesland op verschillende middelbare scholen voorlichting gegeven. Ze hoopt jongeren en docenten de kennis bij te brengen over de lhbti+gemeenschap, die zij in haar jeugd heeft moeten missen.

Ontkenning
Esther identificeert zichzelf als lesbienne. ‘Achteraf gezien denk ik dat ik het altijd al heb geweten. Ergens merk je wel dat er iets met je is. Dat voelde ik al op hele jonge leeftijd.’ Toch vond ze het lastig om dit kenbaar te maken aan haar ouders. Zo groeide ze op in een gelovig gezin in Workum en werd haar vanuit de Bijbel telkens het plaatje van een man en een vrouw verkondigd. Esthers ouders bleken wel vermoedens te hebben over haar seksualiteit en spraken die ook naar haar uit. Maar daar wilde Esther niets van weten. ‘Dan ging ik het juist heel erg ontkennen en werd ik boos als ze ernaar vroegen. Ik wilde het niet toegeven.’

Al die verwarrende gedachten zorgden ervoor dat ze in een heel donker plekje in zichzelf terechtkwam. Die eenzaamheid verergerde toen ze haar uitvlucht zocht in de wereld van drugs en uitgaan. ‘Door de drugs creëerde ik een afstand tussen mij en mijn ouders, terwijl ik juist heel erg de behoefte had om het met ze te delen. Als ik mijn coming-out opnieuw had kunnen doen, dan had ik het heel anders aangepakt.’

Verkeersongeluk
De aanleiding voor Esthers drugsgebruik was het onverwachte verlies van een dierbare vriendin: Francien. Zij was de eerste persoon waaraan Esther vertelde dat ze op vrouwen valt. ‘Toen ik dat zei, reageerde ze heel nuchter. Ze vond dat ik dat gewoon tegen mijn ouders kon zeggen, omdat het volgens haar niets was om voor te schamen. Francien was een heel puur meisje met het hart op de juiste plek. Ze was echt mijn maatje. Wat ik van haar heb geleerd is om mijn gevoel te volgen. Maar het heeft heel lang geduurd eerdat ik dat kon doen.’

Samen met haar vriend is Francien omgekomen in een heftig auto-ongeluk. Esther ervoer in die tijd heel veel verdriet, wat ze niet altijd een plek kon geven. ‘Ik ben daardoor ook medicijnen gaan slikken. Het begon bij een paracetamol om de buikpijn te verlichten, wat gewoon rouw was. Ik heb door haar dood wel een stukje van mezelf verloren en moest opnieuw leren om mensen te vertrouwen met mijn gevoelens en emoties.’

Rock-bottom
Het was voor Esther lastig om het verdriet van haar overleden vriendin te verwerken en dus gebruikte ze steeds meer verdovende middelen, waaronder xtc, paddo’s, hasj, coke en speed. ‘Ik lag dagenlang op bed en leefde van een sinaasappel per dag. Er was in die tijd veel donkerte. Ik schaamde mij heel erg voor de persoon die ik was geworden. Mijn familie heb ik wel echt het meeste gekwetst. Ik heb tegen ze gelogen, bedrogen en geld bij ze afgetroggeld. Ik zal daar altijd spijt van houden. Maar ik kon niet onder ogen zien wat ik hun had aangedaan.’ Het heeft vele jaren geduurd, maar de relatie met haar ouders en zusjes is inmiddels weer helemaal hersteld.

Onder invloed van drugs bereikte Esther een dieptepunt. Zo stond ze een paar keer op een flatgebouw en zag ze geen andere uitweg meer dan zelfdoding. ‘Ik blowde de hele dag door, zat diep in de schulden en kon ook niet meer voor mijn katten zorgen. Toen dacht ik, ik kan er maar beter niet meer zijn. Van dat blije meisje met een grote bek was niets meer over.’ Toch weerhield iets in haar er telkens van om het plan uit te voeren. Toen ze terugkeerde naar haar ouderlijk huis en in haar kamertje stond, stroomden de tranen over haar wangen. ‘Ik had niet door dat mijn vader ondertussen naar boven was gekomen en mij daar zo zag staan. Ik weet nog hoe alleen ik me op dat moment voelde en dat ik bij hem in zijn grote armen uithuilde. Maar ik kon het maar niet over mijn lippen krijgen waarom ik mij zo ellendig voelde.’

Ritueel verbranden
In die turbulente tijd kwam Esther haar toenmalige buurmeisje, Vera tegen. Door de liefde die tussen hen opbloeide, begon er weer wat stabiliteit in haar leven te ontstaan . ‘Toen ook Vera gevoelens voor mij kreeg, stelde ze een ultimatum. Ze zei dat ze pas met mij wilde zoenen als ik stopte met blowen, omdat ik anders uit mijn mond stonk. Natuurlijk wilde ik ook met haar zoenen dus moest ik mijn verslaving onder controle krijgen.’ Ondanks dat ze een aantal jaren geleden uit elkaar zijn gegaan, blijft ze Vera nog steeds heel dankbaar.

Om haar leven weer op de rit te krijgen, heeft Esther veel therapieën gevolgd. Samen met Sonja, haar huidige partner, heeft ze EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) doorlopen. Voorheen heeft ze veel van haar gevoelens in dagboeken opgeschreven. Maar begin dit jaar heeft ze het roer helemaal gegooid en alle boeken verbrand. ‘Met Sonja heb ik de woorden kunnen vinden voor mijn gedachten en emoties die ik altijd op papier zette en niet durfde uit te spreken. Je moet het verleden ook laten rusten. Wat ik schreef, kon ik bijvoorbeeld niet teruglezen. Ik heb het weleens geprobeerd, maar ik voel dan gelijk weer die pijn.’ Nu praat ze er liever over met anderen.

Bibliotheek
Om jongeren te behoeden voor de eenzame zoektocht die erbij zelfacceptatie komt kijken, heeft Esther het praten ook doorgezet in de vorm van voorlichting op scholen. Ze merkt dat er momenteel meer naamsbekendheid over de lhbti+gemeenschap is en jongeren veel informatie online kunnen vinden. Dat was in haar tijd heel anders. Zo moest Esther uren doorbrengen in de lokale bibliotheek. ‘De mensen wisten daar veel eerder dat ik lesbisch was dan wie dan ook. Ze scanden namelijk de boeken die ik mee naar huis nam.’ De kleine blonde dood en Het verrotte leven van Floortje Bloem zijn titels die ze nu nog steeds in haar boekenkast heeft staan. ‘Het gaat over mensen die weer sterk in het leven kunnen staan. Daar kan ik me heel goed mee identificeren.’

Wel merkt Esther dat het nu lastiger is geworden om uit te spreken wanneer het niet goed met je gaat. Ze hoopt daarom dat jongeren haar advies opvolgen om het tegen iemand te vertellen. ‘Als je iets uitspreekt, wat je heel lastig vindt, dan voel je vanbinnen vaak een fijn kriebeltje, zo van ik heb het toch maar gedaan. Het lucht vaak heel erg op.’

Worstel jij met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat erover. Bel 113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar via 0800–0113.