No begon 2020 als cis vrouw en eindigde dat jaar als non-binair:

‘Ik voel mij het fijnste als iemand niet meteen kan zien
of ik man of vrouw ben’

Gender Neutral by A.L. Hu from the Noun Project.

No* (24) heeft tijdens de coronacrisis eindelijk de tijd voor zichzelf kunnen vinden om uit te vogelen wat diens genderidentiteit is. Toch is die terughoudend om andere mensen hierover in vertrouwen te nemen. Zo ervaart No niet alleen vanuit de maatschappij, maar ook vanuit diens omgeving nog veel negativiteit. ‘Ik kan bij mijn familie niet zijn wie ik ben, terwijl ik hun steun juist zo hard nodig heb in deze zoektocht.’

No gebruikt de genderneutrale voornaamwoorden (ook wel: pronouns genoemd) hen/hun (they/them). Personen die zich identificeren als non-binair, voelen zich niet thuis in het binaire hokje van man/vrouw en vinden de keuze tussen ‘hij’ of ‘zij’ te beperkt. Deze pronouns zijn daarom voor hen van groot belang, omdat ze zich hiermee niet tot één van de twee genders hoeven te verhouden. Toch is het per non-binair persoon verschillend hoe zij graag worden aangesproken. De pronouns hij/hem of zij/haar worden gebruikt als degene zich meer mannelijk of vrouwelijk voelt. Meer informatie over het belang van iemand aanspreken met de juiste voornaamwoorden, geeft dit artikel van OneWorld meer inzicht: Zo spreek je transgender personen op de juiste manier aan – OneWorld.

Let op: dit interview bevat details die als schokkend kunnen worden ervaren.

Mijn genderidentiteit staat sinds dit jaar op losse schroeven. Tot voor kort had ik twee jaar lang een relatie met een trans man. Doordat ik hem heb leren kennen, kwam ik in korte tijd al veel te weten over de trans community. In Zeeland, waar ik destijds nog woonde, was het voor mijn omgeving niet normaal dat ik een trans man datete, terwijl ik daar zelf niet zo van stond te kijken. In die tijd heb ik veel gesprekken gevoerd met mensen over gender, maar ik heb nooit de tijd voor mezelf genomen om over mijn eigen genderidentiteit na te denken. Toen het in maart van dit jaar weer ter sprake kwam, stelde ik die vraag eigenlijk gelijk weer uit, omdat ik dacht dat ik daar toch geen tijd voor zou hebben. Maar ik kon het uiteindelijk niet meer loslaten en zo is dat balletje eigenlijk gaan rollen. Het feit dat ik door de coronacrisis niet constant ergens naartoe moest en in de privacy van mijn eigen huis na kon denken over mijn gender, heeft mij wel heel veel gebracht. Ik begon dit jaar als cis vrouw (de term voor iemand die zich identificeert met het geslacht die is toegewezen bij de geboorte) en dacht dat ik biseksueel was. Nu eindig ik het jaar als non-binair en voel ik mij aangetrokken tot vrouwen en non-binaire personen. Als het een hokje zou zijn, dan zou ik dus eigenlijk bestempeld worden als non-binair lesbisch. Het is een zoektocht, dus wie weet waar ik volgend jaar weer sta.

Het is een zoektocht, dus wie weet waar ik volgend jaar weer sta’

Mijn ouders en zusje accepteren wat mijn gender voor mij betekent, maar ze accepteren het label absoluut niet. Als ik zeg dat ik mij wat meer mannelijk voel of dat ik mij wat meer mannelijk wil kleden, dan is dat geen probleem. Maar als ik zeg dat ik non-binair ben en met mijn nieuwe naam en andere voornaamwoorden wil worden aangesproken, dan gaat dat er bij hun echt niet in. De naamsverandering en de pronouns, daar is gewoon geen ruimte voor. Het wordt daar niet geaccepteerd. De enige mensen die mijn oude naam nog gebruiken zijn familieleden, dat is heel kwetsend. Ik heb in mei uiteindelijk de moed bij elkaar geraapt en ze dit vertelt. Sindsdien hebben we het er niet meer over gehad. Op dat vlak voel ik mij heel erg afgewezen. Mijn moeder, waar ik normaal steun bij zoek, die accepteert dit stuk van mij niet. Ik ben daardoor nu veel meer op mezelf aangewezen en dat maakt mij wel heel eenzaam in die worsteling. Ik ben in Zeeland opgegroeid en zat op een christelijke middelbare school. Daar lopen ze nog behoorlijk achter. Ik weet dat ik hielp met het organiseren van een Paarse Vrijdag en daar is toen ontzettend negatief op gereageerd, door zowel de leerlingen als door de docenten. Het heeft daarom heel lang geduurd eerdat ik mij vrij genoeg voelde, om dat stuk van mijn identiteit te gaan ontdekken.

‘Ik zou het liefste willen leven in een wereld waar gender niet bestaat’

‘Ik worstel al jaren met angsten en depressies. Mijn depressie is een ontzettende zwaarte, iets extra’s om mee te moeten sjouwen. Het is iets wat al dat andere extra moeilijk maakt. De diagnose van eetstoornis en autisme kwam daar een paar jaar geleden nog eens bij. Qua de zelfacceptatie rondom mijn gender, is het heel erg afhankelijk van mijn omgeving. Het ligt aan de dag hoe ik over mezelf denk. Ik ben nu op mijn studentenkamer. In deze stad vind ik het veel makkelijker om mezelf te accepteren en te experimenteren met kleding en make-up, omdat het hier gewoon normaal wordt gevonden, vergeleken met mijn familie in Zeeland. Als je zegt dat je bi of lesbisch bent, dan kan je die hele stap van uitleggen wat dat betekent, overslaan. Terwijl als ik zeg dat ik non-binair ben, dan krijg je voor het overgrote deel vragende reacties. Onlangs is Elliot Page uit de kast gekomen als transgender en dat heeft een storm van negatieve reacties teweeggebracht. Die haat voelt dan heel persoonlijk. Je moet jezelf constant uitleggen, andere mensen verbeteren en ermee kunnen dealen als anderen dat verkeerd doen. Het voelt daarom als een extra drempel om dit te benoemen. Ik voel mij het fijnste als iemand niet meteen kan zien of ik man of vrouw ben. Of dat het iemand gewoon echt geen bal uitmaakt. Ik zou het liefste willen leven in een wereld waar gender niet bestaat. Non-binair zijn betekent voor mij om een beetje van beide genders te hebben. Als iemand mijn nieuwe naam en de goede voornaamwoorden gebruikt, dan vind ik het veel makkelijker om mezelf vrouwelijk te kleden, omdat ik dan die balans voel. Maar als iemand mij aanspreekt als vrouw, dan ga ik mezelf ook automatisch meer mannelijk kleden en mannelijker gedragen om die balans weer te vinden. Om mij meer in te zetten voor de rechten van transgender personen, ben ik als vrijwilliger gestart bij TRANS Magazine, heb ik een inclusief teken-account op Instagram (@artsypanties) én ben ik bezig om de website nonbinairnederand.nl te lanceren.

‘Bijna precies een jaar geleden, heb ik kort achter elkaar twee mensen verloren door suïcide. Dat is voor mij wel een schrikbeeld geweest. Eén van hen was een vriendin die ook veel van de worstelingen had, waar ik zelf ook mee rondliep. Zij is uiteindelijk overleden, omdat het allemaal te zwaar was voor haar. Ik weet nu heel goed wat voor impact het heeft als iemand zo plots in je omgeving overlijdt en hoe ongelofelijk rommelig de rouw is van een suïcide. Dat heeft mij wel afgeschrikt om dit ooit te overwegen. Ik weet hoe ontzettend heftig het is als je dat van dichtbij meemaakt. Toch loop ik wel veel rond met de gedachte dat het fijn zou zijn als er een pauzeknop bestond in het leven, die je af en toe even kan indrukken.

‘Door de reactie van mijn familie voelde ik mij weer dat kind van zestien die niet serieus werd genomen’

‘Als ik naar mezelf in de spiegel kijk, dan zie ik iemand die heel erg hun best aan het doen is. Maar ik kijk ook naar iemand die behoorlijk in de knoop zit met zichzelf. Ik zie mezelf daarom heel erg als onderweg, hopelijk naar een bepaald moment toe waar ik tevreden kan zijn met wie ik ben. Een advies dat ik graag andere jongeren zou willen meegeven en soms ook meer tegen mezelf zou moeten zeggen, is om jezelf de tijd te gunnen. Uit ervaring weet ik dat het ontzettend veel moed kost om zoiets kwetsbaars te delen met iemand. Het is voor omstaanders belangrijk dat je laat zien dat er ruimte is om dit te kunnen vertellen. Dat had voor mij namelijk veel kunnen betekenen. Door de reactie van mijn familie voelde ik mij weer dat kind van zestien die niet serieus werd genomen. Het zou heel fijn zijn als je in die ontdekkingstocht gesteund wordt door de mensen om je heen. Ik moet nu kiezen tussen mezelf zijn of gewaardeerd worden door mijn omgeving, terwijl ik die keuze in eerste instantie niet eens zou moeten maken. Over een paar dagen ga ik voor de Kerst weer naar mijn ouders toe. Ik kan er dan niet ineens voor zorgen dat ze mij accepteren. Ik ben bijvoorbeeld nu al heel erg aan het piekeren over wat ik aan kan trekken. Het is daarom fijn om te weten dat ik daarna weer weg kan, want ik heb nog steeds niet het gevoel dat ik in Zeeland mezelf kan zijn.’

*No is een gefingeerde naam. Diens echte naam is omwille van privacy redenen bekend bij de journaliste.

Worstel jij met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat erover. Bel 113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar via 08000113.

Ligt er een taboe op zelfdoding in de samenleving?

Na het lezen van dit interview, heb je misschien de behoefte gekregen voor meer verdieping over dit onderwerp. Luister dan naar de derde aflevering van de mini-podcast ‘Zelfhulp’, waarbij meerdere rouwtherapeuten van Stichting Zorg en Zelfdoding en Slachtofferhulp Nederland antwoord geven op vragen als: waar lopen nabestaanden als No tegenaan, waar hebben zij behoefte aan en wat doet de coronacrisis met rouwende mensen. Daar meer over in deze slotaflevering.

LHBTI+ betekenis

Waar staan eigenlijk al die letters voor en wat betekenen al die verschillende seksualiteiten en genderidentiteiten? Deze infographic neemt hopelijk wat onduidelijkheden weg.