Let op: dit interview bevat details die als schokkend kunnen worden ervaren.

Stipt om 11:05 uur arriveert de Intercity van Den Haag op Utrecht Centraal. Ik ontmoet Mick op het station. Op Coming Out Day wapperen de kleurrijke regenboogvlaggen ons tegemoet. Nadat we langs een paar dichte eetgelegenheden zijn gelopen, besluiten we uiteindelijk te gaan zitten (op anderhalve meter afstand) bij de Starbucks. Ik neem een vanille latte en Mick een lactosevrije warme chocolademelk. Af en toe is het geluid te horen van rolkoffers, ov-poortjes die opengaan, geërgerde reizigers en de omroepstem die vertelt dat de trein naar Duitsland vandaag niet meer zal rijden. De anderhalf uur dat we elkaar spreken, strijkt zo voorbij. In die tijd vertrouwt Mick mij zijn verhaal toe over zijn eenzame zoektocht, die in totaal zes jaar heeft geduurd.

‘Ik ben non-binair. Voor mij betekent non-binair zijn, dat ik me zowel man als vrouw voel. Ik zou het bijna willen omschrijven als een derde gender. Als je een lijn hebt met aan de ene kant man en aan de andere kant vrouw en je zou jezelf op die lijn plaatsen, dan zou ik mezelf niet op die lijn zetten. Ik zweef een beetje tussen gender en seksualiteit in. Ik ben nu ruim twee jaar aan de testosteron. Het zorgt voor een zwaardere stem, minder heupen en iets meer spieren en beenhaar. Op 12 september 2019, nu iets meer dan een jaar geleden, heb ik mijn borstoperatie gehad. Ik beleef daardoor ook steeds meer geluksmomentjes. Deze zomer ging ik bijvoorbeeld fietsen en droeg ik alleen een T-shirt. Het feit dat de wind dan je shirt laat bewegen en ik eronder niks voel, is echt fantastisch. Daarvoor heb ik bijna drie jaar een binder gedragen, die mijn borsten platdrukte en waar mijn ribben ook van kneusden. Maar ik voel bijvoorbeeld niet de behoefte om een geslachtsoperatie te ondergaan, want ik heb er geen last van. Ik ben medisch gezien waar ik nu wil zijn. Maar ik ben nog wel heel erg zoekende naar wie ik ben naast mijn transitie. Vaak spreek je daarom binnen de trans community over een after depression. Je leeft namelijk constant naar een bepaald moment toe, zoals wanneer je hormonen mag slikken of een borst- en/ of geslachtsoperatie mag ondergaan, maar daarna moet je het echt zelf gaan doen.’

‘Op de middelbare school moesten we ons voor de gymles in de kleedkamer omkleden. Ik wist toen niet waarom, maar ik voelde mij bij de vrouwen niet op mijn gemak. Ik hoorde daar gewoon niet. Het eerste wat mij direct te binnenschoot was: ‘maar ik wil ook helemaal geen piemel’. Ik begreep daarom niet waarom die gedachtes toch bleven aanhouden. Het maakte mij heel angstig. Ik was helemaal niet in balans. Voor mij bestond een man en een vrouw en dat was het. Maar ik voelde mij geen man en ik voelde mij ook niet comfortabel bij de vrouwen. Het was dus echt een enorme strijd in mijn hoofd. Ik raakte daarom ook in een depressie, omdat ik ontzettend worstelde met mijn genderidentiteit. Op mijn veertiende ben ik als lesbienne uit de kast gekomen. Ik merkte dat vrouwen die op vrouwen vallen over het algemeen iets mannelijker zijn. Maar uiteindelijk bleek dat ook niet het antwoord te zijn.’

‘Op mijn zeventiende kreeg ik een relatie met een meisje. Zij vertelde dat ze zich niet altijd een vrouw voelt, maar dat dat helemaal prima is. Dat klonk zo makkelijk. Ik reageerde dat ik mij herkende in wat zij zei. Mijn vriendin was de eerste persoon die ik hierover in vertrouwen heb genomen. Zij kende een oude basisschoolvriend die in een besloten Facebookgroep zat voor transmensen. Ik ben met hem in contact gekomen en er ging echt een wereld voor mij open. Ik realiseerde mij toen dat er meer dan twee genders zijn en het ook anders kan.’

‘Ik zie mezelf nog zitten op de grond in mijn kamer met zoveel pijn’

‘Nu ik erop terugkijk, was het voor mij een hele dubbele periode. Ik vond school namelijk echt helemaal geweldig. Ik vond leren heel leuk en ik was altijd te vinden bij de docenten, want ik kletste aan één stuk door. Maar ik had vriendinnen waar het mentaal niet goed mee ging. Zij trokken mij helemaal naar beneden. Het ging ook niet goed met mij. Om daar maar geen aandacht aan te hoeven besteden, was ik constant bezig met andermans problemen. Ik cijferde mezelf dus heel erg weg en heb daardoor ook lang gedacht dat ik niks mocht voelen, omdat ik het niet waard was. Ik begon op gegeven moment ook met zelfbeschadiging, puur en alleen om iets te voelen. Ik zie mezelf nog zitten op de grond in mijn kamer met zoveel pijn. Ik had een kistje waar alles in zat, dus de mesjes waar ik mezelf mee verwondde en verband om de wond mee te verzorgen. Ik heb uiteindelijk alle spullen weggegooid. In dat kistje zitten nu schriftjes. Van mijn zestiende tot nu schrijf ik vooral over mijn gevoelens en wat er door mijn hoofd gaat, om het eruit te kunnen schrijven. Het kistje heeft een hele nieuwe betekenis gekregen.’

‘Ik heb het in die periode heel erg voor mezelf gehouden en niemand iets vertelt. Ik sneed mij altijd op de plekken die voor niemand zichtbaar waren. Zo heb ik littekens op mijn benen, bovenarmen, borstkas en bij mijn knieën. Mijn moeder vroeg laatst ook ‘hoe heb ik het niet kunnen zien?’. Toen zei ik ‘ja maar mam, ik werd zo goed in liegen’. Een masker opzetten ging mij heel makkelijk af. De enige persoon die wist hoe het echt met mij ging, was mijn Duits docent: juf Appel. Op de middelbare school ben ik heel suïcidaal geweest. De eerste keer dat ik naar haar toe ben gegaan, zei ik helemaal niks. Ik liet alleen zien dat ik mezelf had beschadigd. Toen zei ze, ‘ga maar even zitten’. Sindsdien hebben wij elke week gepraat. Ik weet niet waar ik nu zou zijn zonder haar. Zij heeft mij wel echt gered, want ik stond op het randje van de afgrond. We hebben nog steeds contact en morgen gaan we weer even koffiedrinken om bij te praten. Ik ben heel dankbaar dat zij in mijn leven is gekomen en dat is ook de reden waarom ik nu maatschappelijke zorg studeer. Uiteindelijk hoop ik aan de slag te kunnen gaan als een vertrouwenspersoon op een school, omdat ik weet hoe belangrijk dat voor mij was. Ik hoop dat ik dat voor iemand kan betekenen.’

‘Ik heb nooit een zelfmoordpoging gedaan, wel plannen gehad. Ik ben weleens om drie uur s ’nachts naar een brug toegelopen en heb daar alleen maar gestaan. Verder heb ik nooit iets geprobeerd, waar ik achteraf heel blij mee ben. Gelukkig kan ik nu wel zeggen dat ik heel blij ben dat ik er nog ben.’

‘Ik voelde me continu somber. Dat verergerde toen ik op mijn zestiende drie weken naar New York ging voor een uitwisselingsjaar. Op één van de laatste dagen heb ik mezelf op de campus beschadigd. Het was heel klein, maar in Amerika nemen ze dat heel serieus. Ik werd verplicht om met een ambulance mee te gaan en moest op een brancard liggen, om in het ziekenhuis met een verpleegster en psycholoog te praten. Uiteindelijk moesten mijn ouders ook worden ingelicht door mijn mentor, terwijl zij dachten dat alles goed met mij ging. Ik heb destijds het vertrouwen van mijn ouders ernstig geschonden, omdat ik niet altijd even eerlijk tegenover ze ben geweest. Ik heb ze heel erg voorgelogen dat ik als blij kind door het leven ging, maar dat was ik helemaal niet. Het was best zwaar om van Amerika weer naar Nederland te gaan. Mijn moeder moest heel erg huilen. Ik had destijds veel moeite om met haar te praten. Ze dacht gelijk in oplossingen. Maar het enige waar ik behoefte aan had, was een luisterend oor. We hebben samen naar een psycholoog gezocht en dat heeft mij wel heel erg geholpen om erbovenop te komen.’

‘Ik heb in vier jaar tijd drie mensen verloren aan zelfdoding, omdat de wachttijden voor de transgenderzorg te lang zijn’

‘Ik ben nog niet waar ik zou willen zijn, maar het gaat wel de goede kant op. Ik heb bijvoorbeeld op de arm met de littekens een tatoeage laten zetten met het getal: 365, omdat ik een jaar clean kon zijn van zelfbeschadiging. Dat is nu bijna twee jaar. Littekens maken mij wie ik ben, net als de littekens van mijn borstoperatie. Op dit moment heb ik wel veel last van mijn dwangstoornis. Zo ben ik drie jaar geleden gediagnosticeerd met OCD (obsessieve-compulsieve stoornis). Ik heb last van constant dwanghandelingen en routines die ik moet uitvoeren. Ik wil dus controle kunnen hebben over de situatie en als ik dat niet heb, raak ik in paniek. Ik heb volgende week dinsdag daarom weer een intake voor therapie om mijn dwang te behandelen. Het is natuurlijk heel vervelend dat ik weer in therapie moet. Maar het feit dat ik zelf aan de bel heb getrokken, is al een enorme overwinning. Jaren geleden zou ik dat niet hebben gedaan. Echt niet. Dan had ik mezelf weer opgesloten. En dat is nu wel echt heel anders. Het is niet altijd even makkelijk, maar ik praat erover. Dat is al een hele verbetering.’

‘Wij denken vaak in Nederland dat lhbti+ volledig geaccepteerd is en dat we er dus niets meer aan hoeven te doen. Maar dat is niet het geval. Ik denk dat dat onze grootste valkuil is. Mijn vriend is transman en ik ben nu drie maanden met hem samen. Wij zijn laatst naar Assen gegaan en we bleven nagestaard worden doordat we hand in hand liepen over straat. Op zich maakt mij dat niets uit, want ik ben wie ik ben en je dealt ermee of niet. Maar stel er gebeurt wel iets, dan kan ik mezelf niet verweren. Ik kan niet vechten met iemand. Het feit alleen al dat ik daar over na moet denken, dat zegt iets over acceptatie. We zijn er dus nog niet.’

‘De wachtlijsten zijn veel te lang, vooral bij de genderpsycholoog. Als je je nu aanmeldt bij het VU, mag je twee jaar wachten voor een intake. Ik heb daardoor in vier jaar tijd drie mensen verloren aan zelfdoding, omdat het te lang duurt. Vooral nu de reguliere zorg steeds meer stil komt te liggen, is het belangrijk om hen niet uit het oog te verliezen.’

‘Ik zou vooral willen meegeven om de kleine stapjes die je zet te erkennen. Het is heel belangrijk om te blijven kijken naar de kleine stappen. Dit worden vanzelf grotere stappen die jou brengen waar je uiteindelijk wil zijn.’

Op 23 februari zal Mick te zien zijn in een uitzending van Je Zal Het Maar Hebben op NPO3 over het leven met dwangneuroses en zijn transitie.

Worstel jij met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat erover. Bel 113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar via 0800–0113.