Criminaliteit onder jongeren is in 2023 met twintig procent gedaald ten opzichte van het jaar daarvoor. Dat terwijl het CBS 12 maart met een artikel uitkwam waarin duidelijk werd gemaakt dat een kwart van de misdrijven in Nederland gepleegd worden door jongeren onder de 23 jaar. Dat er hier een daling is komt waarschijnlijk door de mate van preventie die wordt ingezet door de gemeente Amersfoort.
Het CBS kwam midden maart uit met een artikel genaamd “Kwart van alle verdachten van misdrijven jonger dan 23 jaar”, hierdoor lijkt het alsof de jeugdcriminaliteit in Nederland alleen maar stijgt, niks is minder waar. Het percentage verdachten jongeren in heel Nederland is tussen 2022 en 2023 gedaald met 9%. Net als in heel Nederland daalt ook in Amersfoort de criminaliteit onder jongeren.
Er is minder jeugdcriminaliteit in Amersfoort, dit is te zien in de onderstaande grafiek. In 2023 zijn er 340 verdachten tussen de 12 en 23 jaar geregistreerd. Dit is ongeveer 20 procent minder dan het jaar daarvoor. In 2022 was er namelijk 430 jongeren verdacht voor het plegen van een delict.
Mogelijke oorzaken van criminaliteit onder de jongeren
Bij een ingewikkeld probleem als jeugdcriminaliteit is er bijna nooit een oorzaak er zijn meestal meerdere oorzaken voor het probleem. Je hebt bijvoorbeeld individuele factoren die een rol spelen bij jongeren, zoals hun thuissituatie, dit kan geweld of verwaarlozing zijn. Hierdoor kunnen jongeren uit huis willen en door de criminaliteit in te gaan. Ook kunnen jongeren kampen met mentale problemen die ervoor zorgen dat ze sneller in de criminaliteit komen, zoals ADHD of depressie, maar het is in lang niet alle gevallen de reden dat ze zich in de criminaliteit bevinden.
Ook zijn er sociale factoren die een invloed hebben. Een voorbeeld is groepsdruk. Dit gebeurt vooral bij jonge jongens die willen laten zien dat ze lef hebben en erbij willen horen. Ook de soort vrienden die iemand heeft kan invloed hebben op de mate waarin zij zich in de criminaliteit zullen bevinden.
Sociale media hebben ook een grote invloed op de criminaliteit geeft jeugdwijkagent Tuncay Eskitark aan “Jongeren zien veel dure spullen en een makkelijk leven op social media en als je op school zit en een baantje hebt bij de Albert Heijn voor 3 euro per uur, dan ga je dat niet kunnen betalen.”. In dit geval komen jongeren dan al snel weer uit bij het plegen van delicten om op een andere manier te krijgen wat zie zien op sociale media.
De maatschappelijke factoren die een rol spelen voor jongeren in de criminaliteit, zijn vooral armoede, ongelijkheid en een gebrek aan kansen. Volgens jongerenwerker Salim Benali zijn maatschappelijke factoren de meest voorkomende oorzaak en dan met name het financiële gedeelte. “Ik heb een tijdje ook als wijkagent gewerkt en dan zag ik vooral dat er gestolen werd, omdat ze het niet zo breed hadden thuis.” Naast dat Salim dit als wijkagent veel heeft gezien, is er ook nog data die deze bewering kan ondersteunen.
Op kaart 1 hieronder kun je het percentage risicojongeren per wijk zien. Een donkerdere kleur betekent een hoger percentage risicojongeren. Risicojongeren zijn jongeren die een verhoogde kans hebben om in de criminaliteit terecht te komen. Op kaart 2 kun je de welvaart en levensomstandigheden zien, waarbij 0 het gemiddelde is. In dit geval betekent een donkerdere kleur een lagere welvaart en minder goede levensomstandigheden.
kaart 1
kaart 2
De wijken die in het midden en oosten van Amersfoort liggen hebben op beide kaarten een donkerdere kleur. Dit betekent dus dat er een hoger percentage aan risicojongeren is en ook een lagere score op de Sociaaleconomische Status, wat dus betekent dat er een lagere welvaart heerst en mindere goede levensomstandigheden zijn. Dit kan dus betekenen dat een mindere welvaart bijdraagt aan de hoeveelheid jongeren die zich in de criminaliteit bevinden. Tuncay zegt dat hij in de praktijk niet duidelijk ziet of er een verband is. “Het is mogelijk dat er een verband is, maar ook in Vinex-wijken zie ik veel criminaliteit, want daar wonen ook veel jongeren.”. Er zijn echter geen officiële onderzoeken naar dit onderwerp gedaan in Amersfoort.
Preventie
Een van de belangrijkste dingen waar de gemeente zich mee bezighoudt is preventie. Samen met meerdere partijen, zoals politie en indebuurt033, zorgt de gemeente ervoor dat er minder delicten worden gepleegd door jongeren. De mate van hulp en preventie zal ervoor moeten zorgen dat de cijfers de komende jaren, net als in 2023, nog meer dalen.
Er zijn veel manieren waarop jongeren worden wijsgemaakt over criminaliteit, zo toen wijkagenten dat door voorlichting te geven op scholen, maar ook door informatie op social media te plaatsen. “Als ik op een school ben dan geef ik aan dat ik ervoor ze ben en ik bied ze handvatten aan. Als iemand veel in ons systeem komt dan ga ik ook bij hen thuis wel eens langs.”
Salim en zijn team die gaan vooral in gesprek met jongeren die hulp nodig hebben. Dit proberen ze altijd in een omgeving te doen met afleiding en mensen om hun heen waarmee ze optrekken. Ze organiseren ook activiteiten voor jongeren om ze afleiding te geven. “Het is vooral belangrijk om ook de andere kant van de medaille te laten zien.” vindt Salim.
