De Bilt – Het college van Burgemeester en Wethouders van gemeente de Bilt is geen voorstander van de afschaffing van het WAS alarmeringssysteem, laat een woordvoerder van de gemeente weten. Volgens het College moet de regering hiermee wachten tot het NL-Alarmsysteem feilloos werkt. Dat is volgens het College op het moment nog niet het geval.
Afgelopen week kondigde minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid aan dat het WAS-Alarmeringssysteem, beter bekend als het luchtalarm, vanaf eind 2025 moet gaan verdwijnen. Het systeem moet vervangen gaan worden door het al bestaande NL-Alertsysteem. Met dit systeem ontvangen inwoners van Nederland bij een noodsituatie een alarmmelding op hun mobiele telefoon. Het besluit stuitte op veel kritiek. Verschillende veiligheidsregio’s keurden de beslissing van de minister af. Een belangrijk punt van kritiek is hoe de overheid rekening houdt met Nederlanders die minder technisch bekwaam zijn en daardoor slecht toegang hebben tot het NL-alert systeem, zoals bijvoorbeeld ouderen.
Ook het gemeentebestuur van de Bilt laat in een reactie weten niet tevreden te zijn met de potentiële afschaffing van het luchtalarm. Volgens de gemeente is het NL-alert systeem nog niet voldoende effectief gebleken om een volledige overstap naar dit systeem te rechtvaardigen. De gemeente geeft aan voorlopig nog niet van plan te zijn om stappen te ondernemen om meer ouderen te assisteren met het gebruik van NL-Alert. Een woordvoerder van de gemeente zegt hierover: “Belangrijk punt is hoe ouderen hierin meegenomen kunnen worden. We wachten hierin eerst de acties van de verantwoordelijke minister af voordat we hier zelf acties op gaan nemen.”
Eerder plan voor afschaffing luchtalarm
Een voorstel om het luchtalarm-systeem af te schaffen lag in 2015 ook al op tafel. In datzelfde jaar begon de overheid met het sturen van testberichten om het bereik van de NL-Alert berichten te toetsen. In december 2015 ontving slechts 49 procent van de Nederlanders boven de twaalf jaar het testbericht. Op basis hiervan besloot de Tweede Kamer toch om het voorstel om het luchtalarm af te schaffen niet door te voeren.
Bescherming voor ouderen
Uit cijfers van de Rijksoverheid blijkt dat bij de laatste test, in december 2022, een testbericht al aankwam bij 90 procent van de Nederlanders. Wat echter blijkt uit dezelfde cijfers is dat het bericht slechts 82 procent van de 75-plussers bereikte. Toch constateert het ministerie van Justitie en Veiligheid dat het NL-alertsysteem een breed genoeg bereik heeft om het luchtalarm te vervangen. De Bilt is een gemeente waar ongeveer tien procent van de inwoners 75 jaar of ouder is. Gebaseerd op het bereik van het laatste NL-alert testbericht zou dat betekenen dat er rond de 500 ouderen in de Bilt zijn die zonder het luchtalarm niet gealarmeerd zouden worden bij een mogelijke noodsituatie. Het Nationaal Ouderenfonds, een organisatie die zich inzet voor de belangenbehartiging van ouderen, sprak zich bij het vorige voorstel in 2015 al uit tegen het verdwijnen van het luchtalarm. De positie van het Ouderenfonds blijft nu onveranderd. Een woordvoerder laat weten dat er nog altijd veel ouderen zijn zonder mobiele telefoon, die geen toegang hebben tot NL-alert. Ook zijn er volgens hen veel ouderen die hun mobiele telefoon vaak uit hebben staan, met name ’s nachts. Om een volledige overstap naar NL-alert te faciliteren moet de overheid volgens het Ouderenfonds meer inzetten om ouderen te ondersteunen bij het gebruik van dit systeem.
Luchtalarm ook niet perfect
Hoewel er veel wordt gediscussieerd over de effectiviteit en betrouwbaarheid van NL-alert, is het luchtalarm ook niet vrij van problemen. Minister Yesilgöz geeft aan dat de sirenes “In het meest gunstige geval door ongeveer 75 procent van de mensen te horen” zijn. Volgens de minister ligt dit percentage nog lager in recent ontwikkelde woongebieden, of op plekken waar veel hoogbouw is gerealiseerd. Dit zou betekenen dat het bereik van NL-alert al groter is dan die van het luchtalarm. Een belangrijke afweging bij de afschaffing van het alarmeringssysteem is ook de kosten die het systeem met zich meebrengt. Het Centrum Beleidsadviserend Onderzoek becijferde in 2021 dat het 170 miljoen euro zou kosten om het lucht alarm tot 2040 te behouden.
