Elk nieuw studiejaar brengt nieuwe taaltrends met zich mee. Waar studenten vorig jaar massaal beslissingen gingen maken in plaats van besluiten nemen, zetten onze nieuwe eerstejaars nu ineens het voorzetsel ‘sinds’ op plekken in de zin waar het voegwoord ‘omdat’ moet staan. Wederom een letterlijke vertaling van een Engelse woord, in dit geval van het voegwoord ‘since’. Het leidt tot portfolio’s vol tenenkrommende zinnen als: ‘Dit maakt het artikel oprolbaar sinds dit relevante informatie is tot de rest van het artikel’, of: ‘Ik kon niet naar de hoorcolleges sinds ik dan moet werken.’ Ik moet er soms echt even van gillen.

Rechten afbeelding: Pepijn van der Putten

In de vier jaar die ik nu aan de SvJ werk, heb ik het taalniveau van de eerstejaars achteruit zien hollen. Slechts één van mijn 27 studenten herkende dit jaar bij de eerste taalmeting in voldoende zinnen de fout, de rest haalde de benodigde 75 procent bij lange na niet. In andere klassen was de uitslag niet veel beter. Nog altijd zit de overgrote meerderheid van de eerstejaars niet op het gewenste niveau. In teksten en producties wemelt het van de fouten, die in opvallend veel gevallen rechtstreeks zijn te herleiden naar het Engels.

‘Tja’, zei een studente die ik daarop aansprak: ‘Ik lees alleen maar Engelse boeken. Ook online doe ik alles in het Engels. En ik spreek Engels met mijn huisgenoten. Niet zo gek dat ik fouten maak en de taalmeting niet haal.’ Daar heeft ze een punt. Onze studenten zijn opgegroeid in een wereld die grotendeels Engels spreekt, zowel on- als offline. Probeer nog maar eens in het Nederlands een kop koffie te bestellen op een grootstedelijk terras. Anglicismen zijn onvermijdelijk en we moeten ook op taalgebied met onze tijd meegaan. Voor journalisten in de dop, die een Nederlandstalige journalistiekopleiding volgen, is het echter een vereiste dat ze foutloos Nederlands kunnen spreken en schrijven.

Dat dat steeds minder goed lijkt gaat, baart mij zorgen. Tegelijkertijd is het een uitgelezen kans om onze geweldige Nederlandse literatuur te promoten onder studenten. Want denk je dat ik alle grammaticaregels ken? Welnee, ik heb al mijn taalvaardigheid uit boeken. Omdat ik al 35 jaar elke dag lees. Tuurlijk, de Taaltegel is nuttig en het Basisboek Spelling heel zinnig. Maar lezen doet écht wonderen. Ik raad mijn studenten daarom allemaal aan om een bibliotheekabonnement te nemen, hun telefoon weg te leggen en te gaan lezen. Om woorden te slurpen en zinsconstructies te leren kennen. Om de fantasie te prikkelen en creativiteit te herkennen. Er is zoveel moois te ontdekken. Maak, eh… neem het besluit vandaag nog en pak dat boek!

Wil je samen lezen met medestudenten? Meld je hier aan voor de SvJ Leesclub die binnenkort start.

Tips zijn welkom 
Kijk hier (https://www.youtube.com/watch?v=zdwpso4sRjY) als je wilt weten wie er in de redactie van SVJmedia zitten. Mail ons svjmedia@hu.nl als je leuke tips hebt voor ons en als het jou ook leuk lijkt om in de toekomst ook (video)verhalen te maken voor dit platform voor en door jonge journalisten van de School voor de Journalistiek Utrecht.