Hoe komt het toch dat traditionele media -NOS uitgezonderd- jongeren zo moeilijk weten te bereiken? Die vraag staat centraal tijdens een paneldiscussie die volgt op de presentatie van het CvdM-rapport eerder deze maand. Wieneke van Vucht mocht aanschuiven bij die discussie. Niet als docent Journalistiek, maar als eindredacteur en bedenker van De Marker (BNNVARA); een online platform op social media waarin nieuws, achtergronden en opinie in short form wordt gebracht.

Speciaal voor SvJmedia deelt docent Wieneke de opgedane inzichten bij de presentatie van het rapport en haar werk binnen en buiten de School voor de Journalistiek Utrecht. ‘Docenten kijken vaak wat glazig als ik ze over De Marker vertel. Veel studenten kennen De Marker wel en vinden het wel leip. En dat is precies het probleem: we (de media) zijn de connectie met ons jonge publiek kwijt. En dat is niet alleen zonde, het levert ook een probleem op voor de toekomst: zonder nieuwe kijkers, lezers en luisteraars, geen toekomst van traditionele media. Nieuwsmedia -vaak gerund door de 45+-generatie, zullen dus met de tijd mee moeten’, legt Wieneke uit.

Grote nieuwsmerken moeten op social media

Jongeren van 16-24 jaar zijn opgegroeid met social media en om ervoor te zorgen dat zij betrouwbare, nuttige informatie krijgen, pleit Wieneke ervoor dat alle grote nieuwsmerken actief op social media aanwezig zijn. Zorg dat jongeren hun nieuws niet enkel krijgen van platforms als Cestmocro (‘door de moderator tijdens de paneldiscussie steevast verkeerd uitgesproken -hallo generatiekloof’), de FvD (‘die TikTok en haar publiek wel snapt’), of random onbetrouwbare fitfluencers.

En dat is niet de enige tip van Wieneke: ‘ga je als nieuwsmedium op Instagram, TikTok of YouTube (de meest gebruikte platformen onder jongeren). Ga dan vooral niet zelf aanklooien. Jongeren zijn veel beter in staat voor hun leeftijdsgenoten te schrijven dan jij en ik, en weten hoe ze iets aantrekkelijk kunnen overbrengen. Vorm is namelijk nogal belangrijk. Like it or not: jongeren bepalen binnen ongeveer 3 seconden of ze jouw post verder bekijken of niet. Kunnen we eigenwijs over blijven doen. Maakt hen niet uit, dan kijken ze jouw post toch niet, maar scrollen ze lekker door naar de volgende fitfluencer.’

Risico’s op social media

Zijn er risico’s aan op TikTok gaan volgens Wieneke? ‘Ja. Je hebt te maken met ondoorzichtige algoritmes, maar ook met bijvoorbeeld shadowbans. Maar als we dat niet doen, missen we een nieuwe generatie. Daarom zit bijvoorbeeld de BBC, maar ook zeer recent D66 toch op TikTok. ‘ Volgens de docent Journalistiek moeten we anders naar het begrip ‘nieuws’ gaan kijken. Dat is volgens haar breder dan conventioneel nieuws zoals het NOS Achtuurjournaal dat laat zien. ‘Is het dan alleen maar MrBeast (grootste YouTuber ter wereld sinds 2024 red.) en Elon Musk? Zeker niet. Jongeren zijn echt geïnteresseerd in de wereld om zich heen. Inhoud blijft belangrijk.’ Daarom wordt bij De Marker bijvoorbeeld een serie gemaakt genaamd ‘All Eyes On’. Een eigen bedenksel van de jonge makers (22-28 jaar). Ze willen licht schijnen op conflicten die niet elke dag in het nieuws zijn. Bijvoorbeeld in Burkina Faso, Haïti, West-Papoea. ‘Dat doen ze 100% zelf: ze lezen en bellen bronnen, schrijven hun teksten, zoeken beelden, presenteren, editen en posten. En dat doen ze bijzonder goed. De serie wordt ook goed gewaardeerd door ons publiek: de jongeren zelf.’

Goud in handen op de SvJ

Het werken buiten school bij De Marker houdt Wieneke scherp en geeft haar nieuwe inzichten. Tijdens de paneldiscussie bij de presentatie van het CvdM-rapport kwam de vraag waarom het traditionele media zo moeilijk lukt om jongeren te bereiken. Wieneke: ‘Ik vind dat we echt optimistisch moeten zijn richting de toekomst. Jongeren zijn echt wel geïnteresseerd in de maatschappij om zich heen, in betrouwbaar nieuws, en ze zijn bijzonder goed in staat zich te uiten. Het is een generatie die opgroeit in een snel veranderende wereld om hen heen en die social media snapt. Nieuws is niet meer hetzelfde als nieuws 15 jaar geleden was. De wereld is veranderd. We hebben goud in handen op de SvJ! Dus: geef jongeren een serieuze stem, zet ze in om de journalistiek toekomstgericht te maken, geef je macht als mediamaker uit handen.’mAan het einde van de paneldiscussie stelde een student uit de zaal de vraag: ‘maar waarom krijgen we op school dan geen les in dit soort dingen?’  Ze bleek op de SvJ te zitten. ‘Ik heb beloofd dat ik me hard zou maken om ook deze ‘nieuwe journalistiek’ zoals ik het maar even noem, aan bod te laten komen. Bij deze dus. Lezen jullie mee, Management Team? En dat brengt me bij het volgende punt: heb lef. Zonder lef gaan wij kopiëren wat we al kennen en ‘jong’ maken…. En die voorbeelden kennen we genoeg. Alles begint bij jongeren serieus nemen. En als nieuwsmedia niet meebewegen, verliezen we deze generatie. En dat is doodzonde.’