Nieuwegein – Het aantal laaggeletterden in Nederland is nog altijd aan het stijgen. Zo ook in Nieuwegein; waar zo’n 12% van de bevolking laaggeletterd is. Door de opkomst van het Deltaplan voor Laaggeletterdheid wil Gemeente Nieuwegein de uitdaging aangaan om moeite met lezen, schrijven en digitale vaardigheden aan te pakken. Organisatie Prago en bibliotheek de Tweede Verdieping zijn plekken waar iedereen die extra ondersteuning nodig heeft op het gebied van taal, terecht kan.

Bij laaggeletterdheid heeft iemand moeite met lezen, schrijven en/ of rekenen. Hierdoor kan iemand minder snel aan een baan komen en heeft diegene meer moeite met het volledig meedoen in de samenleving. Zo meldt Stichting Lezen en Schrijven. Diana van Kruistum, docent bij taalorganisatie Prago: ‘Als je kijkt naar informatie van overheden, gemeente en dergelijke dan zit je op een bepaald niveau. Dat is B1 niveau. Mensen die nieuw in Nederland komen, hebben daar veel moeite mee. Ook zijn er mensen die in Nederland geboren zijn, die het niveau niet kunnen volgen. Ook deze mensen kunnen een vorm van laaggeletterdheid hebben.’

Lokale initiatieven

Bij Prago in Nieuwegein was het aantal laaggeletterden altijd al hoog. Rita Huijink, manager onderwijs bij stichting Prago: ‘Onze doelgroep is moeilijk lerende volwassenen waarbinnen de laaggeletterdheid altijd al hoog was. Daarom merken wij direct heel veel van recente stijgingen, de vraag was bij ons altijd wel groot.’ Ook Van Kruistum ziet een groei in het aantal aanmeldingen en constateert: ‘Het is best wel een probleem. We zien dat modernisering hier een rol in speelt; niet alleen bij ouderen, maar ook bij jongeren.’

Bibliotheek de Tweede Verdieping Nieuwegein biedt een hoop taalactiviteiten aan om het aantal laaggeletterden te reduceren. Ruben Wijlacker, programmamaker taal bij de bibliotheek vertelt enthousiast: ‘De activiteiten die wij organiseren worden veel bezocht. Dat is een goed teken; veel mensen willen echt de taal leren.’ Bij het oefenen wordt samengewerkt met vrijwilligers in een ‘informele setting’. Ondanks de regionale bekendheid van de lessen zijn de cijfers confronterend: ‘Het is best zorgwekkend dat het aantal laaggeletterden toeneemt. Je ziet dat het al vroeg begint, dus kinderen beginnen vaak al met een taalachterstand op school. Dit aantal wordt alleen maar groter’, stelt Wijlacker.

Deltaplan voor Laaggeletterdheid

Gemeente Nieuwegein pleit voor meer aandacht voor mensen die Nederlands als tweede taal leren. Door de opkomst van het Deltaplan, wil de gemeente laaggeletterdheid sneller signaleren en aanpakken. Ook wil de gemeente het taalnetwerk en de rol van de gemeente versterken. Huijink vult aan: ‘Wij merken dat gemeenten steeds actiever worden in het aanbieden van scholing. Daarin speelt Prago ook een rol. Wij krijgen steeds vaker de vraag of wij ons aanbod kunnen uitbreiden naar meerdere lesgroepen en/ of doelgroepen.’

Oorzaken laaggeletterdheid

‘Een buitenlandse afkomst, veel verhuizen of het hebben van een licht verstandelijke beperking kunnen oorzaken zijn van laaggeletterdheid’, vertelt Van Kruistum. Maar de kortere spanningsboog van mensen is ook een veelvoorkomende oorzaak. ‘Tegenwoordig lezen mensen veel minder omdat ze bezig zijn met andere dingen’, vult Wijlacker aan. Daarnaast kan laaggeletterdheid binnen verschillende generaties worden doorgegeven. ‘Als volwassenen met een migratieachtergrond niet de juiste hulp krijgen, kunnen ze deze ook niet geven aan hun kinderen’, aldus Wijlacker.

Voorkomen is beter dan genezen

Zowel Prago als bibliotheek de Tweede Verdieping biedt ondersteuning op scholen aan. ‘Wij staan ook ouders bij. We geven les op scholen, om te zorgen dat het niveau van de ouders wordt verhoogd. Zo kunnen de laaggeletterde ouders de kinderen helpen en hierdoor kunnen de kinderen later aan alles meedoen’, vertelt Van Kruistum openhartig.

Ook de bibliotheek werkt veel samen met andere organisaties en de gemeente. ‘Zo werken wij samen met basisscholen om ouders én kinderen te helpen. Zo kunnen ouders bijvoorbeeld hun kinderen beter voorlezen en helpen.’ En bij opkomend activiteit ‘Gezonde Taal’ werken de bibliotheek, Gemeente Nieuwegein, de GGD en gezondheidscentrum De Componist samen om mensen te helpen bij het krijgen van goede, lokale zorg.

In onderstaande videoproductie gaat Lucas van den Kommer in gesprek met Diana van Kruistum en Ruben Wijlacker over de maatregelen die genomen worden om de groei van laaggeletterdheid tegen te gaan. Diana van Kruistum is coördinator en docent bij organisatie Prago. Ruben Wijlacker is programmamaker taal bij bibliotheek de Tweede Verdieping.