Buitenland – De sluiting van de Amerikaanse federale overheid is afgelopen weekend nipt voorkomen. Dankzij de noodfinancieringswet waarmee de Senaat instemde werd de ‘government shutdown’, oftewel overheidssluiting voorlopig afgewend. Een van de heikele punten waarom het niet lukte een definitieve deal te sluiten? De exacte invulling van een nieuw financieel hulppakket voor Oekraïne. 

Het bereiken van de noodbegroting ging niet zonder slag of stoot. Een aantal conservatieve Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden weigerden de plannen voor het nieuwe jaar goed te keuren. Ondanks dat de Republikeinen de meerderheid hebben in het Huis van Afgevaardigden en dus in principe geen enkele Democratische stem nodig hebben, lukte het niet om eensgezind tot een besluit te komen. Binnen de Republikeinse partij is er namelijk een kleine groep bestuurders die de Trump-lijn volgen.

Om de ‘shutdown’ te voorkomen heeft de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden op het laatste moment de ‘noodrem’ gebruikt door toenadering te zoeken met de Democraten om zo een noodbegroting goedgekeurd te krijgen. Deze noodfinancieringswet is de komende 45 dagen geldig. Het compromis wat gesloten werd tussen de Democraten en Republikeinen zorgt er voorlopig voor dat er geen nieuw steunpakket voor Oekraïne ter beschikking wordt gesteld.

Steun Oekraïne

Hoe langer de oorlog in Oekraïne duurt, hoe minder vanzelfsprekend steun aan Oekraïne zal worden. Niet alleen binnen de Verenigde Staten klinkt er kritiek op wapenleveranties, ook binnen de EU zijn er scheurtjes te zien in de steun voor Oekraïne. Al wordt er vanuit de EU-buitenlandministers alles aan gedaan zoveel mogelijk met één mond te spreken en te benadrukken hoe belangrijk de steun aan Oekraïne blijft.

Binnen de Verenigde Staten is er steeds openlijker kritiek op de financiële steun hoe die tot nu geboden wordt. De Republikeinse kant ziet liever dat het geld op andere manieren wordt besteed, onder andere aan het beperken van illegale immigratie. Dit terwijl de Democraten het belang van blijvende steun benadrukken. Om te komen tot de noodoplossing zijn de Democraten dus toch overstag gegaan. Dit heeft vooral te maken met het feit dat zij niet de indruk willen wekken dat Oekraïne voorgaat op de rest van het budget.

Direct na het akkoord gaf Joe Biden al aan dat hij Oekraïne wil blijven steunen. In de komende dagen en weken moet er een nieuw financieringsvoorstel voor Oekraïne op tafel liggen gaf hij aan.

Verkiezingen

Volgend jaar zijn er weer presidentsverkiezingen in de VS, ook dan zal het onderwerp Oekraïne op de agenda staan. Anderhalf jaar na het begin van de oorlog neemt de steun onder Republikeinen voor Oekraïne langzaam af. Dit blijkt uit recente peilingen gedaan door CBS News. Daarnaast lijkt het er ook op dat onder de bevolking steeds minder enthousiasme heerst om de strijd tegen de Russen te blijven financieren. Volgens een peiling van CNN is 55 procent van de Amerikanen tegen meer steun voor Oekraïne.

De gevolgen

Op korte termijn betekent het pauzeren van nieuwe financiële hulppakketten aan Oekraïne dat het Amerikaanse ministerie van Defensie dreigt geen geld meer te hebben om de wapenvoorraad in eigen land aan te vullen. Daardoor komen wapenleveranties op de lange termijn aan Oekraïne mogelijk in gevaar. Topman Michael McCord van het Amerikaanse ministerie van Defensie waarschuwt hiervoor. Hij schrijft in een open brief dat als er geen geld bij komt, het moment dichterbij komt dat de wapensteun aan Oekraïne gestopt moet worden.

Hoe verder na half november?

In de goedgekeurde noodbegroting is dus geen extra steun voor Oekraïne opgenomen. Daar zal de komende weken verder over onderhandeld worden. President Joe Biden heeft al beloofd dat de Verenigde Staten Oekraïne niet zomaar laat vallen. Er is een gevoel van urgentie om nieuwe financiering voor Oekraïne goed te keuren in de komende periode verwoordde hij.

Komende tijd zal er dus gewerkt worden aan een nieuw voorstel. Dit zal gaan gebeuren zonder de inmiddels afgezette voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Kevin McCarthy. Vanwege de onverwachte toenadering die hij zocht met de Democraten kwam zijn positie als voorzitter onder vuur te liggen. De groep ‘conservatieven’ binnen de Republikeinse Partij waren uiterst ontevreden over de deal van McCarthy met de Democraten.

Al voor de benoeming van McCharty als voorzitter was er veel om hem te doen. Er moesten vijftien stemrondes aan te pas komen om de (radicale) Republikeinen te overtuigen dat McCharty de juiste persoon was. Als voorwaarde voor het winnen van de stemming afgelopen januari stemde McCharty ermee in dat elk lid van de partij kon oproepen tot een stemming om de voorzitter af te zetten.

Dit is maandagavond door de Republikeinse vertegenwoordiger Matt Gaetz gedaan in de vorm van een ingediende motie. Het Huis van Afgevaardigden stemde hier dinsdag eerst over, alvorens specifiek over de afzettingsprocedure. Er was op voorhand nog de kans dat de motie weggestemd kon worden. Dat gebeurde echter niet, 210 leden stemden tegen het indienen van de motie en 216 voor.  Het is in de VS nog niet eerder gebeurt dat de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden is weggestuurd.

Het is op dit moment nog vrij onduidelijk wie McCarthy op moet gaan volgen. Volgende week kiest de Republikeinse fractie een nieuwe kandidaat voor het voorzitterschap. Met deze historische afzetting is de chaos in het Congres compleet. Binnen anderhalve maand moet er een nieuwe overeenstemming worden bereikt over de begroting, anders dreigt de shutdown alsnog. Complexe zaken waarover besloten moet worden, zoals de financiële steun voor Oekraïne kunnen hierdoor mogelijk meer vertraging oplopen.

Luister hieronder naar het gesprek uit de radio-uitzending met daarin Amerikakenner Raymond Mens als aangeschoven deskundige. Hij geeft duiding aan de actuele situatie in de Verenigde staten.