In de afgelopen periode heeft IJsland te maken gehad met een reeks vulkaanuitbarstingen, die de aandacht hebben getrokken van zowel wetenschappers als het grote publiek. Met name intrigerend is het feit dat deze uitbarstingen zich voordoen in hetzelfde geografische gebied en in een relatief korte tijdsspanne. Maar wat veroorzaakt deze opeenvolgende erupties?

Volgens Wouter Schellart, een geofysicus aan de Vrije Universiteit Amsterdam, zijn er verschillende factoren die bijdragen aan deze fenomenen. “IJsland is geologisch gezien een zeer actief gebied vanwege de Mid-Atlantische Rug, waar de Euraziatische en Noord-Amerikaanse tektonische platen uit elkaar bewegen,” legt Schellart uit. “Dit proces veroorzaakt voortdurende seismische activiteit en de vorming van vulkanen langs deze breuklijn.” Het recente cluster van uitbarstingen kan worden toegeschreven aan de complexe interactie tussen tektonische platen en mantelpluimen, volgens Schellart. “IJsland bevindt zich boven een zogenaamde ‘mantelpluim’, een opstijgende stroom van magma vanuit de diepe aardmantel. Deze pluim kan lokale hotspots creëren die op hun beurt vulkanische activiteit veroorzaken,” zegt hij.

De situatie wordt ingewikkelder door de nabijheid van de tektonische platen. “In IJsland zien we een combinatie van bewegingen van de tektonische platen en activiteit van de mantelpluim die leidt tot een gevarieerd landschap van vulkanen en geothermische activiteit,” voegt Schellart toe. Dit verklaart waarom er veel aardbevingen en vulkaanuitbarstingen in het land zijn. Een ander belangrijk punt is de dynamiek van het magmasysteem onder IJsland. “Het magmasysteem in dit gebied is ingewikkeld en kan leiden tot periodes van verhoogde activiteit, zoals we nu zien,” zegt Schellart. “De precieze processen die deze uitbarstingen veroorzaken, zijn echter nog niet helemaal begrepen en vereisen meer onderzoek.”

Hoewel de opeenvolgende vulkaanuitbarstingen in IJsland zeker voor opschudding hebben gezorgd, bieden ze ook een kans voor wetenschappers om meer te leren over de complexe processen die onze planeet vormgeven. In deze context blijft IJsland een fascinerende bestemming, zowel vanuit geologisch perspectief als voor avontuurlijke reizigers die de wonderen van de natuur willen ontdekken.

Hugo van Drie, directeur van reisbureau Nordic Nederland sprak hier verder over tijdens de live-uitzending op donderdag 21 maart.