Jan Henk Verbrug, relatiemanager van de Kamer Van Koophandel, zegt op X dat ‘68% van de ondernemers minder goed functioneert door slaapproblemen.’ Deze uitspraak is gebaseerd op een onderzoek van de ABN AMRO. Het onderzoek is echter niet volledig en mist allerlei belangrijke aspecten. Of 68% een realistisch getal is, is daarom moeilijk te zeggen.
Het onderzoek is uitgevoerd door de ABN AMRO, waarbij zeshonderd ondernemers via een enquête hebben aangegeven hoe zij slapen. Schrijfster Irma Leijten, van Hallo Slaap, concludeert in het onderzoek dat 68% van de ondernemers minder functioneert door slaapproblemen. Maar volgens Jelke Bethelehem, oud Emeritus-hoogleraar survey methodologie, is dit een onvolledig onderzoek. “De onderbouwing van het onderzoek ontbreekt volledig. Daardoor kan niet worden vastgesteld of de 633 reagerende ondernemers een representatieve steekproef vormen uit de doelgroep. Hierdoor kunnen de uitkomsten niet worden gegeneraliseerd naar de totale populatie van ondernemers,” vertelt Bethelehem.
Het onderzoek geeft aan dat 41% een verstoorde slaap heeft, maar volgens Merijn van de Laar, slaapwetenschapper, kan dat meerdere betekenissen hebben. ‘De een valt moeilijker in slaap en de ander heeft meer moeite met doorslapen. Het kan natuurlijk ook betekenen dat iemand slaapapneu heeft. Verstoorde slaap is een heel algemeen begrip, je kunt beter doorvragen of iemand doorslaapproblemen heeft of een vraag of iemand last heeft van ademstops. Verstoorde slaap kan van alles zijn.’
Het is daarom lastig te zeggen of de 68% geldt voor alle ondernemers. Bethelehem verklaart verder dat er op de vraagstelling van het onderzoek ook het een en ander op te merken is. Vragen die opspelen bij het onderzoek zijn bijvoorbeeld ‘Hoe is de doelpopulatie gedefinieerd?’ en ‘Hoe is daaruit een steekproef getrokken? Was het een aselecte steekproef, of was er sprake van zelfselectie?’ Leijten laat per mail weten geen reactie te willen geven: ‘Ik heb inderdaad meegewerkt aan dit onderzoek vanuit mijn vakgebied, maar ik was niet verantwoordelijk voor de uitvoering, dus ik kan je helaas niet verder helpen met deze vragen.’ De vragen zijn ook voorgelegd aan de ABN AMRO, maar die heeft niet gereageerd.
Movir deed in 2021 een soortgelijk onderzoek naar slaapproblemen onder zelfstandig professionals. Hieruit concludeerden zij dat 43% redelijk tot zeer slecht slaapt. Maar dit onderzoek was gebaseerd op een steekproef van 543 mensen die verzekerd zijn bij Movir. Ook hier ontbreekt een uitgebreide toelichting over hoe de respondenten zijn geselecteerd. Uit een meer algemeen onderzoek van de hersenstichting, blijkt dat 63% van de Nederlanders niet tevreden is met hun slaapkwaliteit. Dit onderzoek is alleen niet specifiek gericht op ondernemers. Je zou kunnen zeggen dat 68% daarom geen hoog cijfer is, gezien het dicht bij het Nederlandse algemeen gemiddelde ligt.
Dat ondernemers slaapproblemen ervaren en daardoor ook minder functioneren, is wel iets wat De Laar terugziet in de praktijk. “Druk voor ondernemers is vaak vrij hoog en ze ervaren wat meer onzekerheid. Dat kan leiden tot overactiviteit wat weer kan zorgen voor slaapproblemen. Dit komt doordat je lichaam in een fight en flight response terechtkomt,” vertelt De Laar. ‘De nacht is een spiegel van je dag. Als je te weinig tot rust komt overdag, heb je een slechtere nachtrust. Als je het over slapeloosheid hebt, dan zie je dat mensen een vergrote prikkelbaarheid hebben of vermoeid zijn overdag. Als je daar last van hebt, zie je dat terug in je werk door bijvoorbeeld fouten te maken tijdens je werk of in het algemeen minder goed te functioneren.’
Conclusie
Het is dus moeilijk te concluderen dat 68% van de ondernemers daadwerkelijk last heeft van slechter functioneren door slaaptekort. Uit het onderzoek van de ABN AMRO blijkt wel dat 68% van de respondenten last heeft van slaaptekort en daardoor minder goed functioneert. Toch is de conclusie van het onderzoek niet helemaal terecht, gezien de ontbrekende bespreking van de onderzoeksmethoden en de vraagstelling. Hoewel het percentage statistisch niet te verifiëren is, kun je wel concluderen dat ondernemers inderdaad minder goed kunnen functioneren door slechter te slapen. Zo kunnen zij door slechte slaap eerder fouten maken en over het algemeen minder goed functioneren.
