Utrecht tweede stad met meeste vegetarische restaurants

Uit een onderzoek van deze krant blijkt dat Utrecht als tweede stad is geëindigd, vlak achter Groningen, in een onderzoek naar de hoeveelheid vegetarische restaurants onder de tien grootste steden van Nederland. Deze conclusie is gebaseerd op de gegevens van de vegetarische zoekmachine HappyCow verdeeld over de hoeveelheid inwoners van de steden.

Een ‘vegetarisch restaurant’ wordt in dit onderzoek meegerekend als deze ingeschreven staat bij het platform Happy Cow en deze geen vlees gerechten serveert, wel mag dit restaurant een ‘vegan’ optie aanbieden. Een restaurant kwalificeert als ‘opties voor vegetariërs’ wanneer er meer dan twee items op de menu kaart staan die geen vlees bevatten en het restaurant ingeschreven staat bij het platform Happy Cow.

In de onderstaande grafieken ziet u de hoeveelheid inwoners per stad. Hierin zien we dat Amsterdam de meeste inwoners heeft gevolgd door Rotterdam, Den Haag en Utrecht.

Wanneer we ‘restaurants met vegetarische opties’ naast ‘vegetarische restaurants’ zetten zien we dat deze trend zich herhaalt. Pas wanneer we specifiek kijken naar alleen de ‘vegetarische restaurants’ zien we dat Amsterdam op plaats één blijft staan, maar ditmaal achtervolgt wordt door Utrecht. Kort daarna zien we Rotterdam en Den Haag verschijnen.

Dit is ook niet heel vreemd, Amsterdam heeft meer inwoners dan deze steden het is daarom ook logisch dat het aanbod daar groter is. Daarom kijken we bij de onderstaande grafieken opnieuw naar de hoeveelheid ‘vegetarisch restaurants’ en ‘restaurants met vegetarische opties’, maar delen we deze cijfers ditmaal door de hoeveelheid inwoners van de stad. We zien dan een verschuiving. Bij de ‘restaurants met vegetarische opties’ blijven we Amsterdam op nummer één zien, gevolgd door Utrecht, Groningen, Nijmegen en Rotterdam.

Wanneer we de selectie beperken tot ‘vegetarisch restaurants’ per hoofd van de bevolking zien we iets heel anders. Groningen vervangt Amsterdam als nummer één, Utrecht blijft op plaats twee en Nijmegen eindigt op plaats drie.

Dat verschil per stad in de hoeveelheid ‘vegetarische restaurants’ en ‘restaurants met vegetarische opties’ vertelt Hoogleraar Omgevingspsychologie, Rijksuniversiteit Groningen Linda Steg over: “De keuzes die je maakt, ook rondom vegetarisme, komen voornamelijk door de plek waar je opgroeit, de mensen met wie omgaat en het aanbod waar je toegang toe hebt. Alhoewel ik vegetarisme niet vast kan knopen aan een bepaalde stad kan je dit wel verbinden met andere gegevens.”

Zo weten we uit gegevens van het CBS dat hoogopgeleiden (hbo, wo) vaker aangeven dan laagopgeleiden geen vlees te eten. Van de volwassenen met een wo-opleiding eet 10 procent pesco- of vegetarisch, van de hbo’ers 6 procent, tegen 1 procent van degenen met alleen basisonderwijs. Volledig plantaardig eten komt het vaakst voor bij universitair geschoolden, van hen geeft 2 procent dit aan. Onder 18-plussers met een lager onderwijsniveau is dat minder dan 0,3 procent.
Ook geven vrouwen vaker dan mannen aan dat ze geen vlees eten. Mensen jonger dan 35 jaar eten naar verhouding iets vaker pescotarisch of vegetarisch, terwijl ouderen (vanaf ongeveer 55 jaar) juist vaker flexitarisch eten. Stedelingen eten vaker pesco- of vegetarisch en flexitarisch dan plattelandsbewoners.

Dat stedelingen vaker pesco- of vegetarisch en flexitarisch eten dan plattelandsbewoners, kan mogelijk verklaard worden door het verschil in waarden. Zo vinden plattelandsbewoners boeren vaker belangrijker dan stedelingen. Dit zien we ook terug in het stemgedrag van Nederlanders. Zo stemden stedelingen bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 het vaakst op GroenLinks-PvdA en plattelandsbewoners op de VVD en PVV.

Maar dat verschilt ook per stad, zo waren tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 de VVD (11,3%), D66 (11,5) en GroenLinks-PvdA (34,9%) de drie meest gestemde partijen in de gemeente Utrecht. In de gemeente Almere bestond deze top drie uit de PVV (26%), VVD (16%) en GroenLinks-PvdA (15%).

De voornaamste redenen om vegetarisch te worden zijn de zorg voor het klimaat en milieu, voor het dieren welzijn of omdat het wordt gezien als gezonder. De eerste twee zijn dus ook te verbinden met het stemgedrag, mensen die milieubewust stemmen zijn vaker geneigd flexitariër, vegetariër of veganist te zijn. Wie tegenwoordig dagelijks vlees eet is in Nederland overigens in de minderheid, zo eet meer dan de helft van alle Nederlanders niet meer dagelijks vlees. Iets minder dan de helft eet minder dan vier dagen per week geen vlees of helemaal niet. Zie onderstaande cirkel diagram

Benadrukken vegetariër en veganist schadelijk of niet?

Die labels als vegetariër en veganist kunnen ook averechts werken. Zo blijkt uit een Amerikaans onderzoek van het Massachusetts technologisch instituut. Mensen zijn minder snel geneigd zijn om een product of gerecht te kiezen wanneer deze bestempeld is als vegan, vegetarisch of ‘gebaseerd op planten.

“Wat daar opvallend aan is, is dat we weten dat mensen vaker voor een vegetarische maaltijd kiezen wanneer het ‘het gerecht van de dag’ is. Dit komt omdat het de meest voor de hand liggende optie is. Mensen zijn gewoontedieren, kiezen meestal voor de makkelijkste of standaard optie. Of die labels dan echt schade aandoen durf ik niet te zeggen.” Aldus Hoogleraar Steg.

Uit datzelfde onderzoek blijkt dat het weghalen van labels er juist voor kan zorgen dat vegetariërs per ongeluk niet-vegetarische producten consumeren. De Vegetariërsbond vindt het label ook belangrijk. Zo stellen zij op hun website: “Met het V-Label keurmerk zie je in één oogopslag in de supermarkt of het product vegetarisch of veganistisch is. Het lezen van etiketten en lange ingrediëntenlijsten is dus niet meer nodig. V-Label, een internationaal erkend keurmerk voor producten die vegetarisch of veganistisch zijn en een grondige controle hebben doorstaan, is hét hulpmiddel om jouw leven plantaardiger te maken en weloverwogen aankopen te doen.”

Kip-en-eiprobleem

De aanwezigheid van de hoeveelheid vegetarische restaurants is afhankelijk van de hoeveelheid vraag, waarbij de vraag ook weer afhankelijk is van het aanbod. Volgens hoogleraar Steg: “Je zult zien dat meer mensen vegetarisch eten als de opties aantrekkelijker worden. Vegetarisch eten is nu vooral nog duur, al wordt dat wel goedkoper. En is het niet overal aanwezig waardoor er minder mensen geïnteresseerd zijn om die overstap te maken.”

In het kort

De hoeveelheid vegetarische restaurants per stad staan in verhouding met het stemgedrag, de leeftijd, gender, inkomen en opleidingsniveau van de inwoners. De keuze om vegetariër te worden is afhankelijk van de omgeving van de consument, maar de meest voorkomende beweegredenen zijn zorgen voor het klimaat en milieu, dierenwelzijn en een gezondere levensstijl. Het verschil is tussen de hoeveelheid restaurants wordt veroorzaakt door de hoeveelheid vraag. De hoeveelheid vraag wordt weer beïnvloed door het aanbod, hoe meer aanbod er namelijk is hoe meer geneigd mensen zijn om die keuze te maken.