Utrecht West- Uit recent onderzoek is gebleken dat de inwoners van Utrecht West een duidelijke voorkeur hebben voor varkensvlees boven paardenvlees. Vooral jongeren en jongvolwassenen geven aan niet gewend te zijn aan het idee om paardenvlees te eten, 59% geeft aan het überhaupt niet te willen consumeren. De laatste paardenvlees slager uit Nederland, W. van Beek geeft aan dat paardenvlees eten ‘gewoon bewust met eten bezig zijn is.’

Twee heren, beiden al ruim de zeventig gepasseerd, stonden rustig te wachten in een rij voor een houten deur. Na een tijdje begon de deur te kraken en langzaam ging deze open. Een vriendelijke stem klonk: “goedemiddag” en de heren werden uitgenodigd om binnen te komen. De slager begroette hen hartelijk en nam hun bestellingen op.

Bij het afrekenen werd de oude kassa gebruikt, die bij het indrukken van de knoppen een nostalgisch “kaching” geluid maakte. Als extraatje kregen de heren een gratis plakje paardenworst aangeboden, dat ze graag accepteerden. Een dikke plak werd hen voor de terugweg meegegeven. De slager, meneer van Beek verteld
‘Als het nou heel populair zou zijn, paardenvlees eten, zouden er wel tien slagers hier in Utrecht zijn. Maar er zitten ook geen tien varkensslagers, want vlees eten in het algemeen word gewoon minder populair. Omdat de vraag om vegetarisch te worden heel erg groot is.’ Meneer van Beek benadrukt dat de afgelopen jaren bijna wel alle ambachtelijke winkels dicht zijn gegaan. Hoewel dit probleem al enige tijd bekend is, lijkt het erop dat deze trend zich nu in een stroomversnelling bevindt.

Achterin de zaak word de paardenworst in een grijze kast gerookt. Als de deuren worden opengedaan vult de hele winkel zich met een heerlijke rooklucht. Je ziet dat deze kast prop vol met worst hangt, waarbij de smaak opvalt door zijn zoetheid en zachte, lichte textuur. Echter zou het aaibare karakter van paarden een belangrijke rol kunnen spelen bij de afkeer van het vlees. ‘Daarvoor zijn er ook veel argumenten waarom mensen het liever niet eten’, vertelt van Beek. Varkensvlees daarentegen is populair vanwege de veelzijdige en toegankelijke smaak. Het is bovendien relatief goedkoop, wat het voor veel mensen een aantrekkelijke optie maakt. ‘De verpakking in de supermarkt is natuurlijk ook zo gemaakt dat het eigenlijk niet meer ademt en ziet als vlees. Dan is de stap heel klein natuurlijk om dat in te kopen.’

Keuze qua vleesconsumptie en vermenselijken van dieren
In de periode van februari tot en met maart 2023 zijn 70 inwoners van Utrecht west geïnterviewd voor een onderzoek. De respondenten werd gevraagd of de ‘Vermenselijking’ van dieren invloed zou kunnen hebben op hun keuze qua vleesconsumptie. Opvallend genoeg Is meer dan 71% van de deelnemers het eens met deze stelling.

Het onderzoek bevatte andere vraagstellingen zoals het toekennen van een score aan paarden en varkens op basis van hun emotionele ontwikkeling, intelligentie en schattigheid. Varkens en paarden scoorden hierbij vrijwel identiek op de vraagstelling. Toch blijkt uit het onderzoek dat mensen eerder geneigd zijn om het eten van paardenvlees als zielig en onethisch te beschouwen dan het eten van varkensvlees.

Sarinah, één van de deelnemers, verklaarde: ‘Ik eet sowieso niet zo veel vlees omdat ik het toch snel een naar idee vind. De keren dat ik het eet, eet ik liever traditioneel vlees.’

Ruim 55 van de 70 mensen geeft aan varken als ‘consumptie dier’ te beschouwen
Het blijkt dat er een grote variatie bestaat in de manier waarop mensen denken over de rol van deze twee dieren in de samenleving. Merendeel van de respondenten geeft bij voorbaat aan een varken te beschouwen als consumptiedier, dit komt neer op 43%. 18% van de mensen beschouwd een varken ook als huisdier.

Het onderzoek laat zien dat paarden een meer controversiële positie innemen in de ogen van de respondenten. Terwijl de meeste mensen paarden beschouwen als wedstrijddier met 22%, zien bijna evenveel mensen (21%) paarden als huisdier. Er word aangetoond dat paarden veelvuldig worden ingezet als werkdieren en therapiedieren, met respectievelijk 16% en 15% van de respondenten die deze rollen voor paarden erkennen.

Diverse invalshoeken mogelijk
Professor Peter Koolmees verbonden aan diergeneeskunde in historische en maatschappelijke context geeft aan dat er meerdere factoren zijn die onze keuzes verantwoorden qua vleesconsumptie. ‘Onder andere spelen sociaaleconomisch, religieus, spijswetten (rein en onrein), taboes, culinair, voedselzekerheid, geografie en cultuur een belangrijke rol’. Zo wordt paardenvlees beschouwd als delicatesse in sommige landen en in Nederland als snack.

Hoewel het eten van paardenvlees in Engeland al lang niet meer gebeurt vanwege de hoge status van paarden In de samenleving, is het in landen zoals Frankrijk, Italië, Kazachstan En Mexico juist een delicatesse. ‘In Nederland wordt paardenvlees voornamelijk verwerkt in snacks’, zegt Koolmees. Vroeger werd paardenvlees in Nederland vooral gegeten door de minder bedeelden in tijden van crisis en oorlog, maar In de 20e eeuw werd het steeds vaker geconsumeerd. Er waren zelfs speciale paarden slagers. Tegenwoordig zijn deze slagers grotendeels verdwenen.

In de jaren ’60 verdwenen paarden uit de landbouw door de opkomst van mechanisatie en tractoren. Het aantal paarden nam daardoor sterk af, maar kort daarna nam het aantal paarden weer sterk toe als recreatie-, manege- en sportpaarden. Dit zou een mogelijke verklaring kunnen zijn voor de brede blik die respondenten werpen op de rol van het paard in onze maatschappij.

‘In de westerse wereld werd het paard van werkdier een gezelschapsdier, varkens waren en bleven dus consumptiedieren’.

Vond je dit een leuk artikel? Je kunt ons volgen op Instagram @westkantcourant