Zeist – Vliegtuigen die lager en steeds frequenter over komen scheren. Femke van Brussel van actiegroep ‘Stop4deroute’ spreekt hierover haar zorgen uit tijdens een politiek spreekuur van de gemeenteraad.
Aan een van de witte koffietafels in de moderne ontvangsthal van het gemeentehuis van Zeist zijn inwoners donderdagavond 14 december aangeschoven met raadsleden van CDA, ChristenUnie-SGP, GroenLinks, NieuwDemocratischZeist, SP en VVD. Aandachtig luisteren ze naar Van Brussel. Ze vertelt kortbondig en met rustige, doch vlotte cadans hoe de overlast van het vliegverkeer boven Zeist en omstreken sinds het einde van de coronapandemie is toegenomen tot nieuwe hoogten.
Volgens Van Brussel is de toegenomen overlast niet alleen hinderlijk. Langdurige blootstelling aan geluid van vliegtuigen brengt serieuze gezondheidsrisico’s met zich mee. Het lichaam reageert op geluidspieken met een verhoogde hartslag en bloeddruk. Mocht dit te vaak gebeuren, dan lijdt dit tot vermoeidheid, slaapgebrek stress en eventueel zelfs chronische aandoeningen.
Van Brussel stelt dat uit gegevens van het Bewoners Aanspreekpunt Schiphol (BAS), blijkt dat het aantal vliegbewegingen per dag boven Bosch en Duin in de gemeente Zeist tussen januari 2015 en september 2023 is verdubbeld. Zo was bijvoorbeeld het aantal vliegbewegingen in april 2015 gemiddeld ongeveer 200 per dag en in april 2023 gemiddeld bijna 400 per dag. Voorts is ook het aantal meldingen van vliegoverlast bij BAS toegenomen. In het jaar 2022 betroffen dit 30.689 meldingen, van 1 november 2022 tot 1 november 2023 betroffen dit er 39.110. Ook uit data van Vliegherrie.nl en de app ExPlane zou blijken dat het aantal meldingen is vermeerderd.
Van Brussel is van mening dat deze data een enorme onderschatting zijn van de werkelijk ervaren overlast. Veel mensen in de regio weten namelijk helemaal niet waar ze overlast zouden kunnen melden. Een andere vrouw aan tafel valt Van Brussel na haar betoog hierin bij. Zij vertelt dat ze, wanneer ze door de Zeister natuur wandelt, ze wel meermaals last ondervindt van overkomend vliegverkeer. Ze heeft dan echter niet altijd zin van elk van deze overlast gevende toestellen een melding te maken; ze wilt op zo’n moment gewoon lekker wandelen.
Vanwege de toename in ervaren overlast, krijgt actiegroep Stop4deroute regelmatig de vraag of de vierde aanvliegroute naar Schiphol, waar de groep sterk tegen ageert, reeds in gebruik is genomen. Dit is echter nog niet het geval, weet Van Brussel. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is wel volop bezig met de ontwikkeling van een ontwerp voor een nieuwe luchtruimindeling, waar de voorgenomen vierde route deel van uitmaakt. Deze vierde route zal hoogstwaarschijnlijk onder meer recht boven Zeist komen te liggen. Het voornemen van het ministerie is om dit plan vanaf 2026 stapsgewijs in te voeren.
Een van de belangrijkste doelen van de luchtruimherziening is volgens het ministerie het korter en duurzamer maken van de vliegroutes. Dit zou zorgen voor minder uitstoot van schadelijke stoffen en voor minder geluidsoverlast voor mensen die in de buurt van luchthavens en vliegroutes wonen. In een interview met uw verslaggever na afloop van het politiek spreekuur komt Van Brussel met een tegenwerping: “De overlast zal enorm gaan toenemen. Dalende vliegtuigen maken namelijk nog meer herrie en stoten door lagere motorsnelheden meer uit.”
Na afronding van Van Brussels betoog kijkt voorzitter Aat Grinwis (VVD) rond de tafel en vraagt of een van de raadsleden wil reageren. Het blijft stil onder hen, maar na enige vertwijfeling reageert Julian Wassing (ChristenUnie-SGP): “Er zijn ruim driehonderd gemeenten in Nederland. Als raadslid in Zeist heb ik het gevoel niet te weten wat ik kan doen.”
Als Van Brussel voorzichtig poogt een antwoord te formuleren, wordt ze fel bijgevallen door een medestander. “Ga als gemeente naar het Rijk,” wordt er geroepen. Een andere meneer legt uit hoe het herverdelen van de vliegoverlast met een vierde aanvliegroute relatief juist meer overlast oplevert. “De huidige drie routes kennen één vlucht per zeven minuten. Met een vierde aanvliegroute worden dat er één per negen minuten. Zeist gaat dan echter van nul naar negen. Het verschil is voor die drie andere verwaarloosbaar”, betoogt hij.
Het zit de inwoners van Zeist duidelijk hoog. Voorzittend raadslid Grinwis valt in met een reflecterende opmerking. Naar zijn mening is een door commercie druk bezet luchtruim onontkoombaar voor een hightech land als Nederland.
Raadslid Gerard van Vliet (GroenLinks) stelt een GGD-meldpunt voor om vliegherrie beter onder de aandacht te brengen. In een interview met verslaggever Cas Wackie Eysten vertelt Van Vliet dat het belangrijk is overlast van vliegverkeer kenbaar te blijven maken.
Tekst gaat hieronder verder.
Een indruk van het politieke spreekuur: Gerard van Vliet (raadslid GroenLinks) en Femke van Brussel (actiegroep Stop4deroute) over de mogelijkheden op te treden tegen vliegtuigoverlast. Reportage: Cas Wackie Eysten
Daarnaast hekelt Van Vliet het gebrek aan informatie rondom de huidige stand van zaken: “Het is wel zo dat het de laatste tijd wat stil is.” Hij wil daarom regelmatiger met andere gemeenten en de provincie gaan overleggen hoe de stand van zaken is en wat ze er gezamenlijk aan kunnen doen.
