Vorige week vrijdag kwam het Parool uit met een opiniestuk, geschreven door Maarten Naaijkens, over het probleem van excessief alcoholgebruik en misstanden bij ontgroeningen en vieringen van studentenverenigingen. De auteur wijst erop dat bier vaak onder de kostprijs wordt verkocht en zwaar gesubsidieerd wordt. Hierdoor is het gemakkelijk toegankelijk voor studenten. Naaijkens zegt: ‘’Tal van onderzoeken hebben recent aangetoond dat de beschikbaarheid van goedkope alcoholische dranken, zoals bier, bij studentenverenigingen het risico op excessief drinken vergroot.’’ Er wordt alleen nergens gezegd uit welke onderzoeken dit blijkt, en of dit dus echt waar is.

Definitie alcoholgebruik

Onder alcoholgebruik verstaan we: het consumeren van dranken die alcohol bevatten, zoals bier, wijn of mixdranken. De term ‘alcoholgebruik’ geeft geen informatie over de hoeveelheid alcohol die wordt geconsumeerd. Meestal maken we een onderscheid tussen mensen die alcohol drinken en mensen die dat niet doen.

Bij onderzoek onder jongeren gebeurt dit vaak door te vragen of ze ‘ooit’ alcohol hebben gedronken. Om jongeren die slechts af en toe drinken te onderscheiden van degenen die dit regelmatig doen, wordt doorgaans gevraagd naar hun alcoholgebruik in de afgelopen maand.

Onderzoek

Het Trimbos instituut heeft een landelijk bevolkingsonderzoek gedaan onder jongvolwassenen. Hier komt het volgende uit: 1 op de 10 jongvolwassenen van 18 tot en met 24 jaar drinkt overmatig.  1 op de 5 jongvolwassenen van 18 tot en met 19 jaar drinkt zwaar . Bij 20 tot en met 24-jarigen is dit 1 op de 7. Onderzoek bij Nederlandse hogescholen en universiteiten heeft aangetoond dat 20% van de studenten problematisch alcoholgebruik vertoont, gebaseerd op specifieke criteria voor wat als problematisch wordt beschouwd binnen de studentenpopulatie.

In de Gezondheidsenquête van het Centraal Bureau voor de Statistiek werd ook onderzoek gedaan naar het alcoholgebruik van jongeren. In het jaar 2022 werd vastgesteld dat van de jongeren tussen 16 en 20 jaar oud, 11,2% als overmatige drinkers werd beschouwd. Dit percentage is iets lager dan in het voorgaande jaar, toen het 11,5% was. Deze gegevens zijn afkomstig uit het rapport van het Centraal Bureau voor de Statistiek van 2023.

Medewerker inhoud bij het Nederlands Jeugd Instituut, Drs. Deniz Ince, geeft aan dat het belangrijk is om de precieze definities van de termen “overmatig drinken” en “zwaar drinken’’ te begrijpen, omdat ze kunnen variëren tussen onderzoeken en organisaties. Tot slot benadrukt ze dat het van belang is om na te denken over de implicaties van deze cijfers voor het ontwikkelen van effectief beleid en preventie-interventies met betrekking tot alcoholgebruik onder jongeren. Welke stappen kunnen worden ondernomen om overmatig alcoholgebruik te verminderen en de gezondheid en welzijn van jongeren te verbeteren?

Studenten

Om de andere kant van de claim te onderzoeken, heb ik met het Delftsch Studenten Corps gesproken. Hierbij vertelde de voorzitter, Fenna Schilthuis, dat zij zorgen voor een verantwoorde omgeving door het controleren van de toegang en het verstrekken van gratis water en niet-alcoholische dranken. Ze geeft aan: “We zorgen voor de veiligheid van onze leden door het hebben van een beveiligingsteam en EHBO-personeel tijdens evenementen.” Ze benadrukt wel dat uiteindelijk de verantwoordelijkheid voor het drinkgedrag bij de individuele leden ligt. Ze oefenen geen dwang uit om te drinken en leden zijn vrij om hun eigen keuzes te maken met betrekking tot alcoholconsumptie.

Conclusie

Er bestaan zorgen over excessief alcoholgebruik en misstanden bij ontgroeningen en vieringen van studentenverenigingen. De beschikbaarheid van goedkope alcoholische dranken, zoals bier, lijkt een belangrijke factor te zijn die hieraan bijdraagt.

Maarten Naaijkens benadrukt dat hij zich zorgen maakt over de ongeremde beschikbaarheid van goedkoop bier en de mogelijke gevolgen ervan voor excessief drinken en gedragsproblemen. Hoewel hij geen specifieke bronnen noemt voor zijn claim dat goedkoop bier bijdraagt aan excessief drinken, baseert hij zijn betoog op de beschikbare gegevens, die laten zien dat een aanzienlijk deel van de jongvolwassenen en studenten problematisch alcoholgebruik vertoont. Hij roept bierbrouwers op om hun verantwoordelijkheid te nemen en te overwegen of hun betrokkenheid bij het aanmoedigen van excessief alcoholgebruik onder jongeren ethisch verantwoord is. Ook pleit hij voor samenwerking tussen bierbrouwers, onderwijsinstellingen, studentenverenigingen en beleidsmakers om een evenwichtige benadering van alcoholgebruik onder jongeren te ontwikkelen, met de nadruk op gezondheid en welzijn.

De voorzitter van het Delftsch Studenten Corps legt uit dat studentenverenigingen stappen ondernemen om een veilige omgeving te creëren, maar benadrukt dat de individuele leden uiteindelijk zelf verantwoordelijk zijn voor hun drinkgedrag. Ze benadrukt dat er geen druk wordt uitgeoefend om te drinken en dat leden vrij zijn om hun eigen keuzes te maken met betrekking tot alcoholgebruik.

In conclusie, dit stuk belicht de zorgen en overwegingen met betrekking tot het onderwerp, maar neemt geen definitief standpunt in over de bewering dat de beschikbaarheid van goedkope alcoholische dranken het risico op overmatig drinken verhoogt.

Bronnen:

DPG Media Privacy Gate. (z.d.). https://www.parool.nl/columns-opinie/opinie-voorkomen-van-excessen-bij-ontgroeningen-begint-bij-verbieden-van-goedkoop-bier~ba6856a1/

Cotten. (2023). Preventieakkoord Problematisch alcoholgebruik. Trimbos-instituut. https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol/preventieakkoord-problematisch-alcoholgebruik/

Cijfers over alcoholgebruik | Nederlands Jeugdinstituut. (2023, 2 juni). https://www.nji.nl/cijfers/alcoholgebruik

CBS Statline. (z.d.). https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/85457NED/table?ts=1685693975751

Voorzitter Delftsch Studenten Corps, Fenna Schilthuis

Drs. Deniz Ince, Medewerker inhoud bij het Nederlands Jeugd Instituut