Het bewust mijden van nieuws is een fenomeen wat steeds vaker opduikt. Sinds het negatieve nieuws van de coronapandemie in 2020 hebben steeds meer volwassenen en jongeren de behoefte om nieuws te vermijden, maar lang niet iedereen mijdt nieuws. Op de Vlaamse nieuwssite Knack.be is een artikel gepubliceerd met de kop ‘Meer dan de helft van de jongeren mijdt nieuws’. Maar is dit wel echt zo?
Het artikel van Knack.be gaat over jongeren die het nieuws vermijden en de redenen daarvoor. Het onderzoek waar Knack.be het artikel op baseert is de tweede editie van de ‘Nieuwsbarometer 2023’. Dit is een meetinstrument dat nieuwsgebruik en nieuwswijsheid onder Vlaamse tieners en jongeren van 12 tot en met 26 jaar in kaart brengt. De Nieuwsbarometer is een studie van Arteveldehogeschool in Gent. Uit dit onderzoek blijkt dat 56% van de Vlaamse jongeren het nieuws in zekere mate mijdt, waarvan 7% vaak.
Maar wat betekent nieuwsmijding eigenlijk en wanneer spreek je van nieuws mijden?
In een artikel over nieuwsmijders, en hoe je deze kunt herkennen vertelt Kiki de Bruin, gepromoveerd op nieuwsmijding aan de Hogeschool Utrecht en Wageningen University & Research, dat een laag vertrouwen in de media of politiek en een lage interesse in politiek kan leiden tot nieuwsmijding.
Verder schrijft ze ook dat er nog steeds geen goed beeld is van wie nieuwsmijders zijn, waarom ze dit precies doen en hoe dat gedrag er precies uit ziet. Er is een onderzoek gestart met de Delphi-methode, dit is een onderzoeksmethode waarbij de meningen van een groot aantal experts wordt gevraagd ten aanzien van een onderwerp waar geen overeenstemming over bestaat. Uit dit onderzoek blijkt dat iedereen in feite een nieuwsmijder kan zijn. Er bestaan wel verschillende soorten nieuwsmijders. Zo blijkt er uit dit onderzoek een verschil te bestaan tussen passief en actief nieuws mijden.
Actieve nieuwsmijding is tijdelijk, mensen mijden dan actief bepaald nieuws door bijvoorbeeld nieuwsapps te verwijderen of weg te zappen als het journaal op TV komt. Bij passieve nieuwsmijders is het mijden van nieuws onderdeel van hun dagelijkse leven en routine, zij doen minder moeite om nieuws te vermijden maar zoeken het ook niet op.
Het Kenniscentrum Media van Hogeschool Windesheim doet sinds 2009 ongeveer elke vijf jaar onderzoek naar de nieuwsinteresse, het nieuwsmediagebruik en de nieuwsbeleving van jongeren. De resultaten hiervan worden gepubliceerd in de Jongerenmonitor, Jongeren en Nieuws. Rolien Duiven is medeauteur van deze publicatie. In dit onderzoek werd er aan 1153 Nederlandse jongeren de stelling ‘ik mijd regelmatig en bewust het nieuws’ voorgelegd. De jongeren konden kiezen uit vijf opties: Zeer oneens, oneens, neutraal, eens en zeer eens. 16,1% van deze jongeren kozen de optie ‘eens’ of ‘zeer eens’, dit worden de nieuwsmijders genoemd.
“Het grote verschil tussen ons onderzoek en het Vlaamse onderzoek, waar de claim op is gebaseerd, is de vraagstelling. Wij hebben in onze stelling de woorden ‘regelmatig’ en ‘bewust’ gebruikt en verder hebben wij vijf opties gegeven om uit te kiezen. In het Vlaamse onderzoek is dit anders gedaan, zij hebben in plaats van een stelling, een vraag voorgelegd aan de jongeren, vertelt Duiven. “De vraag die zij aan de jongeren hebben gesteld is ‘Hoe vaak heb je gedurende de afgelopen dagen bewust gezorgd dat je niet in aanraking kwam met nieuws? De opties die zij konden kiezen waren: nooit, af en toe, soms en vaak. Dit is één optie minder dan bij ons onderzoek. Hierbij kozen 56% van de jongeren de opties ‘af en toe’, ‘soms’ of ‘vaak’, dit worden hier de nieuwsmijders genoemd. Er worden in dit onderzoek dus meer, namelijk 3, antwoorden en percentages meegenomen in de conclusie. Dit is natuurlijk een hele andere manier van vraagstelling en onderzoek doen, hierdoor komt ook het grote verschil in percentage.”
Conclusie:
De claim ‘meer dan de helft van de jongeren mijdt nieuws’ klopt dus niet. Als je kijkt naar de onderzoek uitslagen van het Nederlandse onderzoek van Hogeschool Windesheim zie je dat maar 16,1% van de jongeren nieuws mijdt, dit is dus zeker niet meer dan de helft. Als het Vlaamse onderzoek van de Arteveldehogeschool op een andere manier was afgenomen waren er hoogstwaarschijnlijk ook andere cijfers uit gekomen. Echter, als je de claim baseert op enkel dit onderzoek en duidelijk benoemd dat het over ‘Vlaamse’ jongeren gaat, klopt de claim wel.
