Factcheck-claim: “Windturbines veroorzaken ook droogte en opwarming”
Conclusie: Gedeeltelijk waar
Door: Rosalie Dortland
Er duiken steeds meer beweringen op dat schone energie helemaal niet zo goed zou zijn als we allemaal denken. Een veelgehoorde bewering is dat windturbines niet alleen duur en milieuvervuilend zijn, maar ook bijdragen aan droogte en opwarming van de aarde, dit vertelde ook Bert Weteringe in De Andere Krant. In deze factcheck duiken we dieper in deze bewering om te bepalen welk wetenschappelijk bewijs er is voor de opwarming in het microklimaat.
Waarom gebruiken we windmolens?
Vanwege de klimaatcrisis hebben we windmolens nodig. Door meer schone energie te gebruiken verbranden we minder olie, kolen en gas waardoor de aarde minder snel opwarmt. “De CO2-uitstoot van windenergie is vijftig keer lager dan die van niet duurzame stroom. Bij het bouwen en het afbreken van een windmolen of een kerncentrale komt er eigenlijk altijd CO2 vrij. Doordat de uitstoot van windmolens dus lager ligt, compenseren windmolens de uitgestoten CO2 na het draaien van zo’n drie tot zes maanden”, aldus Milieudefensie. De werking van een windmolen is niet heel ingewikkeld. Het begint met de wieken. De wind brengt de wieken van de windturbine in beweging. Deze beweging wordt via de tandwielkast naar de generator gestuurd, die de mechanische energie omzet in elektrische energie.
Wetenschappelijk onderzoek in de Sahara
Zowel de potentieel positieve als negatieve klimaateffecten van grootschalige zonne- en windenergieprojecten worden in verschillende studies en meningen onderzocht.
Een studie uit 2018, geleid door Yan Li en zijn onderzoeksteam, suggereert dat de plaatsing van zonneparken en windturbines in de Sahara mogelijk positieve klimaatgevolgen kan hebben. Het albedo-effect, dat de weerkaatsing van licht op oppervlakken meet, zou extra warmte genereren. Dit zou leiden tot een groter temperatuurverschil tussen het land en de omliggende oceanen, wat op zijn beurt de luchtdruk aan het wateroppervlak zou verlagen. Het gevolg hiervan is dat er meer waterverdamping ontstaat, wat zich vervolgens omzet in condens wat regendruppels worden. Dit zou voor meer lokale neerslag zou veroorzaken.
Volgens de berekeningen zou het bedekken van twintig procent van de woestijn met deze technologieën een terugkoppelingseffect creëren. Maar dit is verre van haalbaar: twintig procent van de Sahara is bijna twee miljoen vierkante kilometer. Dat is een oppervlakte zo groot als het gebied van de Franse Atlantische kust tot de oostgrens van Polen en van de noordelijke Noordzee tot de Middellandse Zee.
Aan de andere kant suggereert een studie uit 2020, uitgevoerd door Benjamin Smith van de Western Sydney University, een mogelijk negatief effect van grootschalige zonne- en windenergieprojecten in de Sahara. Ze publiceerde haar simulaties in “Geophysical Research Letters” in 2020. Volgens deze studie zou de warmte-energie die wordt gecreëerd door zonnepanelen en windturbines zich uiteindelijk via de atmosfeer en de oceanen over de aarde verspreiden. Dit zou resulteren in een stijging van de wereldgemiddelde temperatuur met 0,16 graden Celsius.
Kritiek vanuit de wetenschap
Het is belangrijk om te weten dat er kritiek is geuit op deze bevindingen. Mark Jacobsen van de Stanford Universiteit beweerd dat de resultaten “100 procent fout”, zijn schrijft hij in een uitgebreide reactie. Hij beweert dat de studies geen rekening houden met het feit dat windturbines de concentratie van waterdamp in de atmosfeer verminderen, wat de bijdrage ervan aan de opwarming van de aarde vermindert.
Bovendien suggereren andere onafhankelijke deskundigen dat windturbines geen extra energie aan de atmosfeer toevoegen. Hoewel ze lokale en regionale opwarming kunnen veroorzaken, zou dit geen invloed hebben op de energiestromen en het klimaat op aarde.
De wetenschappelijke dienst van de Duitse Bundestag analyseerde in 2020 de literatuur over de microklimaateffecten van windturbines. Naar eigen zeggen deed ze dat als reactie op de “betrekkelijk recente kritiek dat het zogeheten microklimaat verandert door de werking van windturbines.” Ze concludeerden dat er wel een gering klimaateffect zou kunnen optreden door windturbines, vooral ‘s nachts, waarbij de lucht bij de grond iets opwarmt. Er werden geen ernstige effecten vastgesteld, en er was geen bewijs voor een mogelijk verband tussen droogte en windenergie gevonden.
Conclusie
Het onderzoek naar de effecten van grootschalige zonne- en windenergieprojecten in de Sahara is niet realistisch. De effecten hiervan zijn op basis van projecten die twintig procent van de Sahara innemen. Dit is voor in de nabije toekomst niet haalbaar. Wel concludeerde de Duitse Bundestag dat er een kleine invloed zou kunnen optreden in het klimaat. Dit zijn echter geen ernstige effecten, het zou vooral ’s nachts gaan om een warmere grond om de windturbine heen. Dit suggereren onafhankelijke deskundigen ook, de winturbines kunnen lokale en regionale opwarming veroorzaken. Er is echter geen bewijs voor een oorzakelijk verband tussen droogte en windenergie.
