Onlangs verscheen op de website van het Informatiecentrum Voedingssupplementen en Gezondheid een artikel met de titel “9 op de 10 mensen krijgen onvoldoende vitamine D binnen.” Deze uitspraak werd overgenomen door de website Biojournaal. Deze beweringen zijn gebaseerd op een onderzoek van de Voedselconsumptiepeilingen, een studie die gebruikmaakt van voedingsdagboeken.
Bewering: 9 op de 10 Nederlanders krijgt te weinig vitamine D binnen
Oordeel: onjuist
Meten
Het meten van een vitamine D-tekort gebeurt via een eenvoudige bloedtest waarbij de concentratie van 25(OH)D, de belangrijkste vorm van vitamine D in het bloed, wordt gemeten.
Je kunt je vitamine D-inname niet rechtstreeks meten via voedsel, aangezien het vitamine D-niveau wordt beïnvloed door zowel dieet als blootstelling aan zonlicht. Zoals ook professor Dr. Ir. AH Sander Kersten, Hoogleraar Voeding, Metabolisme en Genomics aan de Wageningen Universiteit, opmerkt: ‘Voedselconsumptiepeilingen geven slecht inzicht in de vitamine D-status van mensen omdat vitamine D ook door het lichaam zelf wordt aangemaakt.’Een bloedtest meet je vitamine D-spiegel, waarbij zowel de bijdrage van voeding als zonlicht in beschouwing wordt genomen. Kersten geeft aan dat dit een completere beeld van vitamine D-status biedt.
Vitamine D tekorten
Volgens Kersten hangt het helemaal af van de populatie en de tijd van het jaar. In een onderzoek bij ouderen van een paar jaar geleden werd gevonden dat in de wintermaanden 30% een tekort heeft aan vitamine D (dus gehalte beneden de 30 nmol/L).
Daarnaast valt op dat het tekort significant verschilt op basis van etnische afkomst. Bij volwassenen van niet-westerse afkomst, zoals Turkse, Marokkaanse en Surinaamse bevolkingsgroepen, varieert het tekort tussen 19% en 51%, met vitamine D-spiegels van minder dan 30 nmol/L. Dit is aanzienlijk hoger dan het tekort bij personen van Nederlandse afkomst, waar het tekort ongeveer 6% bedraagt.
Tijdens de zwangerschap is er ook vaak sprake van een vitamine D-tekort, vooral bij vrouwen van niet-westerse afkomst, waarbij vitamine D-spiegels vaak variëren tussen 15-26 nmol/L, wat als tekort wordt beschouwd. In vergelijking hiermee hebben vrouwen van Nederlandse afkomst doorgaans een veel hogere spiegel van ongeveer 52 nmol/L.
Ten slotte hebben ook jonge kinderen vaak baat bij extra vitamine D, omdat ze deze minder efficiënt in hun huid aanmaken.
Extra vitamine D
Bepaalde groepen mensen worden door de Gezondheidsraad aangeraden om vitamine D supplementen te nemen. Die groepen zijn kinderen tot 3 jaar, ouderen en ook zwangere vrouwen worden aangeraden om extra vitamine D te nemen.
Reacties
Biojournaal heeft laten weten dit artikel ook op hun website te plaatsen als tegen rectificatie van het eerder geplaatste artikel. Het Informatiecentrum Voedingssupplementen en Gezondheid heeft niet gereageerd.
Conclusie
De bewering dat 9 op de 10 Nederlanders te weinig vitamine D binnenkrijgen, gebaseerd op voedseldagboeken, is onjuist. Vitamine D-tekort kan eigenlijk alleen precies worden vastgesteld met bloedtests, waarbij zowel voeding als zonlichtblootstelling worden meegenomen. De vitamine D-status varieert sterk tussen verschillende bevolkingsgroepen en is afhankelijk van factoren zoals leeftijd, etnische afkomst en seizoen.
Bronnen
Institute of Medicine (US) Standing Committee on the Scientific Evaluation of Dietary Reference Intakes. (2000). DRI Dietary Reference Intakes: applications in dietary assessment.
ConClusie Vitamine, D. (2015). Hoge prevalentie van vitamine D-deficiëntie in Zuidwest-Nederland. Ned Tijdschr Geneeskd, 159(A8167), A8167.
prof.dr.ir. AH (Sander) Kersten Hoogleraar/Leerstoelhouder Voeding, Metabolisme en Genomics / Chair Division of Human Nutrition & Health
Verkaik-Kloosterman, J., Van Valkengoed, I. G. M., de Boer, E. J., Nicolaou, M., & van der A, D. L. (2011). Voedingsstatus van Hindoestaanse en Creoolse Surinamers en autochtone Nederlanders in Nederland: Het SUNSET-onderzoek.
Koedijk, J. B., Timmermans, R., & Oranje, W. A. (2013). Vitamine D-status. Sport & Geneeskunde, (5).
