Women’s Health heeft in een artikel dat zij online hebben geplaatst laten weten dat botox hèt nieuwe middel tegen depressieklachten is. Er zijn enkele studies en onderzoeken uitgevoerd om te onderzoeken of Botox hiervoor effectief is. Echter, is het bewijs vooralsnog niet overtuigend genoeg om te concluderen dat Botox een effectieve behandeling is voor depressie. Op dit moment is deze claim dus ongefundeerd.

Voor de behandeling van depressie wordt normaal gesproken therapie, antidepressiva, gedragstherapie en andere psychische behandelingen aanbevolen. Hierbij wordt gekeken naar de behoeften van de individuele persoon. Het is echter zo dat één op de drie personen niet reageert op deze soorten therapie. Hierom wordt er nu gekeken naar nieuwe behandelingen. Hieruit is ook de eventuele botox-behandeling gerold.

De werking

“Botox is een merknaam van de werkzame stof Botuline Toxine A”, vertelt Tom Decates, Universitair Docent dermatologie aan het Erasmus MC en tevens Hoofd opleidingsinstituut cosmetische geneeskunde bij SOCG. Het is een toxine geproduceerd door de bacterie clostridium botulinum. Botuline Toxine A wordt vaak gebruikt voor cosmetische doeleinden om rimpels te verminderen door tijdelijke spierverlamming te veroorzaken. Het werkingsmechanisme van botox is gericht op het blokkeren van de zenuwen die spiercontracties veroorzaken.

Volgens het artikel van Women’s Health zou botox echter niet alleen een cosmetische werking hebben, het zou ook mensen met een depressie helpen. Maar is dat wel zo? Op dit moment kan deze conclusie nog niet getrokken worden. Er is namelijk nog geen duidelijk wetenschappelijk bewijs dat botox rechtstreeks van invloed is op de chemische onbalans in de hersenen die verband houden met depressie. Maakt dit de claim dan gelijk onwaar?

Nee. Op dit moment zijn er gewoonweg nog te weinig onderzoeken, met een te kleine steekproefgrootte naar de werking van botox op deze manier. De onderzoeken (lees verder om te zien welke onderzoeken) die zijn gedaan geven echter wel zo goed als allemaal dezelfde resultaten. Decates legt uit wat voor resultaten dit precies zijn: “Door Botuline Toxine A in de spieren van de frons te spuiten is gebleken dat bij sommige patiënten hun depressieve klachten afnamen. Wanneer deze patiënten in de spiegel kijken na een Botuline Toxine A behandeling, vinden ze zichzelf er beter uitzien en hebben zij daardoor minder depressieve klachten. Botuline Toxine A is een medicijn dat werkt als een tijdelijke spierontspanner. Botuline Toxine A is echter nog niet goedgekeurd als medicijn tegen depressieve klachten, ‘off-label’ wordt het hiervoor wel gebruikt.”

Onderzoeken en studies

In 2006 hebben dermatoloog Eric Finzi en psycholoog Erika Wasserman het eerste onderzoek omtrent het verband tussen botox en depressieklachten naar buiten gebracht. Hierin achtten zij dat negen van de tien deelnemers zich niet langer depressief voelden na een behandeling van twee maanden.

In dit onderzoek is te lezen dat dit inderdaad lijkt te kloppen. Hierin hebben ze drie rondes gehouden. De eerste groep waren tien deelnemers, de tweede groep vierenzeventig en de laatste groep dertig deelnemers. Het zou volgens dit onderzoek gaan om het nabootsen van emoties. Doordat mensen met een depressie botox in hun fronslijnen ingespoten krijgen en hierdoor minder boze of verdrietige gezichtsuitdrukkingen tonen, spiegelen anderen dit ook. Hierdoor voelen zij zich uiteindelijk vrolijker.

Hiernaast wordt in dit onderzoek gekeken naar een groep van achtentwintig mensen die botox ingespoten krijgen. In dit onderzoek wordt ook gekeken of het placebo is: ze dienen een deel van de deelnemers daadwerkelijk Botuline Toxine A toe. Het andere deel van de groep krijgt een placebo toegediend. Hieruit blijkt dat ook deze deelnemers na zes weken verschil merkten.

Het grootste probleem bij deze onderzoeken en studies is de steekproefgrootte. Om een correct onderzoek te doen, moet er een grotere groep mensen meedoen. Het is namelijk zo, dat om een correcte conclusie te kunnen trekken, minstens 10% van de groep waarover het gaat mee moet doen met het onderzoek. Dit wordt ook genoemd in bovenstaande onderzoeken.

Conclusie

Op dit moment is er geen consensus binnen de wetenschappelijke gemeenschap over het gebruik van Botox als een effectieve behandeling voor depressie. De meeste experts benadrukken dat, hoewel het lijkt te kloppen, er eerst verder onderzoek nodig is om de werkzaamheid van Botox bij de behandeling van depressie te beoordelen.