In de gezamenlijk vergadering van de commissie voor Justitie en de commissie voor binnenlandse zaken, veiligheid, migratie en bestuurszaken van woensdag 18 oktober 2023, deed Theo Francken, Lid van de kamer van volksvertegenwoordigers van België, een niet onderbouwde uitspraak. Ik citeer; “Er is nog nooit zoveel illegale migratie richting de Europese Unie geweest als in 2023.” Deze uitspraak werd gedaan zonder een benoeming van een onderzoek of cijfers. Na gronding onderzoek bleek deze claim onwaar.

2015

Het jaar 2015 wordt gezien als een rampjaar rondom migratie, in dat jaar was er een recordaantal migranten uit negatieve schengenlanden die op een illegale manier richting de Europese Unie kwamen. Cijfers van het CBS tonen de migratie cijfers tussen 2015 en 2020 in Nederland. Die cijfers tonen de aantallen van derdelanders die illegaal in Nederland zijn. In 2015 waren er 3.150 illegale derdelanders in Nederland, in 2022 5.510 illegale derdelanders in Nederland. Hieruit is wel degelijk een stijging te concluderen, maar dus enkel in Nederland. Voor de Europese Unie zijn dezelfde cijfers niet bekend. Daarnaast gaat ieder bekeken onderzoek tot het jaar 2022. Het jaar 2023, het jaar waar Francken over spreekt, is in geen enkel gevonden onderzoek meegenomen. Oftewel, over dit jaar kunnen nog helemaal geen uitspraken worden gedaan, er kan enkel een vergelijking worden gemaakt in vergelijking met vorige jaren.

De algemene migratie cijfers tonen aan dat in 2015 er 1.216900 arbeidsmigranten en in 2022 881200 arbeidsmigranten, blijkt uit cijfers van Eurostat. Hieruit is geen stijging te concluderen vanaf het zogenoemde rampjaar 2015. Als je gaat kijken vanaf het jaar 2020 is er wel een stijging, van 417100 naar 881200. Tussen 2021 en 2022 heeft er een stijging plaatsgevonden van 64%.

Bron: Eurostat

Uit deze cijfers is wel te concluderen dat het aantal in 2022 niet hoger is dan het aantal in 2015, oftewel de claim dat het nog nooit zo hoog is geweest is, als we het aantal van 2015 vergelijken met het aantal in 2022 (de meeste recente vindbare cijfers) was het aantal migranten in 2015 hoger dan vorig jaar. Toch zeggen deze cijfers niet alles, volgens hoogleraar Marlou Schrover zijn er ook andere factoren waar rekening mee moet worden gehouden.

Reactie van experts

Marlou Schrover, hoogleraar economische en sociale geschiedenis: “De oorzaak van een toename van de illegale migratie is het illegaliseren van migratie. Mensen zullen altijd proberen te vluchten, ook als een buurtland de grens dicht houdt. Dat buurland kan spreken van illegale migratie. Hetzelfde geldt voor arbeidsmigratie: als het onmogelijk wordt gemaakt om van buiten de EU naar de EU te komen als arbeidsmigrant zullen migranten en werkgevers illegale routes gebruiken. Dat laatste gebeurt nu inderdaad op grotere schaal dan voorheen vooral door de grote vraag naar arbeidsmigranten. Werkgevers omzeilen de regelgeving en halen mensen van buiten de EU. Dat is meer dan in het verleden. Hoeveel meer is heel moeilijk te zeggen omdat er heel hard wordt geprobeerd de illegale migratie onzichtbaar te maken. Er zijn heel veel speculaties en weinig feiten.”

Leo Lucassen, hoogleraar mondiale arbeids- en migratiegeschiedenis: “Aangezien illegale migratie per definitie niet goed meetbaar is, lijkt me dit geen steekhoudende uitspraak. Bovendien beschouwt hij blijkbaar mensen die zonder een visum het territorium van een EU-lidstaat probleem te bereiken als illegaal, wat tamelijk problematisch is aangezien het Vluchtelingenverdrag mensen het recht geeft in Europa asiel aan te vragen. En mocht je het aantal asielzoekers als proxy nemen, dan staat 2015 nog steeds eenzaam bovenaan.”

Conclusie

De uitspraak van de heer Francken is gedaan zonder benoeming van een onderzoek, dus waar hij zijn genoemde informatie vandaan heeft gehaald is onbekend. In de onderzoeken en rapporten die zijn bekeken zijn geen cijfers te vinden van het jaar 2023, de meeste recente cijfers komen uit 2022. Uit deze rapporten kun je concluderen dat de afgelopen jaren de migratie is toegenomen, maar het is feitelijk onwaar dat het de migratie nog nooit zo hoog is geweest, dit is nog altijd in het jaar 2015 geweest. Daarnaast is er voor zover wij hebben kunnen vinden (nog) geen onderzoek gedaan naar de precieze getallen van illegale migratie richting de Europese Unie.

Oftewel deze claim van meneer Francken klopt niet. Het zou eventueel deels waar kunnen zijn, het is een feit dat migratie toeneemt, hierbij zou ook de illegale migratie kunnen toenemen, maar hierbij is volgens hoogleraar Marlou Schrover niet rekening gehouden met alle factoren. Maar totdat daarover concrete rapporten verschijnen bestempel ik deze claim als onwaar.