Drugslabs en vooral het gevaar ervan zijn hottopic in de media sinds de meest recente dodelijke ontploffing van een drugslab midden in een woonwijk in Rotterdam. Ook in de politiek gaat het erover. In een Tweede-Kamervergadering van 7 februari beweerde politicus Songül Mutluer (GroenLinks-PvdA): “Drugslabs zitten verstopt in de meest kwetsbare wijken; kijk naar Rotterdam”. Dit klopt niet helemaal, blijkt uit een factcheck.

De ideale plek voor een drugslab

Synthetische drugs, zoals xtc of amfetamine worden geproduceerd in drugslabs. Deze komen onder andere voor op industrieterreinen, in bedrijfspanden, op boerderijen en in afgelegen gebouwen, stelt het NHDA (Noord-Holland Drugs Alert). Daarnaast wordt vermeld dat drugslabs ook midden in een woonwijk kunnen staan.

Mitchell van de Velde, communicatieadviseur bij Meld Misdaad Anoniem vertelt het volgende over recente ‘hotspots’: “In de afgelopen jaren hebben wij in samenwerking met onze partners ons met name gericht op drugscriminaliteit in het buitengebied en op bedrijventerreinen. Eerst lag de focus op Zuid-Nederland, later werd dat Noord- en Oost-Nederland. Er komt steeds meer aandacht voor drugscriminaliteit en drugslabs in het buitengebied en bedrijventerreinen. De leegstaande schuren die met name ook in het buitengebied waren of leegstaande loods op bedrijventerreinen zijn wel echt aantrekkelijke locaties voor criminelen om hun activiteiten voort te zetten. Over het algemeen is daar wat minder toezicht dan in een drukke stad”.

Drugslabs in Rotterdam

Op 25 april 2023 publiceerde de Nederlandse Politie dat in 2022 in totaal 105 productielocaties van synthetische drugs zijn aangetroffen. In het rapport Nationaal Overzicht Drugslocaties 2022 van de Politie wordt een overzicht gegeven van het aantal drugslabs per eenheid in dat jaar. In Rotterdam, dat als voorbeeld wordt genoemd door S. Mutluer, werden in 2022 ‘slechts’ vier locaties gevonden. Vergeleken met Den Haag is dit erg laag: daar zijn maar liefst acht drugslabs opgerold. Wanneer specifiek gekeken wordt naar drugslabs waar cocaïne wordt gemaakt, ofwel coke wasserijen, is Rotterdam wél een koploper: vier locaties zijn hiervan getroffen in de stad, evenveel als in Den Haag. In de rest van Nederland ligt dat aantal lager.

Kwetsbare wijken

Volgens het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) zijn kwetsbare wijken, wijken waarin meer dan de helft van de huizen sociale huur zijn. Vroeger werden dit nog ‘achterstandswijken’, of ‘probleemwijken’ genoemd maar omdat de term vaak als negatief wordt opgevat is dit aangepast naar ‘kwetsbare wijken’. Op 16 december 2022 werd in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een rapportgepubliceerd. Hierin wordt gesteld dat vooral in deze wijken er een sterke voedingsbodem is voor criminaliteit omdat best veel mensen hier te maken hebben met een opeenstapeling van problemen. Het rapport stelt dat mensen minder kansen ervaren, waardoor veel jongeren minder mogelijkheden zien om een ‘normale’ maatschappelijke carrière op te bouwen. De georganiseerde criminaliteit kan voor deze jongeren dus best een verleidelijk alternatief zijn, met name omdat zij het in hun dagelijks leven meemaken, stelt het rapport.

“Ik denk dat je een kwetsbare wijk kan omschrijven als een wijk die aandacht nodig heeft op verschillende gebieden. Hier moet de overheid soms ook een leidende rol op zich nemen”, voegt Mitchell toe.

Drugslabs in kwetsbare wijken?

“Drugslocaties komen niet alleen in kwetsbare wijken voor. Wanneer je zoekt naar nieuweberichten over aangetroffen drugslocaties in media komt er van alles naar boven. Bijvoorbeeld is in de gemeente Arnhem een cocaïne wasserij aangetroffen in een duurder segment in een appartementencomplex. Gisteren heeft er een ontploffing plaatsgevonden in Herveld. Dat is een goed ontwikkeld buitengebied in gemeente Overbetuwe (tussen Arnhem en Nijmegen). Een ander voorbeeld betreft in Weesp, daar is een ontploffing geweest waarna het pand in brand vloog. Dit vond plaats op een modern bedrijventerrein”, stelt een adviseur drugscriminaliteit en vastgoedcriminaliteit wiens naam bekend is bij de redactie.