In Slowakije staan voor aankomende zaterdag 30 september vervroegde verkiezingen op de planning, zoals gemeld door ANP. Deze parlementsverkiezingen waren oorspronkelijk gepland voor februari 2024, maar vorig jaar verloor de regering het vertrouwen van het parlement. Hoewel Slowakije momenteel Oekraïne helpt door middel van militaire steun en vluchtelingenopvang, valt op dat Robert Fico, de huidige koploper in de peilingen, de leider is van de pro-Russische partij SMER. Andrea Michalcová, medewerker van Center for an Informed Society in Praag, praat je bij over dit onderwerp.
Zal de SMER-partij volgens jou deze verkiezingen winnen?
“Volgens de meest recente peilingen, die slechts een dag voor de verkiezingen werden uitgevoerd, belooft de strijd uiterst spannend te worden. Hoewel Progressief Slowakije de verkiezingen zou kunnen winnen, is hun potentieel voor coalitievorming laag. De hoogste kansen om de regering te vormen lijken bij Robert Fico en zijn SMER-partij te liggen. Dit zou echter in lijn zijn met de wensen van Rusland, zoals gerapporteerd door RIA Novosti.”
Waarom denk je dat de Slowaakse bevolking op Robert Fico zal stemmen, ondanks zijn verleden van corruptie?
“Het antwoord op deze vraag is complex. Ten minste een decennium van succesvolle informatieoperaties door Rusland heeft een rol gespeeld. Het idee van panslavisme, de overtuiging dat ‘wij Slaven broeders zijn’ en van oudsher tot het Oosten behoren, is diep geworteld in Slowakije. Bovendien geven de Slowaakse kiezers de voorkeur aan een sterke overheid die de verantwoordelijkheid op zich neemt, zodat zij geen eigen beslissingen hoeven te nemen. Ze zijn gefrustreerd door onenigheid tussen democratische partijen in de publieke ruimte en verlangen naar “vrede en orde”. Gedurende het onafhankelijke bestaan van de Slowaakse Republiek heeft slechts één keer een democratische partij de verkiezingen gewonnen, namelijk OĽANO in 2020. Bovendien is 55% van de Slowaken pro-Russisch en zou bijna 40% van de burgers het niet erg vinden als het land onder Russische heerschappij zou staan.”
“Meer dan de helft van de bevolking en een derde van de opvoeders in de Slowaakse Republiek gelooft in samenzweringstheorieën. Het bewustzijn van de ernst van de dreiging die desinformatie vormt, is catastrofaal laag, niet alleen onder het publiek maar ook binnen instellingen. Autoritair populisme wint terrein, vaak aangewakkerd door het falen van democratische regeringen in strategische communicatie. Robert Fico lijkt al deze factoren aan te wenden om zijn politieke positie te versterken en zichzelf en zijn aanhangers te beschermen.”
Wat verwacht je dat er gebeurt in de relatie tussen Oekraïne en Slowakije als SMER de verkiezingen wint?
“Fico verzet zich tegen militaire steun aan Oekraïne, diens toetreding tot de NAVO en Russische sancties. Zijn algemene verkiezingspraatjes zijn sterk pro-Russisch en hij neigt regelmatig naar het herhalen van Russische propaganda, bijvoorbeeld door te stellen dat de oorlog niet in 2022 begon, maar in 2014, toen “Oekraïense nazi’s en fascisten naar de Donbas kwamen om Russen te doden.” Als Fico de verkiezingen wint, lijkt hij de strategie van Viktor Orbán te volgen, wat gevaarlijk kan zijn voor de EU als geheel. Dit zou de democratie kunnen ondermijnen, de samenleving destabiliseren, de mediavrijheid beperken en de rechten van de LHBTI-gemeenschap in Slowakije kunnen schaden. Slowakije zou dan mogelijk een nieuwe uitvalsbasis voor Russische agenten kunnen worden, vergelijkbaar met Hongarije. Orbán heeft openlijk zijn steun betuigd aan Fico en kijkt uit naar een nauwe bondgenoot vlakbij.”
Terwijl de verkiezingsdatum nadert, blijft de toekomst van Slowakije en de bredere regio onzeker. In de reportage hieronder vertellen reisgids Slowakije en journalist Abram Muller, en journalist voor het Slowaakse medium zaujme.nl Denis Dufala hoe zij aankijken tegen de aankomende verkiezingen.
