Buslijn 1 is sinds 2019 de tweede volledig elektrische buslijn in Utrecht. Volgens de gemeente zijn dit “De bussen van de toekomst”, maar omwonenden zien de bussen liever weer vertrekken. De oude dieselbussen veroorzaakte al veel triloverlast, en door de komst van de elektrische bus lijkt het al bestaande probleem voor hun nog erger te worden.

Kees Bos is adviseur Verkeer bij buurtvereniging Wijkplatform Noordoost, en samen met Henri Koopman, wonend aan de buslijn, zijn ze al jaren bezig met de triloverlast bekend maken bij de gemeente. Volgens hen is een van de grootste struikelblokken “Dat Utrecht nou eenmaal een oude stad is die gemaakt is voor paard en wagen, en niet voor enorme bussen, elektrisch of niet”. Ook vinden ze het lastig dat er geen speciaal meldpunt is waar ze terecht kunnen met hun klachten en verhalen. “Al mijn meldingen over trillingen en schade komen op dezelfde hoop als graffiti, en het kan soms maanden of een jaar duren totdat je iets terug hoort. Je weet gewoon niet waar je aan toe bent.”

Onderzoek gemeente

De verkeersafdeling van Wijkplatform Noordoost maakt zich al vanaf de komst van de elektrische lijn hard voor deze zaak. Na jarenlang klachten indienen en heen en neer mailen met lokale politici, kwam de gemeente vorig jaar toch met het besluit om een onderzoek te starten. Hoewel dit toentertijd als goed en hoopvol nieuws werd ontvangen, werd na de publicatie al snel duidelijk dat ook dit niet de gewenste veranderingen met zich mee zou brengen. Volgens Sweco, het bedrijf dat het onderzoek heeft uitgevoerd, zijn de trillingen inderdaad toegenomen sinds de komst van de elektrische bussen. Ook concluderen zij dat er meer “Meldingen zijn van schade aan bijvoorbeeld drempels en middengeleiders” dan ten opzichte van de dieselbus. In het rapport wordt beargumenteerd dat dit waarschijnlijk komt doordat de desbetreffende elektrische bussen 31% zwaarder zijn dan dieselbussen. Echter staat er ook in het rapport dat alle meetlocaties ruimschoots voldoen aan de SBR-A grenswaarde, en dus niet meer trillen dan is toegestaan. Hierdoor is de gemeente niet wettelijk verplicht om maatregelen te nemen.

Twijfels onderzoeksmethode

De publicatie van het onderzoek bracht bij veel bewoners verwarring. Hoe kan het dat de conclusie van het verslag is dat er inderdaad meer overlast en schade is, maar dat de gemeente daar niets aan hoeft te doen? Ook waren er vragen over de onderzoeksmethode. Kees legt uit waarom. “De ene partij heeft het effect berekend met een lege bus, en de ander met een bus vol passagiers. Wij hebben ons daarover verbaasd, want als je trillingen meet is het logisch dat te doen met een volle bus”, vertelt hij. “Het voelt niet helemaal eerlijk om daar een bindende conclusie uit te trekken.” Of de resultaten van het onderzoek volledig betrouwbaar en representatief zijn weten we dus niet. Zowel de gemeente als Sweco wilde niet reageren op deze aantijgingen.

Geen verandering

Dat ook de dieselbussen overlast veroorzaken is al langer bekend. In 2013 heeft de Nationale Ombudsman geconcludeerd dat de gemeente Utrecht “Onvoldoende onderneemt tegen de ernstige overlast en schade aan woningen die verzoeker en anderen ondervinden als gevolg van de trillingen die worden veroorzaakt door het zwaar (bus)verkeer”, nadat een vrouw uit Vleuten haar zaak voordroeg. Henri vertelt dat het niet is dat de gemeente de klachten niet serieus neemt, maar dat ze een ‘piepsysteem’ aanhouden: Als er ergens iets piept gaan ze eropaf om het op te lossen. Volgens hem is er een groter, structureel probleem gaande, waar de bewoners uiteindelijk de dupe van worden. “De gemeente heeft er belang bij om de klachten individueel af te handelen en mensen gerust te stellen door af en toe een putdeksel opnieuw in te leggen, maar stapje voor stapje denk je wel ‘Ik word aan het lijntje gehouden’, want er wordt niets echt opgelost en het blijft schudden.”

Utrecht wil in 2028 volledig elektrisch zijn als het om bussen gaat, maar “Voordat straks door de hele stad heen mensen last krijgen van trillingen”, moeten er wel nog wat dingen gebeuren. Extra busbanen aanleggen bijvoorbeeld, zodat het asfalt een deel van de trilling opvangt, of de maximale snelheid omlaag brengen. “Het maakt mij niet eens uit” vertelt Henri, “Zolang mijn huis maar stopt met trillen”.

Kijk hier onder naar een video interview met Kees Bos, door Bram Kockelmann.