Door Anna Popken  SVJ D-13

Utrecht-Oost – Het Odensehuis Andante biedt op donderdagmiddag voor mensen met (beginnende) dementie een creatieve middag. Samen gezellig praten over verschillende onderwerpen terwijl ze druk bezig zijn met een nieuw kunstwerk. ‘Als je niets wilt doen en gewoon gezellig wilt bijpraten of herinneringen wilt ophalen, ben je van harte welkom.’

Een paar meter voor het Odensehuis zijn stoeptegels neergelegd met een print van een vergeet-mij nietje. Met het bloemetje laten we in Nederland zien dat we mensen met dementie en hun naasten niet zullen vergeten. Steeds meer mensen krijgen te maken met dementie. Bij binnenkomst in de creatieve ruimte zijn deelnemers al druk bezig met het uitstallen van de materialen waarmee ze willen gaan werken. Er is deze keer geen grote opkomst, dit maakt de sfeer er niet minder op.

Iedereen kan aanschuiven bij de creatieve middag. Er is geen aanmelding voor nodig, bijvoorbeeld van een huisarts, om deel te nemen aan activiteiten van het Odensehuis Andante. Wel zijn de activiteiten alleen mogelijk voor beginnend dementerenden. Ellie Van de Meer is kunstzinnig therapeut en begeleider van de groep. ‘Iedereen draagt bij wat hij kan en wil. De verschillen maken juist een kleurrijk geheel. Elke vorm van creativiteit is welkom. Het maakt niet uit of je veel of weinig ervaring hebt,’ vertelt ze terwijl ze zelf druk bezig is om Ella Mohrmann, een van de deelnemers, te helpen met de wol.

Mohrmann glundert bij het uit elkaar trekken van de bolletjes wol. Ze is een gezellige prater en vult de ruimte met haar enthousiasme en creativiteit. Ze maakt meerdere schilderijen met verschillende stukjes wol die ze vervolgens platdrukt met een doorzichtige plaat. Het resultaat wordt vastgelegd door Van de Meer voor een collage. Terwijl de andere deelneemster Lucy Konings in alle stilte en rust zit te verven, komt de koffiekar binnen om iedereen te voorzien van wat lekkers.

Creatieve activiteiten helpen mensen bepaalde dingen te herinneren. Het is ook goed te merken dat Van de Meer met zowel Mohrmann als Konings telkens een gesprek start over verschillende onderwerpen. ‘Bedenk bij dit kunstwerk wat je nu gemaakt hebt een woord en schrijf deze dan op’, vraagt Van de Meer aan Mohrmann. Ze heeft een potlood in haar hand en kijkt terug naar haar verzameling blauwe wol die verspreid ligt op een wit vel papier. ‘Regendruppels noem ik het’, vertelt Mohrmann en schrijft het op het papier. Nog geen paar tellen later bedenkt ze zich het nummer van Rob de Nijs: ritme van de regen, die volgens haar hier uitstekend bij past. Van de Meer pakt haar telefoon en speelt het nummer af. De ruimte vult zich met gezang en Van De Meer en Mohrmann omhelzen elkaar terwijl ze proberen mee te zingen met de tekst.

Helaas kunnen de meeste bezoekers niet voor langere tijd genieten van de creatieve middagen. Dementie gaat soms hard achteruit. Voorheen schilderde Mohrmann, maar tegenwoordig houdt ze zich meer bezig met andere activiteiten. Ze is trots op haar schilderwerk. Zo hangt er tussen alle andere kunstwerken een groot, kleurrijk en abstract schilderij van haar in het atelier. Ze kan er nog goed over vertellen en ziet ook nog het verhaal achter haar kunstwerk. Bij het Odensehuis zijn ze maar al te blij met het stuk van Mohrmann en hopen ze dat het er nog lang mag blijven hangen.

Niet alleen de mensen met dementie kunnen genieten van deze middag; iedereen is welkom, waaronder ook de mantelzorgers van de deelnemers. Marjan van Leer is een mantelzorger die aan het einde van de middag nog binnenkomt met een tas vol materialen. ‘Helaas kan mijn man niet meer deelnemen aan de middag, maar kunnen ze hier nog wel genieten van zijn schilderwerk’, vertelt ze terwijl ze kijkt naar één van zijn werken die op een schildersezel tentoongesteld is in de ruimte. Bij het Odensehuis vinden ze het erg jammer als deelnemers na een lange periode helaas niet meer kunnen komen. Van de Meer vindt de intieme band die ze opbouwt met bezoekers het mooiste aan haar werk: ‘Het is daarom soms hartverscheurend als ze moeten gaan.’

Als het einde van de middag daar is, helpt Van de Meer de deelnemers met het opruimen en verzamelen van hun spullen. De meeste bezoekers worden gebracht door een verzorger of de regionale taxi, waar Mohrmann en Konings ook gebruik van maken. Van de Meer vertelt vol trots dat sommige deelnemers zolang ze nog kunnen op de fiets, of te voet komen. Als beide dames bijna zijn vertrokken, maakt Ellie nog snel foto’s van hun kunstwerken van vandaag. ‘Ik kan helaas niet alles houden wat er wordt gemaakt, maar ik verzamel genoeg voor de wandelroute met tentoonstelling, die we eens in de zoveel tijd organiseren voor de deelnemers’, vertelt ze. Met lokale winkels en ondernemers regelen ze dat de werken tentoon worden gesteld in de etalages van de bedrijven langs de route. Hierdoor zien ze hun eigen werk en komen er herinneringen naar boven.