AMERSFOORT – Kunsthal Kade presenteert sinds eind september de tentoonstelling African Supernova. De expositie is kleurrijk en divers met een knipoog naar de westerse kunstgeschiedenis.
“Eigenlijk bestaat er niet specifiek één soort Afrikaanse kunst”, vertelt conservator Lara Stolwerk aan het begin van de rondleiding. “We willen laten zien dat de kunst in alle landen echt uniek is.” Zij doelt hiermee op het feit dat er ook niet zoiets bestaat als Europese kunst. “Afrika is zo’n groot continent.” Door de hal worden kinderen rondgeleid in groepjes, ze luisteren aandachtig. De koters halen de gemiddelde leeftijd op de donderdagmorgen flink naar beneden, dat wel.
Westerse invloeden
Richard Mudariki, Bonde (2021)
Gustav Klimt, De kus (1907-1908)
Stolwerk stopt voor een schilderij waarop twee zwarte mensen op een matras liggen. “Ja, dat doet meteen denken aan ‘De kus’ van Gustav Klimt”, vertelt zij over ‘Bonde’ van Richard Mudariki. Buiten dat op beide schilderijen de vrouw een kus op haar wang krijgt, is de houding van beide figuren precies hetzelfde. De Zimbabwaanse schilder koos daartegen voor een matras, waar Klimt koos voor een gouden achtergrond.
Iets verderop zijn de invloeden van de Amerikaanse kunstenaar Jean-Michel Basquiat ook duidelijk te herkennen. Basquiat liet zich in de jaren tachtig inspireren door Afrikaanse maskers. “De hedendaagse kunstenaars in Afrika laten zich op hun beurt weer inspireren door zijn werk. Door kunst te creëren die herkenbaar is voor de markt, is het makkelijker om succes te behalen.”
Jean-Michel Basquiat, Cassius Clay (1982)
Stolwerk studeerde in 2016 af aan de Universiteit van Utrecht als kunsthistorica. De opleiding is volgens haar nog altijd erg westers georiënteerd. “Over Afrikaanse kunst heb ik bijvoorbeeld weinig colleges gehad, dat vind ik jammer.” De vijf universiteiten die kunstgeschiedenis aanbieden in Nederland worden langzaamaan inclusiever. Zo hebben alle bacheloropleidingen momenteel een vak ‘Wereldse kunst’. De Universiteit Leiden en de Radboud Universiteit in Nijmegen doen daar nog een schepje bovenop met een collegereeks Aziatische architectuur.
Verzameling
De expositie bestaat uit de collectie van het verzamelaarsechtpaar Schulting. In een interview met de Volkskrant vertellen zij over hun fascinatie voor Afrikaanse kunst. Carla en Pieter Schulting kochten voorheen voornamelijk Nederlandse landschappen uit de Romantiek. Na een tijd vonden zij dit passé. Per toeval stuitten zij op een schilderij van de Ethiopische Ephrem Solomun. Zijn ‘Silence Series’ hangt dan ook, als eerste aankoop, aan het begin van de expositie in Kunsthal Kade.
“Ze kopen de kunst niet om het verder te verkopen; het is echt voor in hun huis”, stelt Stolwerk over de verzameling van het echtpaar. “Ze houden echt van het kenmerkende kleurrijke karakter van de Afrikaanse kunst.” In de kunsthal hangen 145 kunstwerken, meneer en mevrouw Schulting wonen vast erg ruim.
Bezoekers
Over het kleurgebruik zijn niet alle bezoekers te spreken. “Het is me net iets te veel van het goede”, vertelt een vrouw. “Er zijn zoveel verschillende dingen; soms ben ik een beetje overweldigd.” Voor sommigen is het bezoek slechts een bijzaak. Zo zijn twee vrouwen even gaan zitten: “Wat is het mooi hè.” “Ja echt heel mooi.” “Weet je nog waar we het laatst over hadden? We gaan het doen.” “Wat gaan jullie ook alweer doen?” “Ja, die logeerkamer aanpakken.”
Stolwerk reageert bevestigend op de ongemakkelijke vraag of er daadwerkelijk meer zwarte mensen komen kijken. “We houden er geen cijfers op na, maar de toezichthouder zegt meer mensen van kleur te zien.”
De expositie African Supernova is tot 7 januari te bezoeken in Kunsthal Kade.
Journalist Nieske Koops maakte een audiobericht over de expositie. Hierin beschrijft Stolwerk onder meer Matt Kayems ‘Breakfast from England in Buganda’.
Matt Kayem, Breakfast from England in Buganda (1991)
