Het aantal geregistreerde drugsmisdrijven in Utrecht is tussen 2013 en 2023 met 39% afgenomen. Zo blijkt uit gegevens van het CBS. Hoewel dit op het eerste oog positief nieuws lijkt, waarschuwen experts dat deze cijfers voort kunnen komen uit het feit dat de misdrijven moeilijker te handhaven zijn.

Onzichtbaar
Dr. Stephen Snelders, historicus en onderzoeker aan de Universiteit Utrecht, geeft een verklaring voor deze moeilijk traceerbare drugshandel. Hij verklaart:  “De meeste drugshandel onttrekt zich aan het zicht van de politie, zowel op het gebied van productie, import, groothandel en retail. Zeker als het niet verbonden is aan zwaardere vormen van ‘georganiseerde criminaliteit’.” Volgens Snelders vindt de drugs criminaliteit tegenwoordig steeds meer plaats via koeriers en digitale platforms, zoals Telegram. Voorheen gingen mensen naar bepaalde plekken om dealers aan te treffen; Tegenwoordig komen veel dealers naar de klanten toe. De opkomst van sociale media heeft het voor dealers gemakkelijker gemaakt om in hun contact met klanten discreet te handelen.

Overlast
Dat dealers zich naar meer ongeziene plekken zijn gaan verplaatsen, komt niet uit de lucht vallen. De overheid is namelijk strenger gaan controleren op openbare drugshandel en het gebruik van drugs. De aanleiding hiervoor was het dieptepunt van drugsoverlast in Utrecht in de jaren negentig. Destijds werd de tunnel onder Hoog Catharijne bezet door grote aantallen dealers en drugsverslaafden. De overlast eiste zijn tol, en de winkeliers, zorgverzekeraars, gemeente en politie werkten samen om de drugshandel te verdrijven. Toch krijgen agenten werkzaam in Utrecht nog dagelijks te maken met de overblijfselen van dit drugsnetwerk. Met name bij het Lucas Bolwerk tegenover de Stadsschouwburg was veel overlast, maar ook hier werd op een gegeven moment gevraagd om te verplaatsen, gezien het voor de politie te moeilijk was om dit gebied te handhaven.

Lastig werk
De overlast in het centrum wordt niet langer getolereerd en dealers moeten een andere manier vinden om hun klanten te bereiken. Hiervoor bied het internet een alternatief. Voormalig agent Justin Battermann benadrukt welke impact deze verandering heeft op het politiewerk: “Online drugshandel is een stuk moeilijker te handhaven, aangezien het meestal via Whatsapp of Telegramgroepen gebeurt en dit grootschalige acties zijn. Veel dealers hebben koeriers, die niet zoveel drugs bij zich dragen, maar enkel de bestelling van hun opdrachtgever; Dat maakt het ook moeilijker te controleren. Daarnaast komen de koeriers tegenwoordig aan huis, wat ervoor zorgt dat de drugs snel uit het zicht verdwijnt. “Als agenten mogen we niet zomaar een huis binnen komen, daar zijn wetten en regels voor,” aldus Battermann.

Appen met je dealer

Het drugsgebruik onder studenten in Utrecht is steeds meer verweven in hun dagelijks leven. Zo schrijft het AD Utrechts Nieuwsblad. Veel studenten hebben het nummer van een drugsdealer in hun telefoon staan. Zo ook studente Anne* (22): “Als ik drugs wil, app ik het nummer van mijn drugsdealer. Ik hoef hem alleen te appen welke drugs ik wil en dan spreken we dezelfde dag nog af om de overhandiging te doen. De dealer komt dan naar je huis met de auto, dan rijd je een klein stukje en daarna vindt de transactie plaats.” Deze moderne drugshandel zorgt voor nieuwe uitdagingen bij de Utrechtse politie.

*De studente wil anoniem blijven. Er is daarom een andere naam gebruikt.