Nieuwegein en IJsselstein – Jongeren hebben steeds vaker onbeschermd seks. Dit blijkt uit het onderzoek Seks onder je 25e van Rutgers en Soa Aids Nederland 2023. Een van de redenen is dat jongeren niet goed genoeg worden geïnformeerd over anticonceptie. De informatie over anticonceptie wordt veel gevonden op sociale media, maar dit is niet altijd zo betrouwbaar.

Het anticonceptiegebruik ligt wel nog steeds hoog. Acht op de tien jongeren gebruiken nog altijd anticonceptie. Alleen is het wel duidelijk te zien uit het onderzoek dat het gebruik van de pil en condoom steeds verder afnemen.

Sociale media

Sociale media is nu een grote informatiebron voor anticonceptiezaken. ‘Er wordt veel gepost over thema’s als anticonceptie door personen die geen expert zijn maar die voor jongeren wel een autoriteit kunnen zijn, zoals influencers. Onderzoek naar sociale media en de betrouwbaarheid daarvan valt niet mee, door het snelle verloop,’ vertelt Laura van den Oever. Van den Oever is werkzaam als Functionaris gezondheidsbevorderaar bij het team seksuele gezondheid GGD regio Utrecht in Nieuwegein.

Ook seksuoloog Roos Wassenberg, werkzaam bij praktijk seksuologie IJsselstein, ziet dat juist jongere vrouwen vaak naar informatie zoeken op sociale media, maar die informatie hoeft niet de juiste bron te zijn. ‘Sociale media is natuurlijk wel een hele grote informatiebron. Er ligt ook meer druk op de vrouw bij anticonceptie, wat ook eigenlijk scheef is. Jongens denken sneller dat de zorg van niet zwanger worden bij de vrouw ligt,’ vertelt Wassenberg. Als seksuoloog ziet ze deze problemen in haar praktijk. ‘Ik hoop dat mensen zich goed laten informeren met de juiste informatie en dat dat makkelijk toegankelijk is. Minder van sociale media, want sociale media is dan wel een gevaar,’ zegt Wassenberg.

Pil, condoom en spiraal

Uit het onderzoek bleek dat er een grote vermindering was in het pilgebruik en een toename van de spiraal. Het condoom wordt ook steeds minder gebruikt. Van den Oever, werkzaam bij de GGD regio Utrecht Nieuwegein, legt dit uit: ‘De groep die geen anticonceptie gebruikt is gegroeid, van 9% in 2012 naar 20% in 2023. Van deze groep geeft meer dan de helft van de meiden hiervoor als reden dat ze geen hormonen willen gebruiken. Het verklaart niet waarom het gebruik van het spiraal is toegenomen, want dit betreft voor het overgrote deel het hormoonspiraal. Ook worden condooms niet vaker gebruikt, terwijl dit een hormoonvrije methode is. In 2017 gebruikte nog 75% van de jongens en 72% van de meiden een condoom bij de eerste keer vaginale seks, in 2023 respectievelijk 64% en 69%. Voor de jongeren die geen relatie hadden met hun laatste sekspartner, groeide de groep die nooit een condoom gebruikte tussen 2012 en 2023, bij de jongens van 25% naar 40% en bij de meiden van 36% naar 46%. Mogelijk speelt hier mee dat vooral de groep die voor het laatst seks had met een losse partner met wie ze meerdere keren seks hadden groter is geworden. Wellicht bestaat binnen deze seksuele relaties meer vertrouwen dan bij een onenightstand.’

Natuurlijke methodes

Veel vrouwen gebruiken ook natuurlijke methodes om niet zwanger te worden, maar dat is niet betrouwbaar en juist erg risicovol. Natuurlijke methodes wil zeggen dat je geen anticonceptiemiddel gebruikt om zwanger te worden, een voorbeeld is geen penis-in-vagina seks hebben op de vruchtbare dagen (periodieke onthouding). Wassenberg: ‘Bij natuurlijke methodes om niet zwanger te worden, is het risico om zwanger te worden ook groot. Op sociale media is het ook een trend dat het best wel veilig is om met natuurlijke methodes niet zwanger te worden, terwijl dit juist niet veilig is. Er is niet per se een toename van het aantal ongewenste zwangerschappen, maar wel een groot gedeelte kwam doordat vrouwen meer natuurlijke methodes gebruiken. En dat vind ik wel zorgelijk. Daarnaast heb je dan ook nog het risico op soa’s.’