IJSSELSTEIN – In IJsselstein werden in het afgelopen jaar 100 boetes uitgedeeld voor rijden onder invloed, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dit zijn 65 bekeuringen meer dan in 2021, een stijging van 186%. ‘Alcohol blijft heel geaccepteerd, we staan te weinig stil bij de risico’s’, aldus Wim van Dalen, directeur van STAP.
Onderzoek van Independer laat zien dat er een groei van 90% heeft plaatsgevonden in boetes voor rijden onder invloed over de afgelopen vier jaar. Het gaat om weggebruikers die rijden onder invloed van alcohol, drugs of bepaalde medicatie waarmee je niet de weg op mag. Cijfers van het CBS bevestigen deze stijging. ‘Het is een onderwerp dat al heel lang speelt. Aandacht voor dit thema is er al jarenlang met allerlei acties, politieoptredens en voorlichtingsprogramma’s. Toch zie je dat het niet naar beneden gaat’, aldus Wim van Dalen, directeur van STAP, het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid.
Verklaringen
Dat er van 2019 tot en met 2021 een daling heeft plaatsgevonden gedurende een periode van stijgen, kan volgens van Dalen te maken hebben met de corona crisis: ‘Mensen werden tijdens corona beperkt om naar buiten te gaan om een drankje te doen, sowieso om in de auto te stappen met alcohol op. Nu dat is verdwenen, hebben mensen weer meer de mogelijkheid om buitenshuis te drinken, en dus ook om met alcohol op terug naar huis te gaan. Het gaat hierbij wel om een inschatting, er is nu nog geen bewijs dat het ook echt zo is.’
Toch ziet van Dalen een duidelijke verklaring voor het alcoholgebruik in het algemeen. ‘In de eerste plaats moeten we ons realiseren dat alcohol een normaal product blijft voor iedereen. Alcohol blijft geaccepteerd. We staan te weinig stil bij de risico’s van alcohol. De risico’s in de omgang met andere mensen, en concreet de risico’s van het rijden onder invloed. Men onderschat in brede zin de impact van alcohol’, legt van Dalen uit.
Daarbij speelt het politieoptreden volgens van Dalen ook een grote rol: ‘De politie is gestopt met regelmatige alcoholfuiken, omdat mensen elkaar tegenwoordig heel snel informeren.’ Zo waren er in 2013 in totaal 5.431 alcoholfuiken, en tien jaar laten nog maar 1.317. Dit bevestigde de politie onlangs aan Eenvandaag. ‘Het blijft vooral heel belangrijk dat we het idee moeten hebben dat de politie heel alert is, en goed optreedt. Dan is de inschatting om opgepakt te worden groter’, stelt van Dalen.
Bowien Ravesteijn, advocate uit IJsselstein, ziet daar ook het belang van in: ‘Als bestuurders het gevoel hebben: ik loop een groot risico om gepakt te worden, dan denk je van tevoren wel beter na. Er zitten namelijk veel gevolgen aan dit misdrijf verbonden. Meestal loop je een geldboete op of wordt je rijbewijs ingenomen. Het kan ook voorkomen dat de Officier van Justitie een gevangenisstraf of ontzegging van de rijbevoegdheid eist. Dat moet dan via de rechter worden besloten.’
Redenen
Bestuurders die met alcohol op achter het stuur stappen, doen dat voornamelijk vanwege de korte afstand van de rit, de inschatting dat ze nog goed kunnen rijden, of een gebrek aan alternatieven om thuis te komen. Dit blijkt uit onderzoek van TeamAlert.
Van de bestuurders vindt 35 procent het niet gevaarlijk als het maar een klein stukje is, en denkt 32 procent van de bestuurders dat ze nog goed kunnen rijden met meer alcohol op dan volgens de wet mag. Van Dalen bevestigt dat denkbeeld: ‘Als je zelf al wat op hebt, word je vaak wat makkelijker in je manier van denken. Dan denk je: ach, het valt allemaal wel mee, het is maar een klein stukje. Alcohol is wat dat betreft een smerig stofje; het geeft geen duidelijke informatie van wat je nog wel kan en wat niet.’
Ook Ravesteijn herkent deze motieven: ‘Vaak is er sprake van dat iemand niet het gevoel heeft problemen te gaan veroorzaken. Dan denken ze: op dit tijdstip is er niemand op de weg. Of ze denken er simpelweg niet bij na.’
Daarnaast geeft 19 procent van de bestuurders aan dat ze niet op een andere manier willen reizen dan met de auto. Vaak was deze reden verbonden met de veiligheid van alternatieve vervoersmiddelen. Zo vinden ze ‘de auto veel veiliger dan elke andere manier van reizen’, of ‘dat het OV in de avond gevaarlijk kan zijn.’
Maatregelen
Volgens van Dalen ligt de grootste stap bij het denormaliseren van alcohol: ‘Gezien de risico’s van alcohol is het product eigenlijk te goedkoop. Alcohol moet dus niet te goedkoop zijn, en ook niet overal te koop zijn. Wat ideaal zou zijn, is alleen maar alcohol bij de slijter.’ Bovendien helpt de hoeveelheid reclame gemaakt voor alcohol ook niet mee om het alcoholgebruik te minderen onder de bevolking. ‘Er wordt heel veel reclame gemaakt voor alcohol, dat bevestigt het beeld dat alcohol normaal is’, legt van Dalen uit.
Uit een representatief onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat volwassenen maatregelen zoals hogere prijzen en minder reclame voor alcohol een goed idee vinden.
Voorlichting
Van Dalen wijst ook op het effect van voorlichting: ‘Mensen die al veroordeeld zijn moeten soms een cursus volgen waarbij je leert wat alcohol nou precies met je rijvaardigheid doet. Dat leren die mensen, zodat ze de volgende keer heel goed weten dat ze absoluut nuchter moeten rijden.’ Voorlichting zou dus kunnen helpen bij de bewustwording van mensen zelf. ‘Uiteindelijk hangt het ook allemaal af van de menselijke factoren, van je eigen individuele verantwoordelijkheid. Daar moet het om draaien’, concludeert van Dalen.
