Eind oktober 2023 is er een nieuw onderzoek naar voren gekomen. Het tijdschrift Frontiers Pain in Research publiceerde een artikel waarin beweerd wordt dat het luisteren naar muziek, fysieke pijn kan verminderen. Met deze claim wordt gesuggereerd dat het luisteren van muziek zodanig invloed heeft op het menselijk brein dat het (pijn)prikkels kan beïnvloeden. Deze claim is waar. Muziek heeft daadwerkelijk op veel verschillende manieren invloed op de hersenen.
Waar is de claim op gebaseerd?
De bewering is gemaakt op basis van een onderzoek. In het Roy Pain laboratory in McGill universiteit van Canada hebben onderzoekers 63 gezonde, jongvolwassen deelnemers verzameld. Met een apparaat werd hitte geprojecteerd op de linkerarm van de deelnemers. De onderzoekers omschrijven de hitte als een heet kopje koffie die tegen je huid gehouden wordt. Terwijl het apparaatje tegen hun huid gehouden werd, luisterden de deelnemers naar verschillende soorten muziek. Waar zijn naar luisterden werd door de onderzoekers gekozen uit de volgende opties;
- De favoriete liedjes van de deelnemers
- Rustgevende muziek
- Vervormde geluiden
- Geen muziek
Terwijl het geselecteerde nummer afgespeeld werd, werden de deelnemers gevraagd om de pijn te beoordelen op basis van intensiteit en onaangenaamheid. De onderzoekers kwamen erachter dat de deelnemers de pijn minder intens vonden wanneer ze naar hun favoriete liedjes luisterden dan wanneer ze geen muziek of vervormde geluiden hoorden. De rustgevende muziek die voor de deelnemers geselecteerd was, heeft niet geresulteerd in een afname van de intensiteit van de pijn.
Figuur 1. Geslacht & leeftijden van deelnemers
Een van de auteurs van het onderzoek, Darius Valevicius stelt: ‘het afspelen van hun favoriete muziek heeft de pijn verminderd op een schaal dat te vergelijken is met een pijnstiller als Advil’. Valevicius voegde daar aantoe in het interview dat het afspelen van emotionele muziek wellicht een nog sterker effect had op de deelnemers. Dit betekent dat het genre muziek een grote rol speelt. Professor dokter Erik Scherder vertelt in Parool; ‘In studies kwam heavy metal eruit als angst- en stressverhogend. De hartfrequentie gaat omlaag en de bloeddruk gaat omhoog. Dat is een klinisch symptoom van mensen die heel lang chronische stress ervaren. Die muziek heeft dus een negatieve impact op je system – als je er niet van houdt tenminste’, aldus Scherder. Artur C. Jaschke, neuromusicoloog, ondersteunt deze bewering, ‘ik ben ervan overtuigd dat de muziek van welke men houdt een positief effect heeft op de hersenen. Deze onderzoeken die aantonen dat het minder voordelig is, zijn bij mensen uitgevoerd die op leeftijd waren en niet van heavy metal hielden. Don’t discriminate against music. Of het nou André Hazes is, Slayer, Beethoven of 2Pac, elke muziek kan een positieve werking hebben!’
Figuur 2: A= de pijn intensiteit en B= onaangenaamheid van de pijn per aandoening, na controle voor de gemiddelde pijnscores tussen proefpersonen.
De impact van muziek op het menselijk brein:
Resultaten poll (71 stemmen)
Muziek is niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. Via een poll op het Instagram account van OnAir vertelt het publiek muziek te gebruiken als manier om zich beter te voelen. De resultaten waren niet geheel onverwacht. Eerder zijn er al uitspraken
gedaan over de invloed van muziek op de mentale gezondheid van mensen. Aan de buitenkant van hersenen zit grijze stof. Dit bestaat voor het grootste deel uit zenuwcellen. Deze plek kan gezien worden als de ruimte waar informatie wordt verwerkt. Zelf muziek maken kan resulteren in veranderingen in de grijze stof van de hersenen en een toename van verbindingen in gebieden die betrokken zijn bij het luisteren en de motoriek. Maar alleen muziek luisteren heeft al een positieve invloed op de hersenen. Het luisteren naar muziek zorgt voor ontspanning, verlaging van de bloeddruk en vermindering van stress (Bron: Hersenstichting.nl). Ook wordt muziek steeds vaker gebruikt bij behandeling van depressie en slapeloosheid. ‘Elke muziek heeft een helende werking, als het je favoriete muziek is. Zo dus ook als therapeutisch middel bij pijn/chronisch pijn of algemeen toepassing van muziek in de zorg. Je kan dus de muziek gebruiken voor het bevorderen van dopamine, wat weer een positief effect kan hebben op pijn beleving, afhankelijk waar de pijn is als een vorm wat reconditionering, als communicatie middel om over de pijn te ‘spreken’ etcetera. Klinisch werken is altijd werken op een dynamisch spectrum van de aandoening’, aldus Jaschke.
Er is al vaker onderzoek gedaan naar de andere soort invloeden die muziek kan hebben. Zo onderzochten Simone M. Ritter en Sam Ferguson in hoeverre muziek van invloed was op creativiteit. Uit hun onderzoek bleek dat vooral vrolijke muziek ertoe bijdroeg dat mensen creatiever gingen denken. En in 2008 aan de Universiteit van St. Andrews in Schotland werd geconcludeerd dat het maken van muziek en het spelen van een instrument goede gevolgen heeft op de ontwikkeling van de motoriek en cognitieve functies.
Conclusie
Kortom, de claim is waar. Muziek heeft daadwerkelijk zodanig invloed op het menselijk brein dat het pijnprikkels kan verminderen. Ook heeft het luisteren van muziek en het maken van muziek invloed op de mentale gezondheid. Hierbij moet wel in gedachten gehouden worden dat de reactie van de hersenen op de muziek afhangt van het soort muziek. Er is te verwachten dat hier in de toekomst nog meer aandacht aanbesteed wordt en uit dit recentelijk onderzoek van de universiteit van Canada, meer studies zullen voortkomen.
