Aanstaande zaterdag, 23 maart, staat Nederland opnieuw op voor een belangrijk initiatief: de Nationale Landelijke Schoonmaakdag. Op deze dag bundelen burgers, gemeenschappen en organisaties hun krachten om onze buurten grondig op te schonen. Met bezems, prikkers en vuilniszakken zetten zij zich in voor een schoner en veiliger Nederland.

In Nederland komen maar liefst 50 miljoen kilo zwerfafval uit onze straten en worden groene gebieden jaarlijks vervuild, met als gevolg de kwaliteit van onze leefomgeving. Uit recent onderzoek van Milieu Centraal is gebleken dat de omgeving een grote invloed heeft op het gedrag en het gevoel van mensen. In een vervuilde omgeving voelen mensen zich niet alleen minder prettig, maar ervaren ze ook een verhoogd gevoel van onveiligheid. Dit gevoel wordt versterkt in gebieden waar veel jongeren rondhangen, wat aantoont dat zwerfafval niet alleen een esthetisch probleem is, maar ook een belangrijk risico vormt voor het algemene welzijn van onze samenleving. Omgevingspsycholoog Kees Keizer bevestigt dit: ‘Het proces is niet helemaal bekend, maar zwerfafval etaleert regelovertredend gedrag, en een gebrek aan zorg voor de buurt, en dit is waarschijnlijk de motor voor het gevoel. Zwerfafval lijkt ook de kans op regelovertredend gedrag te vergroten.’ Er spelen verschillende motieven aan over de overmatige hoeveelheid afval in openbare ruimtes. Milieubewustzijn, esthetiek en financiële overwegingen spelen allemaal een rol bij het correct weggooien van afval. ‘Meer afval zorgt niet alleen ervoor dat mensen zich minder veilig voelen, maar zorgt ook voor meer conflicten tussen groepen, en meer regelovertredingen. Uit resultaten  blijkt dat bijna 1 op de 5 mensen toegeeft wel eens afval op straat te gooien, ondanks dat 95% van de Nederlanders zich ergert aan zwerfafval. 

Om deze groeiende crises aan te pakken, is een integrale aanpak essentieel. Keizer benadrukt ook het belang van het opruimen van zwerfafval ‘Ruim op. Reinig op het moment dat veel mensen dit kunnen zien. Laat ook zien, dat de meeste buurtbewoners juist wel zorg hebben voor hun buurt. Denk aan straatveeg dag, samen park beheren/ aanplanten, maak ruimtes minder anoniem.’