Kanker, hart- en vaatziekten zijn nog altijd een belangrijke oorzaak van sterfte in Nederland. Zo overleden er in 2022 45.542 mensen aan kanker en 38.986 mensen aan hart- en vaatziekten. Mede hierdoor zijn de ziektes belangrijk onderwerp voor preventieonderzoeken. Naar aanleiding van nieuwe onderzoeken over de invloed van koffieconsumptie op de gezondheid ontstonden claims dat het drinken van koffie verschillende kankersoorten en hart- en vaatziekten kan voorkomen.

Bewering: “Dagelijks paar koppen koffie verkleint kans op aantal kankersoorten en hart- en vaatziekten.”

Oordeel: Er is meer onderzoek nodig om dit met zekerheid te kunnen zeggen.

Bron van bewering
Zondag 10 september jongstleden verscheen op AD.nl een artikel met de kop: Dagelijks paar koppen koffie verkleint kans op aantal kankersoorten en hart- en vaatziekten. Dit klinkt heel mooi, veel mensen drinken koffie en als het dan ook nog kanker en hart- en vaatziekten zou voorkomen is dat mooi meegenomen. Echter ligt dit voordeel iets genuanceerder dan hoe het in deze kop wordt beweert.

Nuance
Uit onderzoeken blijkt dat koffie een positief effect kan hebben op de gezondheid. Koffie bestaat uit honderden verschillende stoffen, hier zitten goede en slechte stoffen bij. Van al deze stoffen is cafeïne de bekendste stof, hiermee stimuleer je het centrale zenuwstelsel waardoor je alerter wordt en je beter kan concentreren.

Daarnaast is chlorogeenzuur een andere welkome stof in koffie, deze stof voorkomt mogelijk dat de lever te veel vet opneemt. Wanneer de lever te veel vet opneemt kan dit leiden tot leverkanker. Naast deze stoffen zitten er ook minder goede stoffen in, zoals bijvoorbeeld cafestol en kahweol. Dit zijn vetstoffen die het cholesterolgehalte in het bloed verhogen. Dit kan dan weer leiden tot hart- en vaatziekten.

Het belangrijkste aan koffieconsumptie is de manier waarop de koffie gezet wordt. Zo is filterkoffie bijvoorbeeld beter voor de gezondheid dan koffie die gezet wordt zonder filter. Het filter voorkomt namelijk dat schadelijke stoffen als cafestol en kahweol in je kopje terechtkomen. Zo is filterkoffie, coffeepads en oploskoffie een gezonde keuze, maar bij espressocups of koffie uit een percolator wordt geen filter gebruikt, hierdoor is het een minder gezonde keuze. De meest ongezonde koffies, zijn Turkse koffie of koffie uit de pan. Bij deze koffies komen de gemalen bonen direct in contact met het water, waardoor de schadelijke stoffen beter in het water worden opgenomen.

“Het lastige aan dit soort voedingsonderzoeken is dat ze in de media vaak wat ongenuanceerd opgeschreven worden. Veel van deze onderzoeken zouden extra uitleg kunnen gebruiken, vaak komt dat er in korte artikelen niet helemaal uit.” Vertelt Sheena Tjon A Joe, teamleider afdeling gezondheidsvoorlichting Wereld Kanker Onderzoek Fonds.

Daarbij is het lastige aan voedingsonderzoeken de onderliggende factoren die een rol spelen. Denk aan leeftijd, onderliggende medische kwalen, hoeveelheid beweging. Dit zijn allemaal factoren die een rol kunnen spelen. Tjon A Joe: “Ook moet je bedenken dat er bijvoorbeeld in koffie al honderden stoffen zitten, dus om dan één stof eruit te pikken en daar het label ‘kankerverwekkend’ op te plakken is niet makkelijk.”

Conclusie
Koffie kan, mits op de juiste manier gezet, en zonder extra toegevoegde zoetstoffen een gezonde drank zijn, omdat het vooral uit water bestaat en dus dorstlessend en caloriearm is. Daarnaast zijn er sterke aanwijzingen dat koffieconsumptie kan leiden tot verminderde kans op verschillende kankers en hart- en vaatziekten. Al is het niet zo dat als je koffie drinkt, je geen kanker krijgt, om dat met zekerheid te kunnen zeggen zal er meer onderzoek gedaan moeten worden.