Op 14 Oktober 2023 werd er een video op tiktok geplaatst op de pagina van @Leefbewustnederland, waarin Mike Verest opent met de stelling: “Havermout is geen gezond product”. Maar deze uitspraak is eigenlijk niet waar.

De video is niet onopgemerkt gebleven en heeft maar liefst 463,9k weergaven, veel meer dan de andere video’s op het account, die meestal rond de 10k weergaven schommelen. Je kunt ervanuit gaan dat deze video dus flink door het algoritme is gepusht en ook terecht is gekomen bij veel mensen die het account niet volgen aangezien zij zelf 33,3k volgers hebben.

Verest oppert dat havermout mogelijk de stempel niet gezond verdient door pesticiden, zware metalen en mycotoxines. Maar daarin is havermout niet uniek, deze stoffen vind je in allerlei supermarktproducten, zoals granen, groentes en fruit. En deze producten geven wij ook niet het label ‘ongezond’. Het is niet op z’n plek om havermout specifiek aan de schandpaal te nagelen. Belangrijk om te weten is dat de EU behoorlijk strakke regels hanteert voor pesticiden,  mycotoxine en zware metalen. De waardes van deze stoffen mogen maar heel beperkt aanwezig zijn in onze voedingsmiddelen en havermout is daarop geen uitzondering.

De claim die in de video wordt gemaakt, kun je helemaal niet maken volgens het Voedingscentrum. Zij benadrukken dat het beoordelen van de gezondheid van een product afhangt van de hoeveelheid en frequentie van consumptie. Het is eigenlijk niet mogelijk om één product als geheel gezond of ongezond te bestempelen.

Een Gezonde Keuze
Maar juist het product havermout, dat in de video van Leefbewustnederland wordt aangehaald, staat bekend als een product met veel gezondheidsvoordelen. Uit onderzoek, zoals het werk van Mohsen Meydani, blijkt dat havermout een uitstekende keuze is voor een gezond hart vanwege het hoge gehalte aan beta-glucan, een oplosbare vezel die het cholesterolgehalte kan verlagen. Bovendien bevat havermout meer dan 20 unieke polyfenolen, waaronder avenanthramides, die niet alleen sterke antioxidante eigenschappen hebben, maar ook ontstekingsremmend zijn. Deze eigenschappen dragen bij aan extra bescherming tegen ziekten zoals coronaire hartziekte, colonkanker, en huidirritaties. Een ander onderzoek door Cristina Martínez-Villaluenga en Elena Peñas benadrukt de voordelen van havermout op een breder scala van gezondheidsaspecten. De aanwezigheid van bioactieve stoffen zoals beta-glucan, avenanthramides, tocols, sterolen, phytinezuur en avenacosides draagt bij aan het verminderen van het risico op cardiovasculaire ziekten, type 2 diabetes mellitus, gastro-intestinale stoornissen en kanker. Deze bevindingen bieden solide wetenschappelijk bewijs dat havermout een waardevol onderdeel kan zijn van een gezond voedingspatroon.

Fytinezuur en Mineralen
Als een van de argumenten waarom havermout niet gezond zou zijn is de aanwezigheid van fytinezuur, een stof die van nature voorkomt in de buitenste lagen van granen, peulvruchten, noten en zaden. Fytinezuur bindt zich aan mineralen en spoorelementen zoals calcium, ijzer en zink. Door deze verbinding kunnen deze stoffen minder goed door het lichaam worden opgenomen. Uit een onderzoek dat is gepubliceerd in The Journal of Food Science and Technology, blijkt dat fytinezuur, aanwezig in havermout en vergelijkbare voedingsmiddelen, enigszins verminderd kan worden door effectieve voorbereidingsmethoden. Weken van havermout in water of een zuur medium, zoals yoghurt, activeert natuurlijke enzymen, waaronder fytase, die het fytinezuur afbreken. De meeste gangbare bereidingswijzen van havermout, zoals het verhitten in water of (plantaardige) melk, het blenderen van rauwe havermout in shakes, en het laten weken van havermout in de koelkast voor overnight oats, hebben allemaal een positief effect op het verminderen van fytinezuur.

En al zou er nog wat fytinezuur achterblijven is dat volgens het Voedingscentrum ook geen ramp Ze stellen: “In lange-termijn-onderzoek is de invloed van afzonderlijke stoffen op de opname van vitamines en mineralen niet of nauwelijks aantoonbaar. Waarschijnlijk komt dat doordat een gevarieerd eetpatroon zowel stoffen bevat die de opname bevorderen als stoffen die deze remmen.”  Zolang je niet enkel havermout eet maar gevarieerd eet hoeft dit dus helemaal geen probleem te zijn. “Mineralen als zink in havermout wordt inderdaad minder goed opgenomen, maar dit kan weer gecompenseerd worden door goed beschikbaar zink uit vleeswaren of kaas (broodbeleg). Het gaat dus om de totale voeding. Onderzoek gebaseerd op één geïsoleerd product kan een vertekend beeld geven.” Stelt het Voedingscentrum.

Conclusie
De Tiktok video, waarin Mike Verest beweert dat havermout geen gezond product is, is niet stevig onderbouwd. Wetenschappelijk onderzoek wijst juist op de vele gezondheidsvoordelen van havermout, zoals het bevorderen van een gezond hart en het verlagen van het cholesterolgehalte. De aanwezigheid van stoffen zoals fytinezuur kan worden verminderd door gangbare bereidingsmethoden, en het Voedingscentrum benadrukt dat het beoordelen van de gezondheid van een product afhangt van de hoeveelheid en frequentie van consumptie. Al met al is het onterecht om havermout als ‘geen gezond product’ te bestempelen. Het past prima in een gezond voedingspatroon en biedt aantoonbare gezondheidsvoordelen, waardoor het uitlichten als ‘niet gezond’ misleidend is.