In Ede, een groot dorp op de Veluwe, is militaire historie een belangrijk onderwerp. Ede bestond in haar geschiedenis lang als een klein dorpje, maar begon snel te ontwikkelen toen er in 1903 de eerste kazernes werden gebouwd. Vandaag kennen we Ede als een middelgrote stad die bekend staat om de luchtlandingen die er plaatsvonden als onderdeel van Operatie Market Garden (Tweede Wereldoorlog). Op 18 september 1944 sprongen ruim 2000 parachutespringers vanuit vliegtuigen naar beneden richting de Ginkelse Heide om daar te gaan vechten voor vrijheid.
Volgens Cor Landman, vrijwilliger bij het Platform Militaire Historie Ede, is er nog altijd veel aandacht voor dit militaire verleden. Bij ‘de Smederij’, het oorlogsmuseum waar hij mensen meer over dit onderwerp vertelt, loopt het volgens Landman aardig door. De Smederij is elke woensdag van 13:00 tot 16:00 geopend. ‘Op zo’n middag moet ik toch zeker 8 personen rondleiden, met een rondleiding ben ik vaak wel een halfuur bezig.’ Op de vraag of jongeren ook vaak bij De Smederij langskomen zegt Landman dat de opkomst van jongeren nog wel een stuk lager is. Sinds de oorlog in Oekraïne begon is dit echter aan het veranderen: ‘Voor jongeren is het nu niet meer alleen een ver van mijn bed show, maar iets wat dichtbij komt.’
De Tweede Wereldoorlog is inmiddels al flink wat jaren geleden geëindigd. Floris de Bruin, gids bij Airborne Museum at the Bridge, is van mening dat de herinnering hiervan toch heel belangrijk blijft. ‘Nieuwe generaties moeten ook beseffen dat vrijheid niet altijd zo normaal is geweest als vandaag.’ Als er één ding is waar De Bruin en Landman het over eens zijn is het wel dat oorlog geen winnaars heeft. ‘Als mens zijnde lijken we nooit te veranderen, we moeten juist leren van het verleden’, zegt Landman erover. De Airborne wordt in Ede nog jaarlijks op een traditionele wijze herdacht. Vliegtuigen die rechtstreeks uit de Tweede Wereldoorlog lijken te komen vliegen over de Ginkelse Heide waarna er opnieuw militairen, voorzien van parachute, uit de vliegtuigen springen. De Bruin is blij dat dat de Airborne herdacht wordt en er jaarlijks duizenden mensen op af komen. ‘Wat die jongens hebben gedaan is voor jou en mijn vrijheid, dat mag nooit vergeten worden.’
In onderstaande reportage wordt in een interview met Cor Landman dieper ingegaan op het militaire verleden van Ede. Daarnaast vertelt Floris de Bruin hoe de Airborne in zijn werk ging en waarom het zo belangrijk is deze gebeurtenis te blijven herinneren.
