Een Duitse legereenheid is maandag aangekomen in Litouwen. Ze bereiden daar de komst van een vaste Bundeswehr basis voor, waar bijna 5000 Duitse militairen gestationeerd worden. Zij moeten de oostflank van de NAVO helpen beschermen.
De Duitsers waren al in kleinere getalen aanwezig in Litouwen, als deel van de multinationale battlegroep voor enhanced forward presence, waar andere NAVO-landen als Nederland en Noorwegen ook doorlopend gevechtseenheden aan leveren. Toch stond de versterking van Litouwen hoog op de agenda, te midden van toenemende zorgen over een mogelijke aanval vanuit Moskou.
‘’Litouwen voelt zich als voormalig Sovjetstaat bedreigd door de Russische agressie. Het land heeft zich vrijgemaakt en wil absoluut niet terug onder het Sovjet-juk’’, verklaart militair specialist Patrick Bolder. ‘’Omdat ze zelf een vrij klein defensiebudget hebben, willen ze maximaal gebruikmaken van hun NAVO-lidmaatschap.’’
De militairen worden gestationeerd in de hoofdstand Vilnius en in Kaunas, de tweede stad. Die ligt niet ver van de grens met de Russische exclave Kaliningrad, aan de Oostzee. Daarmee zijn ze ook in de buurt van de Suwalki-corridor, een dunne strook ten zuiden van de Litouws-Poolse grens, die Belarus met Kaliningrad kan verbinden. Gevreesd wordt dat die strook bij een gewapend conflict een van de eerste doelwitten van Rusland is.
Voor Litouwen is de Duitse troepeninzet dan ook een welkome geruststelling. ‘’De Duitsers zijn niet in staat om een grootschalige invasie tegen te houden, daarvoor zijn het er te weinig. Maar het feit dat daar troepen aanwezig zijn vanuit meerdere NAVO-landen, betekent dat de Russen niet alleen vechten tegen Litouwse militairen, maar ook tegen militairen van andere NAVO-landen, mochten ze agressie uitoefenen.’’
Daarmee is Litouwen ervan verzekerd dat Artikel 5: een aanval op één, is een aanval op allen, van kracht wordt, als het zover zou komen. Daarom is de Duitse brigade volgens de Litouwse minister van defensie Laurynas Kasčiūnas een belangrijk voorbeeld voor andere NAVO-landen in de regio. ‘We zullen zo’n grote defensie en afschrikkingscultuur creëren dat geen enkele vijand uit het oosten er ook maar over denkt om artikel 5 te testen.’
Volgens Rusland zorgt de militaire aanwezigheid voor escalatie van de huidige spanningen. ‘’Rusland noemt natuurlijk alles een escalatie, want dat is hun narratief. Dat zagen we ook bij de levering van Patriot-systemen, tanks en vliegtuigen aan Oekraïne en de toetreding van Zweden tot de NAVO.’’ Volgens Bolder is dat onzin. ‘’Escalatie is het pas als er vanuit Litouwen offensieve operaties gepland zouden worden, maar daarvoor zijn de aantallen veel te klein en dat weet Poetin ook dondersgoed.’’
De stationering van een brigade in Litouwen is een precedent in de geschiedenis van de Bundeswehr. Duitse militairen hebben na de Tweede Wereldoorlog wel deelgenomen aan internationale missies of uitzendingen samen met andere landen, maar dat er nu een volledig Duitse brigade komt zonder einddatum voor de missie, is nieuw. Dat tekent de Duitse wending op defensiegebied na de Russische invasie van Oekraïne, toen Duitsland besloot te breken met haar cultuur van militaire terughoudendheid. Deze trendbreuk bespreken we met Duitslanddeskundige Max van Tongeren.
