De verkiezingen komen er weer aan en dat betekent maar één ding: campagne. Alle verkiesbare partijen gooien argumenten in de strijd om hun standpunten te onderbouwen. Zo claimt het Forum voor Democratie in hun concept verkiezingsprogramma van 14 september dat de opwarming van de aarde niet heeft geleid tot meer weersextremen.

Bewering: De opwarming van de aarde en de mogelijke rol van CO2 daarbij, heeft niet geleid tot een toename van weersextremen zoals orkanen, tornado’s, overstromingen of droogtes.

Oordeel: Deels onwaar

Oorsprong bron

Het is allereerst af te vragen waar de bron voor deze claim vandaan komt. Studio Vrijdag vroeg bij de persvoorlichting van Forum voor Democratie na wat de bron voor deze claim is, maar daar is tot dusver nog geen reactie op ontvangen.

Effect van klimaatverandering op verschillende weersextremen

Klimaatverandering en de toename van weersextremen zijn grote thema’s in de tijd waarin we leven. Er wordt ook veel wetenschappelijk onderzoek naar het verband tussen deze twee onderwerpen gedaan. Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) is een wetenschappelijk instituut dat zich namens de Nederlandse overheid bezighoudt met weerkunde, klimaatwetenschap en seismologie. Het KNMI onderzoekt ook de weersextremen waar in de claim over gesproken wordt. ‘De volgende tientallen jaren zal de verhoogde concentratie van CO2 en andere broeikasgassen het klimaat waarschijnlijk ook veranderen. Het effect daarvan op orkanen blijkt heel lastig te schatten’, zegt het KNMI over orkanen. Ook voor tornado’s geldt dat het ontstaan ervan moeilijk aan klimaatverandering te linken is. ‘Veranderingen in de manier waarop tornado’s worden gerapporteerd hebben het moeilijk gemaakt deze vraag overtuigend te beantwoorden. Het jaarlijkse gemiddelde aantal tornado’s is relatief contant, maar de variabiliteit in voorkomen is sinds de jaren 70 toegenomen’ (Brooks, 2014). Er is dus geen toename in het aantal orkanen en tornado’s  en het ontstaan ervan is niet definitief aan klimaatverandering te linken.

Voor overstromingen en droogtes is dit echter anders, merken we ook in Nederland. ‘In het binnenland neemt de tempratuur en zonnestraling door klimaatverandering toe. De potentiële verdamping, de verdamping van planten die voldoende water ter beschikking hebben, wordt sterk bepaald door de tempratuur en zonnestraling. In het binnenland leiden deze veranderingen dus tot een toename van droogtes’ (KNMI, z.d.). Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is onder andere verantwoordelijk voor het waterbeheer in Nederland, het ontstaan van overstromingen in ons land is dus een belangrijk onderwerp voor hen. Volgens dit ministerie is de opwarming van de aarde één van de oorzaken voor het van het toenemende aantal overstromingen: ‘De zeespiegel stijgt en het klimaat verandert door opwarming van de aarde. Klimaatverandering veroorzaakt meer extreme regenbuien en langdurige natte periodes’ (Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, 2022).

Gevolgen voor Europa

Meteoroloog Johnny Willemsen houdt zich dagelijks bezig met weersontwikkelingen. Volgens hem heeft het toenemende aantal weersextremen ook een link met klimaatverandering. ‘Opwarming van de aarde zorgt voor een hogere tempratuur, langere periodes van droogte en heftigere regenbuien waardoor er vaker overstromingen kunnen ontstaan.’ Weersextremen zullen volgens Willemsen vaker voor gaan komen in Europa: ‘Het gebeurde 50 jaar geleden ook al maar minder vaak. Door de opwarming van de aarde wordt de Middellandse Zee warmer en het verschil tussen de tempratuur op de grond en in de lucht dus groter.’ Het warme water van de Middellandse Zee en de koude lucht bovenin de atmosfeer zijn volgens Willemsen ideale omstandigheden voor orkanen om zich te vormen. Orkanen zijn niet de enige weersextremen waar Europa meer mee te maken zou kunnen krijgen. ‘Totdat wij klimaatverandering zelf een halt toeroepen zal het droger en heter worden waardoor bosbranden en droogte veel vaker voor zullen komen, vooral in Zuid-Europa.’

Conclusie

De claim van het Forum voor Democratie is deels onwaar. De toename in het aantal overstromingen en droogtes zijn een gevolg van de opwarming van de aarde, blijkt uit informatie van het KNMI en een interview met meteoroloog Johnny Willemsen. Het aantal orkanen en tornado’s blijft echter redelijk constant, de opwarming van de aarde heeft voor deze weersextremen dus niet tot een toename geleid. Uit het interview met Johnny Willemsen blijkt wel dat de opwarming van de aarde zorgt voor een warmere Middellandse Zee, deze opwarming zorgt ervoor dat orkanen in de toekomst steeds makkelijker in het gebied kunnen ontstaan.