Met de nieuwe verkiezingen in het vooruitzicht komen allerlei uitspraken en claims van politici. Op 25 september 2023 spreekt FvD leider Thierry Baudet bij zijn praatprogramma ‘Forum Inside’ over zijn nieuwste boek ‘Niemand in de cockpit’ en hoe hij daarin bewijst dat het stikstofverhaal ‘één grote scam’ (oplichting) is. Hij vertelt grondig research te hebben gedaan en verschillende experts te hebben gesproken. Het gevaar van stikstof is er niet. Deze claim blijkt onjuist.  

Claim: Het stikstofverhaal/de stikstofcrisis is één grote scam

Oorsprong bron: De FvD is door Studio Vrijdag gevraagd waar zij hun informatie wat betreft deze claim vandaan hebben. Uit de persvoorlichting kwam geen reactie.

Oordeel: Onwaar

Achtergrondinformatie

Om het stikstofverhaal te begrijpen, is het van belang om te weten wat er nou daadwerkelijk speelt. Het overgrote deel van de lucht bestaat uit stikstof (78%). Het is van zichzelf niet gevaarlijk voor mensen of het milieu. Dat wat het schadelijk maakt, zijn de chemische verbindingen die stikstof aangaat. Er bestaan er twee: NOx (stikstofoxide) is een verbinding tussen stikstof en zuurstof en NH3 (amoniak) is een verbinding tussen stikstof en waterstof. Daarbij is het vrijkomen van stikstofoxide (NOx) vooral een gevolg van de verbranding van fossiele brandstoffen en het vrijkomen van ammoniak (NH3) van de landbouw (veelal uit mest). Er bestaan drie belangrijke termen als het gaat over stikstof. Dat zijn: concentratie (de hoeveelheid die in de lucht zit), emissie (de uitstoot) en de depositie (stikstof komt weer op de grond terecht). De depositie van stikstof verrijkt de bodem aan voedingstoffen (RIVM, 2020).

Is het wel zo slecht?

Niet volgens Baudet. In een YouTube video genaamd ‘De grootste misvatting over stikstof: is het wel zo slecht voor de natuur?’ dat dateert uit 2022 stelt Baudet dat wat men claimt (stikstof is schadelijk voor de natuur) een onjuiste gedachte is. Stikstof is juist alleen maar goed voor de natuur.
Onderzoek hiernaar vertelt ons een ander verhaal: De biodiversiteit is in de afgelopen 30 jaar enorm verslechterd blijkt uit het Living Planet Report: Natuur en landbouw verbonden van WFF. Er zijn dalingen te zien in dierpopulaties in:

• agrarische gebieden (van 50%)
• open natuurgebieden, denk aan heide en zandgronden (van 70%)

Dit kan in verband worden gebracht met stikstof. Wanneer er te veel stikstofoxiden (NOx) en amoniak (NH3) in de bodem zitten, gaan planten als brandnetels, bramen en gras harder groeien. Dit resulteert in het verdwijnen van andere planten met als gevolg negatiever klimaat voor bepaalde diersoorten. Uit een onderzoek van Michiel F. Wallis de Vries (buitengewoon hoogleraar Ecologie & Bescherming van Insecten) blijkt hoe vlinders hieronder lijden.

Stikstofdepositie blijkt een enorme verandering in de omgeving van dagvlinders teweeg te brengen. De soorten van voedselrijke milieus nemen in aantal toe, terwijl die van voedselarme milieus afnemen (De Vries, 2013) .

Expert

‘Baudet weet eigenlijk gewoon niet waar hij het over heeft. Ik heb nooit argumenten gehoord voor de uitspraken die hij doet’, vertelt landbouwkundige van Universiteit Wageningen Harco Jellema. Hij heeft als hoofdvak plantenvoeding gedaan. Stikstof speelt hierbij een belangrijke rol. ‘Je ziet, bijvoorbeeld dat op de Veluwe of Sallandse Heuvelrug waar heidegroei plaatsvindt, regelmatig monsters worden genomen. Uit onderzoek blijkt dat de zuurtegraad hier heel erg snel naar beneden gaat. Een bepaalde vorm van stikstof slaat hier neer en dat zorgt voor een hele lage pH-waarde (zuurtegraad). Bepaalde plantensoorten kunnen hierdoor niet leven. Daarbij komt als de pH waarde te laag wordt, komt al het aluminium dat in de bodem zit tot oplossing. Dit is ook weer toxisch voor de plantengroei.’

Conclusie

Nee, het stikstofprobleem is geen nepverhaal. Het is een reëel milieuprobleem dat wordt erkend door wetenschappers, beleidsmakers en milieudeskundigen over de hele wereld. Zo blijkt ook uit deze factcheck. Deskundigen als Michiel F. Wallis de Vries en Harco Jellema tonen aan dat het stikstofverhaal niet ‘één grote scam’ is. De natuur lijdt weldegelijk aan de depositie van stikstof. De bewering die Thierry Baudet doet in zijn praatprogramma kan dus als onwaar worden beschouwd.