In de gemeenten Tilburg en Breda start op 15 december de aanloopfase van het wietexperiment, waarmee bekeken wordt of gereguleerde productie, distributie en verkoop van cannabis mogelijk is. Hoe heeft de proef zich de afgelopen jaren ontwikkeld? Een terugblik op de belangrijkste ontwikkelingen.
Oktober 2017: regeerakkoord
Vijf jaar geleden maakte Nederland kennis met het wietexperiment. De toenmalige fracties van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie presenteerden op 10 oktober 2017 het Regeerakkoord ‘Vertrouwen in de toekomst’. Daarin stond dat het kabinet wil onderzoeken of en hoe coffeeshops op kwaliteit gecontroleerde cannabis geleverd kunnen krijgen, zonder dat dit verboden is, en wat daar de gevolgen van zijn.
“Er komt wet- en regelgeving ten behoeve van uniforme experimenten met het gedoogd telen van wiet voor recreatief gebruik. Het kabinet komt daartoe zo mogelijk binnen zes maanden met wetgeving. Deze experimenten wordt uitgevoerd in een aantal (middel)grote gemeenten (zes á tien). Doel van de experimenten is om te bezien of en hoe op kwaliteit gecontroleerde wiet gedecriminaliseerd aan de coffeeshops toegeleverd kan worden (gesloten coffeeshopketen) en wat de effecten hiervan zijn. De experimenten worden onafhankelijk geëvalueerd, waarna het kabinet beziet wat het te doen staat”, zo viel er te lezen in het Regeerakkoord.
Juni 2018: rapport Adviescommissie
De Adviescommissie Experiment gesloten cannabisketen, onder leiding van professor André Knottnerus, ging zich vervolgens buigen over enkele vraagstukken, zoals hoe een gesloten cannabisketen eruit moet zien. Een andere vraag aan de commissie was: hoe kunnen de effecten van zo’n gesloten keten op volksgezondheid, criminaliteit, veiligheid en overlast worden gemeten en geëvalueerd?
Daar kwam het rapport ‘Een experiment met een gesloten cannabisketen’ uit voort. Op 20 juni 2018 werd het rapport overhandigd aan toenmalig minister van Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus en toenmalig minister van Medische Zorg en Sport Bruno Bruins.
Juli 2018: wetsvoorstel Kabinet
Op 16 juli 2018 diende het Kabinet, onder aanvoering van Bruins, Grapperhaus en Kajsa Ollongren, het wetsvoorstel experiment gesloten coffeeshopketen in bij de Tweede Kamer, waarna de behandeling van het wetsvoorstel van start ging.
Januari 2019: goedkeuring wetsvoorstel door Tweede Kamer
Enkele maanden later, op 22 januari 2019, stemde de Tweede Kamer voor of tegen het wetsvoorstel. Met 124 stemmen voor werd het voorstel aangenomen, waarna dat in behandeling werd genomen door de Eerste Kamer.
Augustus 2019: advies commissie & nominatie deelnemende gemeenten
In augustus 2019 werden de ministers geïnformeerd door de Adviescommissie over welke geïnteresseerde gemeenten deel zouden moeten nemen aan het experiment. De ministers lieten vervolgens in een de Tweede Kamer weten welke tien gemeenten genomineerd zijn. Het zou gaan om Arnhem, Almere, Breda, Groningen, Heerlen, Hellevoetsluis, Maastricht, Nijmegen, Tilburg en Zaanstad.
November 2019: goedkeuring wetsvoorstel door Eerste Kamer
De Eerste Kamer keurde op 13 november 2019 het wetsvoorstel goed en publiceerde de wet in het Staatsblad. Daarin worden alle Nederlandse wetten en Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB’s) bekendgemaakt. Zonder publicatie in het Staatsblad kunnen wetten en AMvB’s niet in werking treden.
Juli 2020: start van voorbereidingsfase
Op 1 juli 2020 was het zover: de start van de voorbereidingsfase van het wietexperiment. De aangewezen telers konden in die fase beginnen met de voorbereidingen van hun teeltbedrijf en de productie van cannabis. Daarnaast mochten coffeeshophouders hun wensen aan de telers doorgeven, onderhandelen over de prijs en nagaan of de cannabis aan hun wensen voldoet. De deelnemende gemeenten konden in dit stadium van het experiment plaatselijke verordeningen en beleidsregels aanpassen aan de regels van het experiment en ook voorbereidingen treffen voor het toezicht op de coffeeshops. De onderzoekers gingen in de voorbereidingsfase bekijken hoe de situatie is voordat het experiment start middels een voor- en nulmeting.
December 2023: start van aanloopfase
Drie jaar later is het tijd voor de volgende fase van het wietexperiment, namelijk de aanloopfase. In dat stadium leveren drie telers gereguleerde cannabis aan coffeeshops in Tilburg en Breda. In de toekomst staan nog drie andere fases op de planning: de overgangsfase, experimenteerfase en afbouwfase.
In de radio-uitzending van vrijdag werd een nadere toelichting gegeven op de aanloopfase.
