De pink tax is het fenomeen waarbij vrouwen meer betalen voor de vrouwelijke versie van een product, dan een man voor de mannelijke versie. NU.nl claimt dat de ‘pink tax’ achterhaald lijkt en dat mannen regelmatig meer betalen in de drogist dan vrouwen. Deze claim is deels onwaar.
Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie.
Tussen de smalle gangpaden van de drogisterijen waan je je in een heus verzorgingsparadijs voor vrouwen. Met ruim zesendertig verschillende merken aan haarproducten, negenentwintig verschillende deodorantmerken en zesenzestig make-upmerken, is er genoeg keus. Witte flessen shampoo met pastelkleurtjes, roze scheermesjes, paarse flessen conditioner en doorzichtige flessen met een perzikkleurige douchegel erin. Dit is wat je als eerst tegenkomt als je een drogist binnenstapt. Als je wat verder doorloopt, merk je dat de felle en vrolijke kleurtjes veranderen in donkerblauw, zwart en grijs. Je kijkt omhoog en ziet het al: ‘VOOR MANNEN’. Het enige vrolijke aan het schap is de prijs. Vrouwen lijken meer te betalen voor de verpakking: de zogenoemde ‘pink tax’, ofwel: de roze belasting.
Op 27 oktober 2023 publiceerde NU.nl een artikel: “Pink tax lijkt achterhaald: mannen zijn regelmatig duurder uit bij de drogist”. In het artikel stellen zij het volgende: “Er wordt algemeen aangenomen dat vrouwen meer betalen voor scheermesjes, scheergels en doucheproducten dan mannen. Maar geregeld is juist het omgekeerde het geval”. Om deze stelling te ondersteunen, voegen zij de volgende argumentatie toe: “Onderzoeken die wijzen op het bestaan van de roze belasting zijn vaak verouderd. Bovendien worden daarin vaak producten vergeleken die te veel van elkaar verschillen, zoals een goedkope shampoo voor mannen en een luxere variant voor vrouwen”. Vervolgens wordt er een Amerikaans onderzoek uit 2021 aangehaald.
De claim is deels onwaar. De claim is namelijk kort door de bocht geformuleerd. De redactie Upd8 checkt heeft geprobeerd om contact op te nemen met de schrijfster van het artikel, maar zij is niet bereid te reageren.
De pink tax blijkt veel ingewikkelder te zijn dan het lijkt. Wetenschappelijke onderzoeken hebben moeite om de pink tax te bewijzen. “Er is wel bewijs dat er sprake is van prijsdifferentiatie onder de producten die we hebben onderzocht. Echter, was het niet constant het geval dat vrouwelijke producten duurder waren dan de mannelijke”, zo stelt een onderzoek uit 2021.
Marlies Pilon is onderzoeksjournalist en schrijft over vrouwenzaken, genderkwesties, seksuele identiteit en activisme. “Vrouwen betalen over het algemeen tien tot dertig procent meer dan mannen voor hetzelfde product. Het is zo oneerlijk voor ons en voor onze portemonnee. Moet je nagaan, wij vrouwen verdienen minder en dan moeten we ook nog meer betalen voor producten in de drogist. Dat is toch belachelijk?”, aldus Pilon.
Koen Leurs is hoogleraar genderstudies aan de Universiteit Utrecht. “De wetenschappelijke literatuur lijkt te onderschrijven dat er misschien niet zo zeer een eenduidige pink tax meer is, waar vrouwen de dupe van zijn. Het is heel ingewikkeld”, aldus Leurs.
Pilon noemt het verschil tussen producten geen toevalstreffers. “Het gaat niet alleen maar om producten in de drogisterijen. Het gaat om kleding, parfum, speelgoed en boeken. Ook uit onderzoek van de NRC en het Parool blijkt dat de prijsverschillen enorm zijn. Ik zei net dat vrouwen gemiddeld tien tot dertig procent meer betalen, toch? Raad dat verschil in luxemerken van parfum. Ongeveer zestig procent. Er is geen ontkomen aan. Als je zwanger bent en niet veel geld hebt, kan je maar beter hopen dat je een jongen krijgt. Kleding en speelgoed voor hem is goedkoper”, zegt Pilon.
Leurs legt verder uit: “Gender gebaseerde gedifferentieerde prijsvoering lijkt aan de orde van de dag. Binaire ideeën over mannelijk- en vrouwelijkheid lijken dus gedifferentieerde prijsvoering te sturen. Hiermee worden de stereotype ideeën over mannelijk- en vrouwelijkheid bevestigt.”
Ander wetenschappelijk onderzoek ondersteunt de ingewikkeldheid rondom de kwestie en het bestaan ervan. “De pink tax is ingewikkeld. Het bewustzijn van het bestaan moet worden vergroot. Het is een kwestie die op de loer lijkt te liggen, maar zich in de schaduw bevindt. Een reflectie op de afgelopen dertig jaar rondom de pink tax-kwestie laat een nieuwe golf van vooruitgang zien. Het belangrijkste is misschien wel dat er een consensus moet worden bereikt over wat de kwestie eigenlijk is. Zo lang mensen prijsdiscriminatie op basis van geslacht blijven bagatelliseren, zal de vooruitgang worden belemmerd. Omdat de pink tax geen echte belasting is, vereist het een unieke aanpak die sterk moet steunen op de geest van de kwestie”, zo meldt het onderzoek.
Upd8 checkt is van mening dat de claim van NU.nl deels onjuist is. De pink tax is een ingewikkelde kwestie. Het is geen echte belasting en het is daarom lastig te controleren. Wat wel blijkt is dat gedifferentieerde prijsvoering aan de orde van de dag is en dat het bewustzijn hierom heen moet worden vergroot. Uiteraard kan het zo zijn dat mannen ook duurder uit zijn in de drogist. Dit is omdat niet élk vrouwenproduct duurder is dan die voor mannen. Het gaat om het gemiddelde, waaruit blijkt dat vrouwenproducten duurder zijn dan die voor mannen. Dat feit is wél bewezen.
