Het griepseizoen is in volle gang en online zijn veel artikelen te lezen over zogenaamde ‘huismiddeltjes’ die zouden helpen tegen griep en verkoudheid. Zo heeft Kek Mama op 9 februari een artikel geplaatst waarin wordt beweerd dat “gehakte knoflook toevoegen aan soepen of stoofschotels voor een extra boost zorgt.”  

De website heeft gelijk als zij stellen dat knoflook kan helpen tegen de griep. Echter is er niet gekeken naar de hoeveelheid knoflook die nodig is om de griep te voorkomen of zelfs te laten genezen.  

Wat is griep?  

Volgens de website van de Nederlandse Influenza Stichting (NIS) zorgt griep ervoor dat het slijmvlies in de luchtwegen ontstoken wordt. Hierdoor kunnen symptomen zoals rillingen, koorts en hoofdpijn optreden. 

De voorzitter van de NIS, Ted van Essen, legt uit hoe het in de praktijk zit. “In de volksmond wordt elke verkoudheid een griep genoemd. De griep kan echter wel door verschillende virussen worden veroorzaakt. Influenza is een griep die tot ernstige complicaties kan leiden,” legt van Essen uit. “Hier kunnen antivirale middelen voor worden voorgeschreven door de huisarts, dat wordt echter niet vaak gedaan. Vaak wachten patiënten ook af om te kijken of de klachten afnemen voordat zij de huisarts bellen, dan is het al te laat om een antiviraal middel te nemen,” vertelt van Essen verder. 

Knoflook is al duizenden jaren in gebruik  

Knoflook zien we al vroeg opduiken in de geschiedenis van de gezondheid. Zo is het bekend dat knoflook al duizenden jaren wordt gebruikt als medicijn om ziekten te behandelen en de gezondheid op peil te houden. In het oude Rome werd knoflook gebruikt om onder andere aandoeningen in de darmen te verhelpen. (Rivlin, 2001) 

De werking van knoflook 

In knoflook zit een belangrijk actief stofje genaamd allicine. In 1944 is ontdekt dat allicine een antibacteriële werking kan hebben op het lichaam. Toch is het niet zo simpel als het lijkt. Dat komt omdat allicine pas vrijkomt in de plant zodra die zich bedreigt voelt door bijvoorbeeld schimmels in de bodem. Twee andere enzymen reageren dan op elkaar om allicine te vormen. Allicine komt in knoflook pas vrij bij het snijden, persen of kauwen. (Boekhout, Alles over allicine) 

Het is in diverse klinische onderzoeken bewezen dat allicine invloed heeft op het herstel van het immuunsysteem en helpt bij het opbouwen van de weerstand. In een onderzoek krijgen 146 gezonde vrijwilligers een knoflooksupplement of placebo gedurende drie maanden. Bij de vrijwilligers met het supplement was de verkoudheid 70 procent korter. Daarnaast hadden zij 63 procent minder kans op een verkoudheid (Josling, 2001). Echter gaat het hier om één capsule per dag van een knoflooksupplement met allicine en niet om het eten van verse knoflook.  

Een studie toont aan dat 125 milligram  allicinepoeder per dag een verkoudheid kan voorkomen. Als je al last hebt van griep of een verkoudheid moet een dubbele of driedubbele dosis genomen worden voor maximaal zeven dagen. (Josling, 2001) (Boekhout, Alles over allicine) 

Ter referentie, een versgeperst teentje knoflook levert vaak 2,5 tot 4,5 milligram allicine op per 1000 milligram knoflook (Garlic, 2024). Dat houdt in dat er tussen de 27,8 gram tot 50 gram knoflook per dag gegeten moet worden om een verkoudheid te voorkomen. Als de verkoudheid of griep al is opgetreden is dit nog twee tot drie keer zoveel.  

Ook van Essen zegt als oud-huisarts dat knoflook eten geen wondermiddel is tegen griep. 

Conclusie 

De uitspraak van Kekmama wordt beschouwd als deels onwaar. Het klopt als zij stellen dat knoflook een antimicrobiële werking heeft door de werkzame stof allicine. Echter, het klopt niet dat wat gehakte knoflook toevoegen aan de maaltijd genoeg is voor deze werking. Daar is in theorie veel meer voor nodig. Het onderzoek uit 2001 is ook nog niet genoeg bewijs gezien het kleine aantal respondenten.  

Wat werkt wel tegen griep? 

Van Essen vertelt dat het bij een griep echt van belang is om goed uit te zieken. “Gun jezelf ook de tijd om er weer bovenop te komen. Een griep kan namelijk 7 tot 10 dagen duren,” Legt hij uit. Ook huisarts-assistente Ineke stemt hiermee in. “Aan de telefoon zeg ik dat patiënten zich moeten melden bij de huisarts als zij zieker worden of benauwdheidsklachten ervaren,” sluit Ineke af.