Ilana Rooderkerk van D66 beweerde onlangs in een vergadering van de Tweede Kamer dat de CO2-uitstoot van de grootste vervuilende bedrijven in Nederland vorig jaar nog nooit zo hard is afgenomen. En dat blijkt te kloppen na een uitgebreide factcheck.  

Wie zijn de grootste uitstoters?

De NEa rapporteert dat 345 van de grootste CO2-uitstoters in Nederland, die vallen onder het Europese Emissiehandelssysteem (ETS), verantwoordelijk zijn voor ongeveer de helft van de nationale CO2-uitstoot. Deze bedrijven omvatten voornamelijk de energiesector, industriële installaties zoals Tata Steel, en ook de luchtvaartmaatschappijen die opereren binnen de Europese Economische Ruimte onder Nederlands toezicht. Mark Bressers, directeur van de Nederlandse emissieautoriteit, benadrukt dat, “Tata Steel de grootste vervuiler is in Nederland in de industriesector, gevolgd door Shell Raffinaderij en Shell Chemical, Chemelot, en Yara Sluiskil.”

Wat is de oorzaak van de daling?

De recorddaling in CO2-uitstoot wordt toegeschreven aan verschillende factoren, benadrukt Bressers. “Met name de energiesector heeft aanzienlijk bijgedragen aan deze afname door een verschuiving naar schonere energiebronnen, zoals zonne-energie en windenergie, en een verminderd gebruik van fossiele brandstoffen.” Hij voegt eraan toe dat “de lagere industriële productie, deels als gevolg van hoge energie- en grondstofprijzen, ook een rol heeft gespeeld.” Daarnaast heeft de historisch hoge prijs van emissierechten in 2023 bijgedragen aan deze ontwikkeling. Deze prijs lag gemiddeld op 80 euro, maar ging in 2023 richting de 100 euro. “Met zo’n prijs wordt steenkool duurder dan gas, waardoor bedrijven minder CO2 uitstoten wanneer ze op gas draaien.” Deze grootste uitstoters hebben vorig jaar een recorddaling van ruim 13 procent laten zien, wat de grootste procentuele daling ooit is binnen dit systeem. De luchtvaart daarentegen liet een stijging van CO2-uitstoot zien als gevolg van een toename van het aantal vluchten na de coronapandemie.

Zal deze daling van CO2-uitstoot zich voortzetten?

“De voortzetting van de CO2-uitstootdaling hangt af van de huishoudens”, aldus Joyeeta Gupta, milieuwetenschapper en hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. “Mensen met hogere inkomens kunnen zich vaak zonnepanelen en warmtepompen veroorloven om hun huizen duurzamer te maken. Maar voor mensen met lagere inkomens is dit moeilijker vanwege de kosten. Om de CO2-uitstoot verder te verminderen, moet de overheid meer subsidies verstrekken aan huishoudens met lagere inkomens, zodat duurzaam leven voor iedereen haalbaarder wordt.”

Conclusie

De bewering dat de CO2-uitstoot van de meest vervuilende bedrijven in Nederland vorig jaar nog nooit zo hard is afgenomen, wordt bevestigd door de gegevens van de NEa. De grootste CO2-uitstoters onder het EU ETS hebben inderdaad een recorddaling van ruim 13 procent laten zien, wat de grootste procentuele daling ooit is binnen dit systeem. Deze resultaten ondersteunen de bewering van Rooderkerk waardoor deze dus inderdaad klopt.