UTRECHT CENTRUM- Het opensnijden van een zoogdier om mogelijke doodsoorzaken te onderzoeken. Dat gebeurde afgelopen dinsdag via een live-verbinding voor de eerste keer in het Universiteitsmuseum in Utrecht. Voor de wetenschap is het ontleden van een dier, ook wel dissectie genoemd, een normale gebeurtenis, maar het moet meer publieke betrokkenheid krijgen.
Het onderzoeken van een bruinvis is van groot belang voor marinebiologen, want met een dissectie wordt de oorzaak van overlijden van het dier geanalyseerd. Het is een procedure die al meer dan 2000 keer is uitgevoerd, aangezien er regelmatig bruinvissen aanspoelen aan de kust van ons land. Echter worden wij als burgers niet meegenomen achter de schermen van een dissectie, terwijl ook wij een belangrijke rol kunnen spelen in de doodsoorzaak van het zoogdier. “Wanneer er een bruinvis aanspoelt, onderzoeken marinebiologen het op deze manier en zij willen het zelf ook graag aan het publiek laten zien hoe dat gaat”, vertelt José de Wit, programmamaker van het Universiteitsmuseum. Door middel van een live-verbinding komt er meer betrokkenheid van het algemene publiek.
Impact op leefomgeving
De natuurlijke habitat van deze zoogdieren is een essentiële aanleiding voor het overlijden en/of aanspoelen. Onderzoekers zijn geïnteresseerd of er in een lange periode verschillende redenen van sterfte zijn voor deze vissen. “De zee verandert en heeft dan meer impact op de leefomgeving van deze dieren”, vertelt Lonneke IJsseldijk, marinebioloog.
Niet alleen de zee, maar ook wij mensen hebben invloed op de leefruimte van de bruinvis. Neem bijvoorbeeld al dat plastic dat door ons in de oceaan belandt. Als er plastic wordt gevonden in het lichaam tijdens een dissectie kan dat een reden zijn waarom het dier kwam te overlijden. “Het is belangrijk om dit naar het algemene publiek te brengen, ook om te laten zien wat er in onze achtertuin leeft”, volgens Eva Schotanus, alumnus Kust- en Zeemanagement. “Mensen weten niet dat de bruinvis in onze zee woont, terwijl het een van de top predatoren van de Noordzee is.” Een andere verandering die wellicht speelt in deze situatie is het bouwen van windmolens op zee. Het zoogdier kan last hebben van geluidshinder of fysieke obstakels. Allemaal beredeneringen die onderzoekers meenemen bij een dissectie.
Wetenschap op Universiteit
Voor het Universiteitsmuseum was deze samenwerking de perfecte gelegenheid om mensen zich te laten verdiepen in de wetenschap op de Universiteit. De evenementen die plaatsvinden in het museum hebben namelijk een verbinding met de opleidingen op de Universiteit. Bij deze live dissectie lag de connectie met faculteit Diergeneeskunde.
“We proberen op verschillende manieren aan de mensen te laten zien wat er allemaal op de Universiteit gebeurt en wat voor onderzoek er wordt gedaan”, aldus De Wit. Het was tevens niet alleen kijken naar de dissectie, maar er was ook sprake van interactie. Het publiek kon losgaan met vragen aan zowel IJsseldijk als Schotanus, die zelf aanwezig was in het museum.
Gezondheid
De reden dat de dissectie via een livestream werd geïntroduceerd en niet in museum plaatsvond, was voor onze eigen bestwil en gezondheid. Het is niet vanzelfsprekend, maar de kans is er dat er eventuele bacteriën en ziektes overgebracht worden. “Je kunt een dissectie moeilijk naar het museum zelf halen, ook vanwege allerlei beschermingsmiddelen die nodig zijn”, volgens De Wit. De onderzoekers hebben altijd extra bescherming aan, omdat je kan niet voorspellen wat je tegenkomt in het lichaam en de organen van een bruinvis.
Na afloop werd geconstateerd dat de bruinvis een heftige longontsteking had, of dit ook de daadwerkelijke doodsoorzaak is, dat weten ze nog niet. Daarvoor moeten ze het zoogdier nog langer onderzoeken.
Interview:
Sam van den Broek spreekt met José de Wit, programmamaker van het museum over het verloop van de livestream.
