ProRail is van plan om dit jaar meer onderhoud uit te voeren, zo is het onderhoud tussen Amsterdam Centraal en Utrecht Centraal afgelopen maandag succesvol afgerond. Reizigers hoeven daarom niet meer om te reizen via Schiphol airport of Hilversum, maar dat gemak is niet van lange duur. Ook worden de treintickets door inflatie mogelijk duurder.
Door het hele land heeft ProRail het aankomende jaar veel onderhoud gepland. Dit gebeurt zeer nauwkeurig aldus ProRail woordvoerder Jeroen Wienen: ‘We proberen zoveel mogelijk om het overlast en ongemak voor reizigers te beperken door, waar het kan, werkzaamheden samen te voegen.’
ProRail probeert om de reiziger zo min mogelijk tot last te komen door voornamelijk ’s nachts of in de schoolvakanties werkzaamheden uit te voeren. In 2024 ziet dit er echter iets anders uit. Vanaf 2024 zal ProRail vaker doordeweeks en overdag werken aan spoor en station. Dit komt door o.a. de stikstofregels, beschermde diersoorten die rondom het spoor leven, nieuwe eisen voor de uitvoering van werkzaamheden en een tekort aan materiaal, materieel en mensen. Ook neemt het verkeer over het spoor toe, waardoor er vaker onderhoud nodig is. In 2024 zullen deze dag-werkzaamheden voornamelijk in de provincie Friesland plaats vinden, in 2025 breidt dit zich mogelijk uit naar de rest van Nederland.
Voor het uitgebreide overzicht van onderhoud kunt u de website van ProRail raadplegen.
Klimaatadaptatie
De verzwakking van de bodem onder het spoor is een probleem dat vaker voorkomt en iets waarbij ProRail meer rekening zal houden in de toekomst. De verzwakking wordt mede veroorzaakt door klimaatverandering, ProRail werkt hierdoor met ‘Klimaatadaptatie’. Zo stelt ProRail vaker inspecties te doen rondom spoordijken en spoorbruggen die gecomprimeerd kunnen worden door waterschade en ervaart de spoorgigant veel wateroverlast op de stations zelf. Zo stelt Wienen: ‘We hebben op stations veel last van wateroverlast, voornamelijk rondom liften en roltrappen. Omdat de motoren daarvan vaak ondergronds zitten komt het vaker voor dat deze onder water lopen en stuk gaan aan waterschade. Ook staan er meer stations of stationshallen wel eens blank. Zo stond de reizigerstunnel in Baarn best wel vaak blank de afgelopen weken, daar hebben we nu net gelukkig een oplossing voor, maar wateroverlast is zeker een vaker voorkomend probleem.’
De stations is niet de enige plek waar ProRail problemen inschat zo brachten zij een ‘Klimaateffectatlas’ naar buiten, op de onderstaande kaart is te zien waar en wat voor problemen ProRail verwacht in de toekomst door klimaatverandering.
Artikel gaat verder onder afbeelding
Klimaatgevoeligheid van het spoor. Afbeelding: ProRail
Duurdere treintickets
Het onderhoud aan spoor is duur, maar niet de reden voor een mogelijke prijsstijging bij de NS. Het demissionaire kabinet maakte in oktober bekend 120 miljoen euro vrij te maken om een tariefstijging van 8,5 procent voor 2024 bij de NS te voorkomen. Die dekking was voor één jaar en daarom is er nu een risico dat die prijsverhoging op 1 januari 2025 weer terugkomt. De politiek heeft gezegd te willen kijken naar een structurele oplossing. Hoe die structurele oplossing eruit zal komen te zien is nog niet duidelijk.
Die tariefsverhoging, alhoewel voor een jaar uitgesteld, zal er nu toch komen. Dit komt door de stijgende kosten en het ontstane ‘indexatiegat’ die bovenop de reguliere inflatie zijn gekomen. ‘Dat kan een verhoging van meer dan 10 procent betekenen voor 2025’, schrijft het spoorbedrijf in zijn jaarverslag. Zonder overheidssteun verwacht de NS dus een prijsstijging van 10%, een enkeltje Utrecht – Amsterdam zal daardoor in plaats van €8,80, €9,68 gaan kosten.
Die stijgende kosten bestaan uit onder andere: hogere lonen, IT, de energieprijzen en materiaal, deze kosten mogen echter niet doorberekent worden in het treinkaartje.
De NS is namelijk gebonden aan afspraken met de overheid als het gaat om het verhogen van de prijs. ‘We mogen die alleen verhogen op basis van een inflatiecijfer wat door het centraal planbureau berekend wordt. Als wij dus een forse tegenvaller hebben, kunnen we dat niet 1-op-1 doorrekenen in onze treinkaartjes.’ Aldus NS-woordvoerder Oscar van Elferen.
Stijging reizigers
De NS vervoert sinds corona minder reizigers. Dat komt voornamelijk doordat meer mensen zijn gaan thuiswerken. De NS vervoert nu ongeveer 90% van het aantal reizigers van voor corona. Op basis van prognoses verwacht de NS niet eerder dan in 2029 op de ‘oude’ aantallen te zitten. ‘Die stijging zal voornamelijk komen door bevolkingsgroei’, zegt NS-woordvoerder Oscar van Elferen.
Die stijging van reizigers kan de NS makkelijk aan volgens Van Elferen: ‘De afgelopen jaren is onze dienstregeling meegegroeid met de reizigersgroei. Sinds december rijden we weer 1.800 treinen per week extra en we zijn van plan om volgend jaar weer 1.600 treinen per week daaraan toe te voegen.’
De NS en ProRail hopen het reizen met de trein nog aantrekkelijker te maken door op de trajecten rondom de grote steden vaker treinen te laten rijden. Dit houdt in dat er iedere tien minuten een trein zal vertrekken, iets wat nu rondom veel steden in Nederland al de norm is. Zo vertelt Jeroen Wienen van ProRail: “Het idee is dat mensen niet meer hoeven te plannen en wachten, maar gewoon naar het station kunnen lopen en zo snel mogelijk op de volgende trein kunnen stappen.’
Verslaggever Sam ten Broek gaat in gesprek met ProRail woordvoerder Jeroen Wienen over het verlopen van de werkzaamheden tussen Amsterdam Centraal en Utrecht Centraal.
