Door de afgelopen Boekenweek van eind maart, is laaggeletterdheid wederom een belangrijk onderwerp geworden. De gemeente Utrecht is van de tien grootste Nederlandse gemeenten, degene met het minst aantal laaggeletterden. Een positief gegeven zou je denken, maar er bestaan nog altijd zorgen rondom dit thema.

Uit cijfers van GeletterdheidInZicht.nl blijkt dat het aantal laaggeletterden in de gemeente Utrecht op twee procent ligt. Landelijk is dit percentage tien procent hoger. In vergelijking met de andere negen grootste gemeenten in Nederland, heeft Utrecht het laagste aantal laaggeletterde inwoners. Deze cijfers van Geletterdheid In Zicht zijn vastgesteld uit het PIAAC-onderzoek dat eens in de tien jaar de kennis en vaardigheden van Nederlanders in kaart brengt door middel van een test. Uit deze test komt een score van nul tot vijfhonderd, waarbij een score van 225 of lager geclassificeerd wordt als laaggeletterd.

Hulp hard nodig

Een laaggeletterdheidspercentage van twee procent is relatief weinig, maar twee procent staat gelijk aan zo’n 7500 inwoners. Ruud Maas, raadslid Volt Utrecht, vindt dan ook niet dat we te snel blij moeten zijn met dit lage percentage: “Laaggeletterdheid is nog steeds een enorm probleem en dit heeft ook direct invloed op de bestaanszekerheid van inwoners. Zo’n probleem moeten we ons dus blijven aanpakken, op wat voor manier dan ook. De gemeente heeft een aantal ondersteuningsprogramma’s daarvoor.”

Een van deze programma’s vindt plaats bij Bibliotheek Utrecht. “Voor wie moeite heeft met taal, lezen, schrijven of digitaal, hebben we het Informatieplein en inloopspreekuren. Daarnaast kunnen bezoekers, lid of geen lid van de bieb, in Bibliotheek Overvecht terecht bij het Oefenplein, om te oefenen met allerlei taal- en digitale programma’s”, zegt Isabella Arons, medewerker van de bibliotheek. Ze merkt dat er hierdoor wel meer bewustwording en aandacht voor laaggeletterdheid is gekomen, maar om de exacte effecten van de programma’s na te gaan, is het nog te vroeg.

Uitdagingen

Michel Wezenberg is regiomanager Utrecht bij Prago, een stichting die basiseducatie-lessen geeft. Hij ziet het lage percentage ook terug bij het aantal deelnemers in Utrecht, wat inderdaad minder is. Ook de gemaakte correlatie van Maas over de invloed op bestaanszekerheid, kan hij zich wel in vinden: “De meeste cursisten bij ons zitten in Overvecht en Kanaleneiland. Daar is de bestaanszekerheid niet zo goed als in de rest van Utrecht, dus dat gegeven is bij ons ook terug te zien.”

Volgens Wezenberg is een van de grootste uitdagingen, naast het soms ontbreken van een überhaupt gemeenschappelijke taal, het bereiken van de doelgroep. “Soms schamen mensen zich ervoor, vooral als ze gewoon in Nederland geboren zijn en opgegroeid zijn met de taal. Vaak is het dan een familielid dat ons uiteindelijk belt, in plaats van henzelf. Of ze worden doorverwezen door een professional.”

Daarnaast is het moeilijk om docenten te vinden. Volgens Voion.nl, een organisatie die scholen in het voortgezet onderwijs ondersteunt, staat het lerarentekort in Utrecht nu gelijk aan 103 voltijdsbanen. “En dan zit je ook nog met een redelijk ingewikkelde doelgroep, waar veel persoonlijke aandacht voor nodig is. Dat maakt het extra moeilijk,” vertelt Wezenberg.

Hoe verder?

De groeiende aandacht en bewustwording voor laaggeletterdheid is iets positiefs volgens de regiomanager Utrecht, maar het lerarentekort blijft daarbij een probleem. “Ik verwacht dat de vraag naar lessen wel toeneemt, en daar krijgen wij dan meer werk mee. Maar het is belangrijk dat we ons blijven inzetten voor dit probleem, dus dat extra werk is in dat opzicht niet zo erg.”

De data mag dus positief lijken, maar eigenlijk baat de kwestie van laaggeletterdheid alsnog zorgen. In de toekomst moet er dus nog een hoop verbeteren. De Bibliotheek Utrecht wil daar alvast mee beginnen door meer mensen aan het lezen te krijgen: “Het is belangrijk om het leesplezier te stimuleren en de laaggeletterdheid nog meer te verminderen. We willen ervoor zorgen dat leerlingen met goede lees- en taalvaardigheid het onderwijs verlaten.”