In de jeugdzorg in Utrecht zijn veel partijen actief. Zowel landelijk als in Utrecht zijn er lange wachtlijsten en is er een toenemende vraag.  “Veel van de jeugdzorg in Utrecht Overvecht is breder dan alleen de specialistische jeugdzorg die veel in Utrecht Noordoost wordt gebruikt”, vertelt Marjolijn Snel, adviseur kwaliteit en informatie bij wijkteam Lokalis. Uit data van het CBS blijkt dat bijna dubbel zoveel ambulante jeugdzorg wordt gebruikt in Utrecht Overvecht als in Utrecht Noordoost.

Wijkteams

In Utrecht zijn de wijkteams er om gezinnen te helpen met problemen en door te verwijzen als er specialistische hulp nodig is. “Het wijkteam heeft een regisserende rol. Wij zorgen dat alle partijen op de hoogte zijn van wat er gebeurt in een jeugdzorgtraject. Als Spoor030 bijvoorbeeld in hun advies een sport aanraadt, dan begeleiden wij de jongeren om die stap maken”, vertelt Marjolijn Snel van Lokalis. “Lokalis biedt basishulp aan gezinnen. Onder basishulp vallen dingen zoals jongeren helpen met planning of de overstap naar middelbare school maken. Lokalis heeft ook de rol om de zorg te verdelen. Als een jongere meer specialistische hulp nodig heeft zoals een psychiater of een sportcoach zijn wij degene die de jongeren daarnaartoe doorverwijzen.” Een van de redenen voor het verschil tussen de hoeveelheid jeugdzorg in Overvecht in vergelijking met Utrecht Noordoost is het type jeugdzorg dat inwoners nodig hebben. “In Utrecht Noordoost komt de vraag naar jeugdzorg vanuit het gezin terwijl in Overvecht dat vaker vanuit de gezinswerker komt. Gezinnen zijn daar minder op de hoogte van de rechten die ze hebben op ondersteuning. We zien in Utrecht Noordoost meer vragen naar steun bij psychische kwetsbaarheid. Terwijl er in Overvecht juist meer vraag naar opvoedondersteuning is.”

Decentralisaties

In 2015 heeft het rijk de jeugdzorg gedelegeerd aan de gemeenten en kunnen zij een eigen beleid voeren. “Het idee van de decentralisatie was dat de zorg dichter bij bewoners zou komen. Zowel voor de Jeugdzorg, de WMO en de Participatiewet.”, vertelt Mirjam Andries, projectleider landelijk kennisinstituut Movisie, actief op het thema jongvolwassen en de overgang van 18- naar 18+. Jeugdzorg is zorg voor jongeren van 0 tot 23 jaar. Na 18 jaar moet je verlenging aanvragen voor jeugdzorg. “Of je de verlenging krijgt hangt af van de gemeente waar je woont. In Utrecht zijn de wijkteams wel geneigd om de jeugdzorg te verlengen, in veel andere gemeente is dat een stuk moeilijker.“

Jeugdzorg overbelast

“Als de gemeente die taak over zou nemen dan zou er meer zorg op maat komen. Maar niet alle specialistische hulp kan je per gemeente aanbieden. Bijvoorbeeld gespecialiseerde zorg voor eetstoornissen is er niet in elke gemeente. Daarnaast ging de decentralisatie gepaard met een enorme bezuiniging. Het is raar om te denken er geen dingen misgaan bij zo’n grote verandering, terwijl je er mínder geld tegenaan gooit”, vertelt Mirjam Andries.

“Er is een enorme toename van jeugdzorg sinds de decentralisatie van 2015. Maar dat lijkt vooral jeugdzorg van lichtere gevallen te zijn. Terwijl veel jongeren die intensieve jeugdzorg nodig hebben niet voldoende geholpen worden, omdat dat gewoon veel duurder is dan in te zetten op makkelijkere gevallen. Daardoor is er een hele groep jongeren die buiten de boot vallen. Ik denk dat veel van die lichtere gevallen ook opgepakt kunnen worden buiten de jeugdzorg waarmee er meer ruimte zou komen in de jeugdzorg.”

Samenwerkingsverbanden

Als jongeren problemen ervaren op school dan krijgen ze te maken met het samenwerkingsverband. “Wij helpen scholen die leerlingen hebben met moeilijke problematiek. Dan kan je het hebben over thuiszitters, zieke leerlingen maar ook leerlingen met een lastige thuissituatie, leerlingen met uitdagend gedrag of internaliserende problematiek”, vertelt Eddy de Bruin van het samenwerkingsverband Sterk VO. “Ik vind het heel mooi als scholen een stap naar voren doen om hulp te bieden als er erg lange wachtlijsten zijn in de specialistische hulpverlening of op het Voortgezet Speciaal Onderwijs. Maar het is niet de kerntaak van een school om specialistische zorg te bieden aan een jongere, het voelt soms als pleisters plakken. Er is voor deze leerlingen vaak een duurzamere oplossing nodig.” Een van de mogelijke oorzaken van de lange wachtlijsten in de jeugdzorg zou de decentralisatie in de jeugdzorg kunnen zijn. “Er kunnen ook andere oorzaken zijn, er is de afgelopen jaren bezuinigd op de jeugdzorg en er is een tekort aan personeel. Ik weet eerlijk gezegd niet exact wat de oorzaak van dit probleem is”, aldus Eddy de Bruin