De uithof- Studenten in een grote stad, komen regelmatig in gebieden waar de luchtkwaliteit niet goed is. Daarom is het belangrijk om af en toe een wandeling te maken op een plek waar de luchtkwaliteit beter is, bijvoorbeeld in het Griftpark. In de laatste acht jaar is de hoeveelheid ozon in de lucht daar echter gestegen en hoewel andere waarden zijn gedaald, is het op lange termijn nog steeds niet heel gezond.
Uit het jaargemiddelde van de data van luchtmeetnet blijkt dat in de afgelopen acht jaar ozon is toegenomen en stikstofdioxide, stikstofmonoxide en fijnstof zijn gedaald. Ozon is in het Griftpark als enige van matige kwaliteit. Dit zijn stoffen die schadelijk kunnen zijn voor je gezondheid indien er te veel van in de lucht zit. Luchtmeetnet is een initiatief van het RIVM dat de luchtkwaliteit op verschillende plekken in Nederland meet. Deze website is bedoeld om te kijken naar de luchtkwaliteit op een specifiek moment. Volgens hoogleraar en milieu epidemioloog, Gerard Hoek, is de luchtkwaliteit in het Griftpark op lange termijn nog steeds niet zoals gewenst, ondanks dat de data aangeeft dat de kwaliteit grotendeels voldoende is. Volgens de richtlijnen van de World Health Organisation zijn alle vier de waarden te hoog.
Data van luchtmeetnet uit het Griftpark, het Vondelpark en de Kardinaal de Jongweg.
Beter dan de stad
Als we kijken naar de richtlijnen van de World Health Organisation, WHO, zien we dat blootstelling aan de lucht in het Griftpark op lange termijn nog steeds niet gezond is. Ondanks dat de waarden van luchtmeetnet aangeven dat stikstofdioxide, stikstofmonoxide en fijnstof alle drie gemiddeld genomen voldoende zijn, zegt Hoek dat de waarden vooral gaan over korte termijn gevolgen. Zo is de richtlijn voor fijnstof van de WHO al overschreden boven 5 microgram per kubieke meter en voor stikstofdioxide ligt die grens bij 10 microgram per kubieke meter. Daar zitten zowel het Griftpark als het Vondelpark ver boven. Dit betekent dat op lange termijn de lucht in deze twee parken alsnog niet heel gezond is.
Ozon is overigens voor het luchtmeetnet zelf al matig. De grenswaarde licht om 40 microgram per kubieke meter, die waarde is sinds 2017 niet meer gehaald. In 2023 ligt de waarde op 55 microgram per kubieke meter.
Ozon stijging
Data van het luchtmeetnet. Ozon in het Griftpark en het Vondelpark.
Volgens Hoek, is de stijging van ozon te verklaren omdat dat de enige stof is die niet direct afkomstig is van stoffen die de mens uitstoot. Hij vertelt dat er de afgelopen tientallen jaren veel maatregelen zijn genomen om de lucht op te schonen. Zo zijn er voor nieuwe auto’s tegenwoordig veel strengere milieu eisen. Dit heeft ervoor gezorgd dat stoffen als stikstofdioxide, stikstofmonoxide en fijnstof zijn gedaald in hun waarde. Maar zo’n maatregel is voor ozon moeilijk in te stellen. Dit is in heel Nederland te zien. In het Vondelpark zijn dezelfde drie stoffen afgenomen en ozon is toegenomen.
Volgens de Hoek kun je als particulier niets doen om de stijging van ozon tegen te gaan. Dit komt doordat ozon een samenstelling is van verschillende stoffen die elkaar in evenwicht houden. Dit betekent dat om de hoeveelheid ozon in de lucht te verlagen, meerdere stoffen tegelijk moeten worden aangepakt. Dit is iets dat vooral zou moeten gebeuren bij industrieën die hiermee te maken hebben.
De stijging van ozon heeft alles te maken met de opwarming van de aarde. Ozon ontstaat in de lucht en neemt toe als het warmer wordt. ‘Het maakt niet zo veel uit of je in het Griftpark, het Wilhelminapark, het science park of zelfs in Amsterdam bent. Het is globaal hetzelfde, want het komt van dezelfde bronnen af. Het is een soort deken van smog die over het land ligt.’, aldus Hoek.
Gevolgen
Volgens Hoek zijn de lange termijn gevolgen van luchtverontreiniging, vooral problemen met het hart en de luchtwegen. Maar er zijn ook steeds meer onderzoeken die laten zien dat het gevolgen kan hebben voor de neurocognitieve ontwikkeling en ontwikkeling van astma bij kinderen. Bij ouderen zijn de risico’s op Alzheimer en dementie groter. Bij de doelgroep studenten wordt haast geen onderzoek gedaan naar de lange termijn gevolgen.
Studentenwoning
Ondanks dat de luchtkwaliteit in het Griftpark niet optimaal is, is het alsnog beter om naar het park te gaan, dan een frisse neus te halen op het dakterras van een studentenwoning, zegt Hoek. Afhankelijk van waar een woning staat, is de lucht daar nog slechter dan in een park. Zo is te zien dat de waarden bij de Kardinaal de Jongweg hoger liggen dan de waarden in het Griftpark. In het Griftpark komt bijvoorbeeld geen verkeer in de buurt en dat is bij veel woningen wel het geval.
Recreatief
Naast luchtkwaliteit is het ook gezond om even te gaan sporten of voetballen. ‘De voordelen van lichamelijke activiteit wegen ruimschoots op tegen de gevolgen van luchtverontreiniging’, aldus Hoek. Het is beter om lichamelijk actief te zijn, zelfs als de luchtkwaliteit niet optimaal is, dan helemaal niet te bewegen.
Zo gaat Julia, student Biologie aan de Universiteit Utrecht, graag hardlopen in het Griftpark. Ze komt regelmatig in het Griftpark en heeft er zelf een baan gevonden in het café naast de stadskinderboerderij. Ze woont zelf in een drukke straat en gaat dus graag naar het Griftpark om een frisse neus te halen. ‘Die uitlaatgassen blijf je hebben in je eigen straat’, aldus Julia.
Ook verpleegkunde student Mike gaat graag naar het Griftpark. Hij laat vaak de hond van zijn vriend uit en zoekt meestal de groene stukken van het Griftpark op. Hij vind het Griftpark rustgevend, maar als het te druk wordt is hij liever ergens anders. Mike benoemt dat hij vaak groepen vrienden in het park samen ziet komen, maar als die mensen er niet zijn vindt hij het een goed park om een frisse neus te halen.
Hoek benoemt dat de lucht in het Griftpark niet per se goed is, maar dat het beter is dan als je in de stad zit. ‘Tenzij je daar uitgebreid gaat staan barbecueën, wat in het Griftpark regelmatig gebeurt. Op die manier creëer je alsnog torenhoge waarden van luchtverontreiniging’, vertelt Hoek. Hoewel de luchtkwaliteit in het Griftpark niet is wat het zou moeten zijn, is het dus zeker geen verkeerd idee om er af en toe een frisse neus te gaan halen.
