Alle inwoners van Nederland krijgen er mee te maken: de energietransitie. Sommige zijn er nauwer bij betrokken dan andere, maar Nederland werkt de komende jaren stapsgewijs toe naar klimaatneutraliteit in 2050. Verschillende gemeenten proberen via allerlei manieren mensen uit te nodigen om te verduurzamen. Hierbij worden ze in sommige gevallen geholpen door haar eigen inwoners, zoals in Utrecht-Zuid in de wijk Lunetten. In gesprek met John Buitink, een van de medeoprichters van ‘Warm Lunetten’, kwam mede de oorsprong van het initiatief ter sprake.
De start
Hoe is het initiatief van ‘Warm Lunetten’ ooit ontstaan?
‘De gemeente Utrecht had drie jaar geleden een initiatief opgezet genaamd ‘Expeditie Warmte’ en dat ging over de energietransitie. Dit was een competitie waarbij er plek was voor vijf woon initiatieven, waarbij wij besloten met de straat mee te doen. Het ging om een samenwerking van drie maanden met een commercieel bedrijf (in dit geval Eneco) om samen met een bewoners initiatief tot een plan te komen voor een centraal warmte systeem in de wijk. Hierbij vielen wij in de prijzen en kwam er subsidie vrij. We besloten om door te gaan met het initiatief en gingen over van straat- naar wijkniveau. Hier is uiteindelijk Warm Lunetten uit ontstaan: een netwerk om zoveel mogelijk mensen bij elkaar te krijgen die aan de slag gaan met verduurzaming.’
Waar houdt ‘Warm Lunetten’ zich vooral mee bezig en hoe uit zich dat in activiteiten?
‘We proberen in eerste instantie een ‘community’ te vormen om zo de mensen over duurzaamheid te laten praten. Hierbij wordt er helemaal nog niet ingegaan op de techniek, aangezien dit vaak mensen afschrikt. We hebben hiervoor het energiecafé opgericht in de Musketon in Utrecht. Het is een bijeenkomst in een informele sfeer, waarbij we mensen met ervaring in verduurzamen koppelen aan mensen met minder ervaring. Hierbij richten we ons iedere avond op een verschillende doelgroep en kent elke avond zijn eigen onderwerp. Elke avond zijn er energieadviseurs aanwezig die onafhankelijk en vrijwillig advies geven.’
Wat is de drijfveer geweest om het netwerk op te zetten en vooral in stand te houden?
‘We hebben een kernteam van zes mensen, waarbij drie mensen er al vanaf het begin bij zijn en drie zich in verloop van tijd hebben aangesloten. Het is ontzettend leuk om iets maatschappelijks te doen en om met een groep mensen een klus te klaren, waarbij de sociale cohesie ook nog eens een boost krijgt’.
Duurzaamheid
Waar ligt bij ‘Warm Lunetten’ de focus binnen verduurzaming?
‘Het is goed om te vermelden dat wij als Warm Lunetten niet commercieel betrokken zijn, maar puur en alleen er zijn om de inwoners van de wijk te prikkelen tot verduurzamen. Ook komen onze financiële middelen alleen voort uit subsidies. Hierbij is het centrale idee de duurzame warmtebron zoals een warmte pomp of een collectief warmte net. Wel is het belangrijk om deze warmte ook vast te houden, dus raden wij het isoleren van de woning ook aan’.
Hebben jullie als ‘Warm Lunetten’ het idee dat de wijk zich goed genoeg bezig houdt met duurzaamheid en wat is hierin de rol van de gemeente?
‘Als je het de mensen in de wijk vraagt, zegt iedereen er mee bezig te zijn. Dit moet natuurlijk altijd nog maar blijken of er daadwerkelijk wat gedaan wordt. De gemeente Utrecht stimuleert het in ieder geval enorm, maar mensen moeten er uiteindelijk zelf mee aan de haal gaan. De overheid is er op ingericht om mensen te activeren wat te gaan doen met verduurzaming en vrijwillige netwerken zoals Warm Lunetten te stimuleren. De gemeente Utrecht is super blij met initiatieven zoals die van ons. We hebben veel contact met gemeente Utrecht om uiteindelijk misschien ook samen te werken. We denken er over na om met een groep vergelijkbare initiatieven in nabij gelegen wijken of regio’s een overkoepeling te maken tot één groot netwerk. Het is hierbij belangrijk om niet te groot te worden, maar de juiste maat te vinden. Dit kan in de toekomst voordelen hebben.’
De toekomst
Wat mogen de inwoners van Lunetten en omstreken in de nabije toekomst voor nieuwe dingen verwachten?
‘Op de korte termijn zijn we bezig met twee projecten: het gezamenlijk isoleren van daken in de wijk en het overtuigen van vve’s (vereniging van eigenaren) om tot verduurzaming over te gaan. Als we kijken naar de lange termijn, willen we over anderhalf jaar een wijk energieplan hebben. Dit is een overkoepelende groep partijen die gezamenlijk stappen ondernemen op het gebied van duurzame energie op grotere schaal. Betrokken zijn uitvoerders, bewoners, coöperaties en de gemeente. Met behulp van een onderzoeksbureau kan daar een plan uitkomen. Aangezien dit meer bedrijfsmatig werk is, zouden we dan met Warm Lunetten moeten overwegen een ander soort coöperatie te worden en bijvoorbeeld gaan werken met lidmaatschap.’
Wat willen jullie uiteindelijk met ‘Warm Lunetten’ bereiken? Is er een ultiem einddoel?
‘Het mooiste zou zijn om een energiecoöperatie te starten waar de bewoners, bedrijven en de gemeente in kunnen deelnemen. Hier zou dan uiteindelijk een warmte systeem uit kunnen rollen waar een hele wijk van zou kunnen profiteren. Echt als een drieluik. Binnen de coöperatie zouden er verschillende niveaus kunnen ontstaan, waarbij de bewoners de meeste zeggenschap krijgen. Hierin hebben de bedrijven een rol als uitvoerder en de gemeente de juridische poot is die het geheel ondersteunt. Maar op korte termijn ziek ik dit nog niet gebeuren, aangezien dit heel veel tijd in beslag zou nemen.’
