LUNETTEN – Martin van Rooijen, oprichter van organisatie de Blauwe Ton, houdt zich al jaren bezig met het ‘vrijspelen’ voor kinderen. Op verschillende plaatsen en manieren probeert hij dit tot stand te laten komen, zo ook in Lunetten.

Het spelen met losse, oude materialen ziet hij als de toekomst van de speeltuinen. In Utrecht heeft hij, samen met stichting DOCK en gemeente Utrecht, vorig jaar in zes verschillende speeltuinen het project avontuurlijk spelen georganiseerd om dit al een beetje mogelijk te maken. Nu wordt er in april 2024 in Speeltuin Fort Luna een echte avonturenspeeltuin geopend, waarvan vandaag een voorproefje van wordt gegeven. 

Wat was de motivatie achter dit hele project?

‘Jarenlang heb ik in speeltuinen gewerkt, daar zag ik hoe kinderen spelen en waar de kinderen behoefte aan hebben. Later tijdens mijn studie pedagogiek kwam het onderwerp ‘risky play’ naar boven en daar heb ik mij toen in verdiept, ik vond dat ik daar iets mee moest doen. Op een gegeven moment kwam ik vanzelf terecht in deze situatie, waar mensen mij vroegen of ik wilde spreken over dit onderwerp op verschillende locaties. Ik merkte dat veel mensen mijn interesse deelden, dus bleef ik doorgaan met deze kennis over te dragen en inmiddels ben ik alleen nog maar bezig met dit onderwerp’. 

Wat voor soort materiaal wordt er allemaal gebruikt en hoe komen jullie hieraan?

‘Verschillende materialen, zoals buizen of hout of bijvoorbeeld een oude rolstoel, liggen in zo’n speeltuin. Volwassenen noemen dit vaak rotzooi, maar voor kinderen is het gewoon iets interessants om mee te spelen. Dat zie je ook aan de kinderen; zij vinden dit absoluut geen rotzooi. Deze ‘rotzooi’ haal ik vooral van de kringloop vandaan, dat kan ik daar gratis ophalen. Zij hadden dit materiaal anders weggegooid, dus er zit ook nog een stukje duurzaamheid bij in. Het recyclen van spullen geeft een goede boodschap aan de kinderen: je hoeft niet altijd alles weg te gooien’.

Wat is het doel dat jullie hier mee willen bereiken?

‘Het voornaamste doel is dat kinderen meer en betere speelervaringen kunnen opdoen. Ik wil dat zij meer vrijheid hebben en echt hun eigen ding kunnen doen. Voor oudere kinderen is een normale speeltuin niet echt meer interessant, die zijn daar snel op uitgekeken. Met een avonturenspeeltuin kunnen ze eindeloos spelen, want er zijn zó veel mogelijkheden met de spullen en het materiaal dat er is. Het spelen op deze manier daagt kinderen ook uit in hun spel, dat vind ik leuk om te zien. Ze gaan steeds een stapje verder kijken wat ze allemaal kunnen uitproberen en dat is echt die uitdaging die kinderen nodig hebben. Hopelijk zullen de kinderen ook minder binnen achter schermpjes zitten en meer buiten gaan spelen als ze weten dat er zo’n avonturen speeltuin in de buurt is. Het gaat mij er echt om dat kinderen meer mogelijkheden hebben om buiten te kunnen spelen’.

Wat voor invloed heeft dit op de kinderen?

‘De kinderen gaan meer samenwerken, juist de kinderen die elkaar niet kennen, dat vind ik mooi om te zien. De kinderen hebben daarbij zelfs geen aanmoediging nodig om hier ook echt te gaan spelen. Ik vertel de kinderen bij aankomst dat ze met de spullen uit mijn boedelbak mogen spelen en de rest volgt vanzelf. De ouders vragen mij weleens waar de kinderen moeten zijn voor instructies, maar dat blijkt dus niet nodig te zijn. Net zoals dat de kinderen zelf kunnen inschatten wanneer zij risico lopen tijdens het spelen, ze zijn meer gefocust tijdens deze vorm van spelen. Op die manier letten de kinderen zelf op hun veiligheid. Natuurlijk zorgen wij voor veiligheid door middel van onze begeleiding die een oogje in het zeil houdt, maar dat is meestal niet eens nodig’.

Wat hoopt u te bereiken in de toekomst met avontuurlijk spelen in Utrecht?

‘Vanaf april tot september gaan we de avonturenspeeltuin in Lunetten waarmaken. In deze periode gaan we ervaren hoe dit in zijn werk gaat met de kinderen en hun interesse hiernaar. Daarbij hopen we zo veel mogelijk ouders te informeren over het concept ‘vrij spelen’ en het op deze manier te verspreiden. Ik denk dat niet alleen kinderen vanuit de wijk hier op af zullen gaan komen. Het zou leuk zijn als kinderen vanuit heel de regio Utrecht en misschien zelfs scholen met schoolreisjes worden aangetrokken. In de wat verdere toekomst, over vijf à tien jaar, hoop ik dat een avontuurlijke speeltuin een vast onderdeel van een stad is en dit als normaler wordt gezien. Het zou mooi zijn als dit de nieuwe norm van de speeltuinen wordt, daar doe ik het voor!’

Kijk hier naar de videoreportage van verslaggeefster en collega Lara Kraanen: