De carnavalsperiode in Harmelen, dat tijdens carnaval Kwakbollenpoel heet, kwam op de avond van 13 februari ten einde. Dat werd door de Carnavalsvereniging genaamd Kwakbollen gevierd met hun eigen eindfeest: ‘de Kwakbollensnik’. Carnaval in Harmelen wordt al bijna 50 jaar op geheel eigen wijze gevierd, met tradities als: de Grote Kwak, Prins Dagobert en het Kwakbollenlied.
De snik bevatte een aantal tradities en rituelen die jaarlijks terugkeren. De Grote Kwak, een beeld van een kikker, werd ter water gelaten in de Koningsparkvijver. Terug waar die vandaan kwam, want aan het begin van het carnavalsfeest werd de kikker uit het water gevist. De Prins Dagobert, de carnavalsprins van Harmelen, trad die avond af en ook werd de ‘sleutel’ van Harmelen (die de Kwakbollen tijdens de carnavalsperiode geleend hadden) weer teruggegeven aan de burgemeester van de gemeente Woerden.
Tradities
Door de jaren heen zijn de tradities bedacht. Chris Fredriks, lid en fotograaf van de vereniging, legt uit dat de meeste van die rituelen niet echt een diepe betekenis hebben. Zo speelde de brassband tijdens het ter water laten van de grote kwak sinterklaasliedjes. Waarom? Omdat de band die liedjes goed kent.
De kikker staat symbool voor Kwakbollenpoel, maar dat is niet omdat er zo enorm veel kikkers zijn in Harmelen. Fredriks legt uit dat in andere carnavalsdorpen en -steden de kikker ook centraal staat en dat het waarschijnlijk naar Harmelen toe is overgewaaid.
Prins Dagobert is volgens Fredriks afkomstig uit de Donald Duck. ‘Dagobert is erg rijk, maar ook een beetje nep en gierig’ zegt hij. ‘Dat vonden wij daarom een goede naam voor onze prins.’ Een van de andere verenigingsleden voegt hier aan toe dat de naam kwakbollen mogelijk ook afkomstig is uit de Donald Duck.
‘Zoals er elk jaar een nieuwe prins is, krijgen we ook elk jaar een medaille’ vertelt Marco Nolte (hij was in 2009 Prins Dagobert) die de tientallen medailles om zijn nek toont. Dit jaar was de 49ste keer dat de Kwakbollen vereniging het carnaval viert.
Ons kent ons
‘Het carnaval hier wordt echt met Harmelenaren gevierd en dat maakt het zo bijzonder.’ zegt burgemeester Victor Molkenboer. Volgens Fredriks doet ongeveer tussen de 10 à 20 procent van het dorp mee aan de festiviteiten, ‘vooral de zaterdagavond en de optocht zijn erg populair’.
De snik wordt echter altijd in een wat kleiner gemeenschap gevierd, maar in principe is iedereen welkom. ‘Het is echt een soort ons kent ons bij de Kwakbollen’ vertelt Fredriks. Hij legt uit hoe sommige leden er vanaf het eerste uur al bij zijn. Bijvoorbeeld: Ton van Engelen, hij is de vader van de Prins Dagobert van dit jaar. Hij vervulde zelf in 1977 de rol van Prins Dagobert II.
Prins Dagobert
Prins Dagobert XLIX (Joost van Engelen) trad die avond af. Zijn prinsensteek, mantel en scepter, waarmee hij over Kwakbollenpoel regeerde, werden van hem afgenomen en weggestopt. Deze Harmelense kroonjuwelen moeten nu een jaar wachten op de volgende Prins Dagobert voor ze weer in actie komen.
Volgend jaar zou de steek zich bevinden op het hoofd van de vijftigste Prins Dagobert. Fredriks vertelt dat in tegenstelling tot andere carnavalsverenigingen iedereen die lid is van de Kwakbollen prins zou kunnen worden.
Typisch Harmelen
In Harmelen doen ze het dus op hun eigen manier. Eigen tradities, eigen prins en Kwakbollenpoel heeft zelfs haar eigen lied. In het lied komt de tekst: ‘Aan Woerden, daar hebben we lak aan’ en ‘t gemeentehuis kunnen ze sluiten’ voor. ‘Harmelenaren vinden zichzelf, ondanks het dorp nu bij de gemeente Woerden hoort, een beetje onafhankelijk’ reageert burgemeester Wolkenboer ‘maar dat heeft wel zijn charme’ vindt hij.
Burgemeester Wolkenboer legt uit hoe Harmelen tot 2001 een zelfstandige gemeente was, totdat ze door de gemeentelijke herindeling bij Woerden werd gevoegd. Dat zelfstandige karakter is nooit echt weggegaan en dat zie je terug tijdens het carnaval. ‘Hoe hier carnaval gevierd wordt is echt typisch Harmelen’, zegt de burgemeester. Volgend jaar wordt dit typische Harmelense feest voor de vijftigste keer op deze manier gevierd.
Hoe ervaarde Prins Dagobert XLIX zijn regeerperiode? Dat ziet u in het onderstaande video-interview.
