De totale criminaliteit in Zeist is het afgelopen jaar met 2% gedaald. In de gemeente Utrecht is de totale criminaliteit met 7% gestegen. Een belangrijke strategie in het Zeister criminaliteitsbeleid is het creëren van bewustwording over criminaliteit en de eigen veiligheid bij de inwoners. Ze gebruiken de ‘oren en ogen’ van de burger om criminaliteit te bestrijden. Dit werkt goed vanwege het dorpse karakter van Zeist.

De totale criminaliteit in Zeist is afgelopen jaar gedaald terwijl dit in Utrecht juist is gestegen. Vooral op gebied van traditionele criminaliteit laat Zeist een daling zien. Zo zijn het aantal woninginbraken en winkeldiefstallen beide met meer dan 35% gedaald ten opzichte van 2022.

De burger bewust maken van criminaliteit en eigen veiligheid is een belangrijke strategie van de gemeente om criminaliteit te verminderen. Martijn Bosma is adviseur veiligheid voor de gemeente Zeist, hij zegt dat er in Zeist veel wordt ingezet om burgers actief mee te laten helpen met het bestrijden van criminaliteit. Zo verstuurt de gemeente nieuwsbrieven naar WhatsAppgroep-beheerders met daarin tips over hoe je je eig

en veiligheid kan vergroten. In de nieuwsbrief staan bijvoorbeeld handige tips om inbrekers buiten de deur te houden. ‘We willen burgers informeren over hoe ze zelf een veilige woonsfeer kunnen creëren. Mensen moeten tenslotte zelf hun woning op slot draaien.’

Volgens Dick van Ginkel, raadslid van VVD Zeist, is de dalende criminaliteit in Zeist een effect van de inspanning van de gemeente om de burger te betrekken bij het bestrijden van criminaliteit. Twee belangrijke projecten zijn volgens Van Ginkel WhatsApp-buurtgroepen en ‘Waaks!’. Elke wijk in Zeist heeft een WhatsApp-buurtgroep waarin bewoners andere bewoners kunnen attenderen op verdacht gedrag of criminaliteit. ‘Waaks!’ is een project waar mensen zich bij kunnen aanmelden om een oogje in het zeil te houden. Bij verdacht gedrag schakelen zij de politie in. ‘Zeist gebruikt zo heel handig de ogen en oren van de burger om de criminaliteit te bestrijden.’ Bosma zegt hierover: ‘Verdacht gedrag valt de mensen die bekend zijn met de omgeving het meest op. Je kent je eigen omgeving het beste, in je eigen buurt weet je wat de normale gang van zaken is en wat opvallend of verdacht is.’ Om deze reden is oplettendheid van bewoners zo belangrijk en zet de gemeente Zeist veel in om dit te stimuleren.

‘Veiligheid is een onderwerp waarbij je veel mensen op de been krijgt. Wie zich inzet voor veiligheid in de wijk kan rekenen op groot publiek’, aldus Van Ginkel. Dit zien ze terug in de deelname aan projecten die veiligheid vergroten, veel mensen zijn bereid hier actief aan mee te werken. Dat de inwoner van Zeist zo actief meedoet wijt Van Ginkel aan het dorpse karakter van Zeist. ‘Zeist heeft een relatief groot aantal inwoners, maar het karakter is heel erg dorps. Ons kent ons in Zeist.’ In veel wijken in Zeist is er cohesie. In veel wijken in Zeist is er een hechte gemeenschap. In een dorp letten mensen wat meer op elkaar.

In Utrecht wordt criminaliteit op een hele andere manier bestreden. Ze gebruiken in Utrecht minder de ‘oren en ogen’ van de inwoners. Titus Stam is raadslid voor de PvDA Utrecht, hij vertelt dat in Utrecht meer wordt ingezet op preventie, in plaats van op melding van verdacht gedrag. Ze geven bijvoorbeeld veel aandacht aan het voorkomen dat jongeren in het criminele circuit belanden. Zorgen voor oplettende inwoners wordt niet actief gestimuleerd in Utrecht. Stam vraagt zich af hoe effectief dat is voor het bestrijden van criminaliteit in de stad. ‘In Utrecht zijn hele andere delicten veel voorkomend dan in Zeist. Hier is drugscriminaliteit en zakkenrollerij veel groter, terwijl woninginbraak relatief minder vaak voorkomt.’ Dit zijn geen zichtbare vormen van criminaliteit. Er is dan ook een andere criminaliteitsaanpak nodig in de grote stad dan in een dorp.